Oct 2007

«قانون‌گذاری درباره‌ی حقوق زن»

کتاب «قانون‌گذاری درباره‌ی حقوق زن» نوشته‌ی مهرانگیز کار به تازگی توسط نشر باران در سوئد منتشر شد. به نوشته‌ی کار «در حکومت اسلامی ایران، از بدو تأسیس تا کنون، قانون‌گذاری درباره‌ی حقوق زن محل بحث و چالش بوده است. این بحث‌ها از آن رو ادامه دارد که در قانون اساسی، فقط احکام شرع در جای تنها منبع قانون‌گذاری به رسمیت شناخته شده است و شانس و فرصتی برای قانون‌گذاری با هدف برابری حقوقی زن و مرد اساساً قابل تصور نیست.»

یادداشت‌های خانم هله‌مان

«یادداشت‌های خانم هله‌مان» عنوان مجموعه داستانی است از شریفه بنی‌هاشمی و ۱۴ داستان کوتاه را شامل می‌شود. این کتاب، به تازگی در ۱۲۴ صفحه توسط نشر باران در سوئد منتشر شده است. در بیش‌تر داستان‌های این مجموعه، یک عشق از دست رفته وجود دارد؛ در پس‌زمینه‌ی دستگیری‌ها و قتل عام زندانیان سیاسی در دهه ۶۰.

شصت و دومین «بخارا»

شصت و دومین شماره‌ی مجله بخارا به سردبیری علی دهباشی منتشر شد. این شماره شامل گفتگوها، ترجمه‌ها، نقدهای کتاب، ایران‌شناسی، شعر فارسی، شعر جهان، نقد ادبی، نقد اجتماعی، گزارش شب‌های بخارا، و بخش ویژه‌ای برای دکتر عزت‌الله فولادوند است و آثاری از عزت‌الله فولادوند، هوشنگ دولت‌آبادی، شهلا حائری، داریوش شایگان، محمد علی موحد، مصطفی ملکیان و ...را در آن می‌خوانید.

همه‌ی ما معلم‌ داشتیم

گونتر گراس در گفت‌وگویی متفاوت با روزنامه‌ی فرانکفورته روندشاو آن‌لاین، به مناسبت هشتادمین سال تولدش چنین می‌گوید: «من به آن دسته از نویسنده‌هایی که طوری رفتار می‌کنند انگار از دماغ فیل افتاده‌اند، بسیار با شک و تردید نگاه می‌کنم. همه‌ی ما معلم‌هایی داشتیم که خودمان دنبال‌شان گشتیم، که مدام با آن‌ها اصطکاک داریم و از آن‌ها چیزهایی می‌گیریم. من این را از هنرهای تجسمی یاد گرفتم. در هنرهای تجسمی این تمایل که معلم‌ را انکار کنی، به هرحال آن‌قدر آشکار نیست که در ادبیات.»

فرار، از کوهستان‌های غربی

"گرچه جسم من از آنجا کنده شده است اما ریشه‌های من هنوز در پشت همان تخته سنگ، آنجا که جیرجیرکها صدا می‌کنند مانده است. هوا کاملا تاریک شده بود. صدای دو سوت متوالی را شنیدیم و بیرون زدیم. سه مرد کرد با اسب‌هایشان منتظر ما بودند. روی زین‌ها سوار شدیم و به راه افتادیم." تبعید، مهاجرت یا فرار، هر چه که بنامیمش شرح سرگذشت جمع کثیری از هم‌وطنان ما در اروپا و آمریکا و جاهای دیگر این کره خاکی است. در این قسمت از برنامه خاطره‌خوانی همراه با رضا دانشور به خاطره ای از مرزهای غربی و کوه‌های کردستان می پردازیم.

کیچ چیست؟

در یک کلام کیچ هنر ناقص است، اما این تعریف هم ناکافی است، چرا که نقاشی‌های روی غار بازمانده از قرون وسطا ناقص است، اما کیچ نیست. توده‌ای و فراگیر بودن اثر نیز نمی‌تواند دال بر کیچ بودن آن باشد، چرا که به مثل آثار شکسپیر کیچ نیست، اما توده‌ای و فراگیر است.

از کاتالونیا تا سیگار در نمایشگاه کتاب فرانکفورت

در پنجاه و نهمین نمایشگاه کتاب فرانکفورت که بزرگ‌ترین نمایشگاه کتاب جهان است، نزدیک به ۷۵۰۰ ناشر از صد و هشت کشور جهان شرکت داشتند و ۳۹۰ هزار عنوان کتاب عرضه کردند. در نمایشگاه فرانکفورت، این حقوق کتاب است که مورد معامله قرار می‌گیرد و نه خود کتاب. بیرون از نمایشگاه اما، دم در ورودی، کتاب‌های دست دوم و آنتیک برای فروش عرضه می‌شد.

«قصد دولت، از بین بردن نشر خصوصی‌ست»

در حاشیه نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت، عباس معروفی سری به غرفه «نشر روشنگران» زده و با شهلا لاهیجی، مدیر این انتشارات گفتگو کرده است. وی هدف از سیاست‌های دولت و وزارت ارشاد در خصوص صدور مجوز و تخصیص سهمیه کاغذ را «از بین بردن نشر خصوصی» می‌داند.

آداب بی‌قراری، یک دیوانگی زیبا

«آداب بی‌قراری» نوشته‌ی یعقوب یادعلی، تلاشی است برای ارائه یک دیوانگی زیبا با روایتی فارغ از هر قطعیتی؛ که اگر می‌توانست به تمامی ازعهده‌ی آن بر آید، هویت تازه‌ای از انسان را به جهان ادبیات معرفی می‌کرد.

طرح چهره‌ای از یک دوست

«بنابه گفته‌ی روانشناسان فقط دو درصد مردم دنیا واقعا سالم هستند و بقیه کم‌وبیش معیوب می‌باشند. ثامن جزو این دو درصد بود و هیچگونه عقده‌ای این بشر نداشت. در راه مدرسه بیشتر با او آشنا شدم. از خانواده‌ی فقیری بود و پدرش فروشنده ای دوره‌گرد. مادرش مرده بود و شش خواهر و برادر داشت. همه زندگی خودشان را داشتند و فقط ثامن بود که با پدر و مادربزرگش زندگی می‌کرد.» در برنامه خاطره‌خوانی این هفته دو خاطره داریم از دو فضای متفاوت و از دو سرزمین متفاوت. یکی از ایران و آن یکی از انگلستان.

خانواده و اعتیاد

کتاب «خانواده و اعتیاد» نوشته مهرانگیز کار، در سال ۱۳۷۵ با عنوان «بچه‌های اعتیاد» توسط انتشارات روشنگران و مطالعات زنان در ایران منتشر شده بود. اما چاپ سوم آن با ویرایش جدید نویسنده و افزودن بخش‌های تازه‌ای از معضلات امروز اعتیاد و خانواده، در دولت محمود احمدی‌نژاد موفق به اخذ مجوز نشر نشد. به همین دلیل این کتاب توسط نشر باران در سوئد منتشر شده است.

دوریس لسینگ نمایشگاه فرانکفورت را به هم ریخته است

این روزها نمایشگاه بین المللی كتاب فرانكفورت در حال برگزاری است و عباس معروفی، نویسنده ایرانی و همكار رادیو زمانه، مثل خیلی از علاقه‌مندان به كتاب، در این نمایشگاه حضور پیدا كرده ‌است. وقتی خبر برنده شدن خانم دوریس لسینگ به عنوان برنده نوبل ادبیات منتشر شد با عباس معروفی تماس گرفتیم تا بپرسیم این خبر چه تاثیری بر فضای نمایشگاه داشته است؟

دست از تحقیر مردان بردارید

دوریس لسینگ، برنده‌ی جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۰۷، سال ۱۹۱۹ از پدر و مادری انگلیسی در کرمانشاه ایران متولد شد. از این نویسنده‌ی انگلیسی رمان‌ها، مجموعه داستان‌ها و مجموعه شعرهای متعددی منتشر شده است اما مشهورترین کتاب او «دفترچه خاطرات طلایی» است که او را به عنوان زنی فیمینیست مطرح کرد. آنچه می‌خوانید ترجمه‌ی متن کامل گفت‌وگوی شبکه تلویزیونی ‌ABC و گزیده‌ای از گفت‌وگوهای Salon و San Francisco Chronicle است با خانم لسینگ.

ايران، همچنان در سایه

نمايشگاه کتاب فرانکفورت، یکی از معتبرترین مراکز عرضه و خرید کتاب در اروپا به حساب می‌آيد. عباس معروفی، نویسنده و ناشر مقیم آلمان، در این نمایشگا‌ه حاضر است و گزارش مفصلی در مورد این نمایشگاه دارد. وی از حضور کم‌رنگ ناشران ایرانی، قرار گرفتن نام ایران در صدر بحث سانسور و ممنوعیت و هم‌چنین از گسترش عرضه دیجیتالی آثار می‌گوید.

بله‌برون

این هفته خاطره‌ای داریم از آقای حسین باقرزاده فعال سرشناس حقوق بشر که آن را به همسرش خانم فتحیه به مناسبت چهلمین سالگرد ازدواجشان تقدیم کرده است. در خاطره‌ی آقای باقرزاده ،ساز و کار یک سنت قبیله‌ای را می‌بینیم که چگونه حضور و موجودیت راوی و همسر آینده‌اش در سایه مراسمی پدرسالار نادیده گرفته می‌شود؛ در حالی که آن‌ها، خود موضوع اصلی ماجرا هستند.

دهان خاموش

رمان «دهان خاموش» روایت نسلی است که انقلاب اسلامی، دگرگونی ژرفی در زندگی آنان ایجاد می‌کند. راوی دهان خاموش که در زمان انقلاب، دوران بلوغ خود را در خانواده‌ای مرفه و سیاسی می‌گذراند، بعد از دو ضربه‌ی هولناک، یکی از سوی خانواده و دیگری از سوی جامعه، استقلال و توانایی‌اش را برای تداوم یک زندگی ساده از دست می‌دهد و روزهای آخر عمر کوتاه خود را با نوشتن واقعیت‌ها و رؤیاها می‌گذراند.

مولوی، در تب و تاب گسستن از این جهان

در کنفرانس بین‌المللی سه‌روزه «رومی» در دانشگاه مریلند آمریکا، داریوش آشوری استاد دانشگاه ییل و صاحب فرهنگ‌نامه‌ی فارسی علوم انسانی از به وجود آمدن گفتمانی سخن گفت که حافظ و مولوی از آن برخاستند. وی در گفت‌وگوی اختصاصی‌اش با رادیو زمانه از سه مرحله تحول در گفتمان صوفيانه سخن گفت و مولوی را از نمادهای بارز مرحله دوم دانست.

مولوی، زاده چهارراه فرهنگ‌ها و تمدن‌ها

کنفرانس بین‌المللی سه‌روزه «رومی» در دانشگاه مریلند آمریکا، هم‌زمان با هشت‌صدمین سال‌روز تولد جلال‌الدین محمد بلخی، هشتم مهرماه به پایان رسید. در اين کنفرانس، داريوش آشوری، عبدالکريم سروش، باقر معين و جمعی از مولوی‌شناسان غيرايرانی از اين شاعر و عارف نامدار سخن گفتند. بخش نخست گزارش راديو زمانه از اين کنفرانس را بخوانيد.

او با مرگ شوخی می‌کرد

به‌فرودگاه مهرآباد که رسيدم، فقط بهت‌زده به‌عکسش خيره شدم؛ بدون آنکه عکس‌العمل ديگری بتوانم نشان دهم. پسرم نگاهی به‌صورتم انداخت و از حالم پرسيد. گفتم چيزی نيستی؛ الان در روزنامه خواندم که يکی از دوستانم درگذشته است. ۱۱ مهرماه، درست یک سال از مرگ عمران صلاحی می گذرد، کسی که با مرگ خيلی شوخی می‌کرد. می‌گفت: «من بيشتر شوخی‌هايم درباره‌ی مرگ است. وقتی به مراسم عزاداری می‌روم حتماً مطلب طنز می‌گویم و شوخی می‌کنم».

«نقطه‌ای که دیگر مرزها وجود ندارند»

به بهانه‌ی هشتصدمین سال‌روز تولد مولوی، در دانشگاه مریلند آمريکا برنامه‌ای با حضور مولوی‌شناسان و پژوهش‌گران فرهنگ و ادبیات ایران برپاست. ماه‌منیر رحیمی در حاشیه‌ی کنفرانس بین المللی رومی، با خانم حورا یاوری از منتقدان برجسته و بنام ادبی کشور که مقیم آمریکاست و عضو هیأت تحریریه‌ی دایرة‌المعارف ایرانیکا، گفتگو کرده است. او، مولوی و شعرش را فرای مرزها می‌داند.