Nov 2009


یادداشتی بر فیلم جدید مسعود کیمیایی؛ محاکمه در خیابان
هراس از خیابان کیمیایی

عباس ارض‌پیما: آخرین فیلم مسعود کیمیایی که چند روزی از آغاز اکران آن می‌گذرد، به خودی خود فیلمی است بی‌ارزش، و با این حال، و به‌نحوی متناقض، بسیار مستعد «دیده‌نشدن». برای اولین‌بار عقب‌ماندگی فرم در سینمای کیمیایی، محتوایی خلاقانه را علیه خود او به کار انداخته است، محتوایی که از بیرون به فیلم نفوذ کرده، آن را وارونه ساخته و پشت سر می‌نهد.



نگاهی به فیلم «یک مردی جدی» ساخته برادران کوئن
فرصت‌های از کف رفته

محمود خوش‌چهره: کمدی سیاه، همواره وجهی مسلط در سینمای برادران کوئن بوده است. طنز تلخ آن‌ها با «فارگو» به اوج خود رسید که به گونه‌ای نامتعارف خشونتی سبعانه را در بستری از شوخی‌های گزنده می‌گنجاند. آمیزش این دو گرایش متضاد در نهایت لحنی کنایی به فیلم‌های برادران کوئن می‌دهد و، با در هم تنیدن طنز، پوچی و پارانویا در تار و پودشان رسوخ می‌کند. همه‌ی این عناصر در «یک مرد جدی» نیز وجود دارند.



نگاهی به فیلم «دو خواهر»
کپی‌برداری ناشیانه!

آرش پارسا: محمد بانکی در اولین تجربه‌اش در مقام کارگردان، سوژه‌ای را دست‌مایه‌ی کار خود قرار داده است که دیگر برای مخاطب ایرانی ناآشنا نیست. پرداختن به سوژه‌ی خواهران دوقلو دیگر به مضمونی تکراری در سینمای ایران بدل شده است. بانکی در پرداخت این مضمون چندان موفق عمل نمی‌کند زیرا فیلم کپی‌برداری ناشیانه‌ای از فیلم «دوتا هم زیاده»، ساخته‌ی فرناندو ترویا است.



به بهانه نمایش فیلم: نامه‌هایی به رییس جمهور در آمستردام
«آن‌ها مدت‌هاست که منتظرند»

فروغ تمیمی: فیلم «نامه‌هایی به رییس جمهور»، ساخته‌ی پیتر لوم، یک تحقیق مردم‌شناسانه تصویری است. او با دقت و ظرافت؛ احساسات، آرزوها، حسرت‌ها و عسرت‌های مردم را در ده و شهر ثبت کرده است. سندی افشاگرانه در مورد سیاست‌های پوپولیستی رییس جمهور احمدی نژاد و درد و رنج مردمی محروم که در انتظار صدقه او شب را سحر می‌کنند.



«نقشی که تاریخ را زنده می‌کند»

ایرج ادیب‌زاده: در میان ۱۰۹ اثر از مشهورترین هنرمندان هنرهای تجسمی معاصر در نمایشگاه دوسالانه «شهر بین‌المللی هنرها» در پاریس، تابلوی بزرگی از قاسم حاجی‌زاده، نقاش صاحب سبک ایرانی با نام «آتشفشان» عرضه شده است. قاسم حاجی‌زاده ۶۲ سال پیش در لاهیجان متولد شد. از ۱۲ سالگی به نقاشی روی آورد و پیش از انقلاب به یکی از نقاشان مطرح و معروف ایران مبدل شد. گزارشی از این دوسالانه تهیه کرده‌ام.



گفت‌وگو با نیلوفر بیضایی، نویسنده تئاتر و کارگردان
«یک پرونده، دو قتل»؛ مستندی برای قتل فروهرها

ایرج ادیب‌زاده: در مورد قتل‏های زنجیره‏ای و به ‏ویژه در مورد فروهرها، فیلم‏های مستند بسیاری ساخته شده‏اند. خانم نیلوفر بیضایی، کارگردان و نویسنده‏ی تئاتر، نیز این روی‏داد را برای نخستین بار به شکل نمایشی مستند به صحنه‏ی تئاتر آوردده است. در همین زمینه و نیز به مناسبت یازدهمین سال‏گرد قتل داریوش و پروانه‏ فروهر، با خانم نیلوفر بیضایی گفت‏وگو کرده‌ام.



نگاهی به فیلم «نیش زنبور»
کمدی کلیشه‌ای با قاعده

آرش پارسا: حمید رضا صلاحمند، در دومین تجربه‌ی سینمایی خود به سراغ مضمونی کاملا متفاوت با اثر قبلی‌اش رفته است. «نیش زنبور»، کمدی موقعیتی است که از تقابل و رویارویی سه شخصیت اصلی آن شکل می‌گیرد. نویسنده در طراحی ساختمان داستانش ترکیب چندان پیچیده‌ای برای مخاطب عرضه نمی‌کند. او داستانش را براساس کاراکترها و آدم‌هایی طراحی می‌کند که برای مخاطب چندان ناآشنا نیستند.



گفت‌وگو با علی عباسی، تهیه‌کننده سینما
«نمایش فیلم‌های خارجی آسیبی برای سینمای ما بود»

ایرج ادیب‌زاده: تفاوت عمده‏ی سینمای دیروز و امروز ایران را خیلی‏ها در سانسور شدید پس از انقلاب، کم رنگ شدن حضور زنان و تکیه بر فیلم‏های کودکان دانسته‏اند. علی عباسی، سردبیر مجله‏ی ستاره‏ی سینما در این خصوص می‌گوید: «تفاوت عمده در فیلم‏های تجارتی، فقط نجیبانه‏تر شدن و باحجاب‏ شدن آن‏ها است. وگرنه قصه‏ها همان قصه‏ها است.»



مقایسه‌ای بین فیلم‌های «حوادث ماوراء طبیعی» و «مردانی که به بزها خیره می‌شوند»
از سیاست بسته بوش تا سیاست باز اوباما

محمود خوش‌چهره: شاید مقایسه فیلم‌های «حوادث ماوراء طبیعی» و «مردانی که به بزها خیره می‌شوند» به عنوان دو روی همان سکه قدری غریب به نظر آید، اما هر دو فیلم در برگیرنده همان واکنش ایدئولوژیک به سیاست‌های آمریکا هستند. در واقع هر دو فیلم نمودار نگرشی هستند که به شدت به نقد پارانویا و برجسته‌سازی ترور و خوف به عنوان سیاست اصلی جرج بوش می‌پردازد.



نگاهی به نمایش «تراژدی با کمدی اضافه»
قراردادهای شخصی!

آرش پارسا: در نمایشنامه‌های چخوف زندگی واقعی که درهمدردی، تساهل، کار مفید و شخصیت جدی جلوه‌گراست، در مقابل زندگی توخالی که با خشونت، خودفریبی، ملال و ابتذال همراه است قرارمی‌گیرد. قهرمان‌های آثارچخوف زندگی خود را یا با پنهان کردن حقیقت دردناک در پشت خیال‌پردازی‌ها و توجیه‌های گوناگون و یا با غرقه کردن خود در کارهای پوچ و مبتذل روزانه بر باد می‌دهند.



گفتگو با مجید فلاح‌زاده، مدیر جشنواره
شانزدهمین جشنواره تئاتر ایرانی در کُلن

پژمان اکبرزاده: از یازدهم تا پانزدهم نوامبر، شهر کُلن میزبان شانزدهمین جشنواره تئاتر ایرانی در آلمان است. گروه‌های تئاتر ایرانی از داخل و خارج از ایران برای ارائه کارهایشان راهی آلمان می‌شوند. این جشنواره از سوی انجمن تئاتر ایران و آلمان برگزار می‌شود. مجید فلاح‌زاده، مدیر جشنواره در گفت‌وگو با «زمانه» از دشواری‌های .دعوت از گروه‌های ایرانی گفته و هم‌چنین محتوای برنامه‌های امسال



نگاهی به نمایش «شاه لیر»
سیاست‌مداران نالایق!

آرش پارسا: نعیمی در تجربه تازه خود به سراغ یکی از آثار جاودانه شکسپیر، «لیرشاه» رفته است و بازخوانی آزادی از این اثر انجام داده است. متنی که نعیمی براساس متن اصلی به رشته تحریر درآورده است، کاملا متفاوت از متن شکسپیر است. به این معنی که در متن اصلی مخاطب با یک تراژدی مواجه است، اما نعیمی توجه مخاطب را به قدرت‌ها و رهبران بیرونی در جامعه سوق داده است.



گزارشی از فیلم مستند «خانه‌ی شیشه‌ای»
مجالی برای تبدیل رنج به هنر

پانته‌آ بهرامی: هوای تنفسی برای چهار دختر جوان تهرانی آن‌چنان شده که آنان را به لبه‌ی پرتگاه فرار از خانه نزدیک می‌کند. در این چالش‌ همه روزه، روزنه‌ای به نام «بنیاد امید مهر»، برای تنفسی دوباره باز می‌شود. درون‌مایه‌ی فیلم مستند «خانه‌ی شیشه‌ای» بر مبنای زندگی پر تنش این چهار تن در تهران میلیونی بنا شده است و شاید انتخاب نام فیلم، نمادی از این تنش‌های روزمره باشد.



نگاهی به فیلم «آقای هفت رنگ»
مدیران مردم‌دار و لایق!

آرش پارسا: شاه حسینی، علاقه‌ی خاصی به پرداختن به معضلات زندگی زناشویی دارد و این مضمون‌ها را از دریچه‌ی طنز به مخاطب خود عرضه می‌کند. طرح کلی داستان فیلم «آقای هفت رنگ» هم بر اساس همین نگرش شکل می‌گیرد. «جهان» که برای دزدی به بانک رفته مجبورمی‌شود تا پول دزدیده شده را به جیب «کامران» که رییس شورای منطقه است، بیندازد. همین جابجایی باعث بروزاتفاقاتی دراماتیک و جذاب داستان می‌شود.



جنبشی از جنس رسانه‌هایش

پژمان اکبرزاده: در حاشیه‌ی «نهمین جشنواره‏ی جهانی سینمای تبعید»، علاوه بر نمایش ده‏ها فیلم از سینماگران تبعیدی و مهاجر، بخش‏های جنبی گوناگونی نیز پی گرفته شد. یکی از این نشست‏ها، سمیناری با عنوان «کاربرد رسانه‏های مدرن از سوی جوانان معترض در ایران» بود. درباره‌ی این نشست با سیروس وقوعی، منتقد سینما و پژوهش‏گر مسائل اجتماعی و برگزارکننده‌ی این سمینار گفت و گویی کرده‌ام.