Oct 2007

محل مناسب آثار تاریخی؛ ایران یا موزه‌های جهان

پس از فروش بخشی از سنگ‌نگاره‌ای هخامنشی در یک حراجی در لندن، برخی با برشمردن کمبودهای فنی و فرهنگی در داخل ایران، از نگهداری اشیاء فرهنگی ایرانی در خارج از کشور اظهار رضایت کرده‌اند. با این حال منشور بین‌المللی ونیز در مورد حفاظت از آثار تاریخی، به روشنی در مورد جدا کردن سنگ‌نگاره‌ها، مجسمه‌ها و تزیینات وابسته به معماری اظهار نظر کرده است.

تغییر می‌دهم

حمله با یک سطل رنگ قرمز به یکی از مشهورترین چشمه‌های جهان و مجسمه‌های اطرافش در شهر رم، در هفته گذشته موضوع بحث‌های کارشناسان آثار تاریخی، هنرمندان، فیلسوفان و حتی سیاستمداران بوده است. آیا تغییر چهره آثار شاخص هنری، ابزار مناسبی برای بیان اعتراضات سیاسی و یا هنرمندانه است؟ برخی از جمله انیو موریکونه، آهنگساز نامدار این ایده را نبوغ‌آمیز توصیف کرده در حالی که بسیاری دیگر از این اقدام خودسرانه به شدت انتقاد کرده‌اند.

دومین دوره جشنواره سینمایی رم

جشنواره رم امسال، نسبت به اولین دوره آن با برنامه‌ریزی بهتری افتتاح شده است و مروری جامع بر سینمای هندوستان دارد. ضمن این که دو فیلم از ایران، به کارگردانی ابوالفضل جلیلی و حنا مخملباف نیز در آن نمایش داده می‌شوند. جایزه یک عمر فعالیت سینمایی در این دوره به سوفیا لورن هنرپیشه نامدار ایتالیایی اهدا خواهد شد.

شوق روایت

چه عاملی باعث شد تا در میانه دوران قاجار، هنرهای روایی مورد توجه گسترده قرار بگیرد؟ گسترش نقاشی قهوه خانه در میان مردم کوچه و بازار نشانه ای بود از اشتیاق جامعه به این هنرها. کافیست در کنار آن به تعداد فضاهایی که مختص نمایش های آيينی ساخته شدند نیز توجه کنیم. این هنر از میان مردم به میان طبقات بالای جامعه نیز راه یافت. اگر رنگ ها در نمونه های مردمی این نقاشی ها تند و تیز هستند به عکس در پرده هایی که به سفارش اشراف تصویر می شدند رنگ ها ملایم تر و صحنه ها از آرامش بیشتری برخوردارند.

پرده قصه‌فروشان

نقاشی‌های سبک قهوه‌خانه در خدمت سنت‌های روایت‌گری بودند. برخورد نقاش با مسأله زمان مانند برخورد داستان‌نویسی است که گاه از زمان خطی و گاه از ناهم‌زمانی رویداد‌ها به نفع پیشبرد داستانش سود می‌برد. در بعضی نقاشی‌ها تمام صحنه‌های داستان در کنار هم تصویر شده‌اند و فقط حکایت نقال است که آن‌ها را از گذشته یا آینده به زمان حال احضار می‌کند. نقاش در میان صحنه‌های مختلف ماجرا گاه یکی را برجسته‌تر و بزرگ‌تر در میان پرده تصویر می‌کند.

همجنس‌گرایی در واتیکان

واتیکان، مقام یکی از اسقف‌های ارشد را به دلیل اعتراف به همجنس‌گرایی به حال تعلیق درآورد. مقامات واتیکان روز شنبه گذشته خبر تعلیق این اسقف را به منظور انجام تحقیقات بیشتر در مورد مساله همجنس‌گرا بودن او تایید کردند. مطبوعات ایتالیا پس از اعلام این خبر از آن به عنوان رسوایی زیر سایه پطروس مقدس نام بردند.

سرباز هخامنشی با پاسپورت فرانسوی

سال‌ها پیش، سر یک سرباز هخامنشی از پلکان شرقی کاخ آپادانا جدا و راهی اروپا شد. حدود سه سال قبل، حراج کریستی لندن، مشخصات این سر را برای فروش اعلام کرد و از آن زمان، مسئولان میراث فرهنگی ایران برای بازگرداندن آن به تکاپو افتادند. رأی دادگاه لندن چندی پیش به ضرر ایران اعلام شد و رییس میراث فرهنگی نیز به تازگی اعلام کرد این سازمان حاضر به معامله با فروشندگان اشیاء تاریخی نیست.

گرایش نقاشان ایرانی به هنر اروپایی

از این پس، ماهی یک بار به معرفی وب‌لاگ‌ها و سایت‌های مرتبط با میراث فرهنگی، هنری و معماری می‌پردازیم. وب‌لاگ «قاب بی‌شیشه» ما را با آغاز گرایش نقاشان ایرانی با نقاشی اروپایی آشنا می‌کند. روند این گرایش از اواسط دوران صفویه آغاز و دگرگونی‌های فراوانی را در نحوه ارائه اثر هنری توسط هنرمند ایرانی پدید آورد. گاهی شیفتگی نقاشان ایرانی به هنر اروپایی چنان شدید بود که یکی از آنان دین خود را نیز تغییر داد و به مسیحیت گروید.

میراث تبریز و سیاست‌مداران

هفته گذشته درخواست اکبر اعلمی نماینده تبریز برای حضور وزیر کشور در مجلس و پاسخگویی به برخی سؤالات در مورد تخریب گسترده میراث فرهنگی، بار دیگر آثار تاریخی این شهر را در کانون توجه قرار داد. این نماینده مجلس سال گذشته نیز از رییس سازمان میراث فرهنگی به دلیل بی‌توجهی نسبت به سرنوشت ارگ علیشاه شکایت کرده بود که هنوز نتیجه‌ای از آن حاصل نشده است.

گنبد سبز قونیه

قونیه شهری که مولانا از بلخ به آن مهاجرت کرد، در لاتین ایکونیوم نامیده می‌شد و پس از شکست بیزانسی‌ها، به دست سلجوقیان افتاد. نخستین مقبره مولانا به سفارش گرجی‌خاتون، همسر وزیر سلجوقی و توسط معماری تبریزی ساخته شد. بعدها گنبد ساده این آرامگاه با گنبد مخروطی فیروزه‌ای رنگی جایگزین و از آن به بعد به گنبد سبز معروف شد. در سال ١٩٢٥ آتاتورک فعالیت خانقاه درویشان در جوار این مجموعه را ممنوع کرد. اما این محدودیت چند سالی بیشتر دوام نداشت.