May 2009

«می‌خواهیم در پی ائتلاف سازمان‌های مردم‌نهاد باشیم»

عده‌ای از فعالان سیاسی در ایران به تازگی گروهی را به نام «همبستگی برای دموکراسی و حقوق بشر در ایران» تشکیل داده‌اند. آنان طی بیانیه‌ای موجودیت خود را اعلام کردند. در این گروه به کسانی چون داوود هرمیداس باوند از فعالان جبهه ملی و استاد دانشگاه، ادیب برومند شاعر ایرانی، حشمت‌الله طبرزدی از فعالان سیاسی در ایران و کورش زعیم از جبهه ملی بر می‌خوریم، این افراد اعضای این گروه جدید را تشکیل می‌دهند‌. کورش زعیم یکی از بنیان‌گذاران این گروه می‌گوید: «برای این‌که بتوانیم در روند سیاسی کشور تأثیرگذار باشیم باید به این امید که به زودی به یک ائتلاف میان سازمان‌های سیاسی و برخی از سازمان‌های مردم‌نهاد تبدیل شود تلاش کنیم.»

«اگر شرکت نکنید، کودتای خزنده در راه است»

صبح روز هشتم خرداد‌ماه، در حالی که فقط چند روز به برگزاری انتخابات دور دهم ریاست جمهوری باقی مانده است، گروهی شامل بر ۵۰ نفر از فعالان سیاسی، اجتماعی و مدنی بیانیه‌ای را صادر کردند که عنوان کلی آن بیانیه «دعوت برای مقابله با کودتای بدون خونریزی» بوده است. این فعال‌های سیاسی، اجتماعی و مدنی هشدار داده‌اند که تلاش‌هایی در حال اجرا است که آرای سازماندهی شده‌ی تندروها بتواند سرنوشت انتخابات ریاست جمهوری ایران را به نفع احمدی‌نژاد تغییر دهد. در همین زمینه با عیسی سحرخیز و احمد زیدآبادی از امضاکنندگان این بیانیه گفت و گو کرده‌ام.

روزهای پر‌التهاب تبریز و شمارش معکوس انتخابات

نشست انتخاباتی حامیان میرحسین موسوی، که با حضور مجید انصاری در تبریز برگزار می‌شد به خشونت کشیده شد. این نشست بنا بود جلسه پرسش و پاسخی در حول محور سیاست‌های انتخاباتی آقای موسوی باشد. اما با برخورد برخی از افراد با گروهی از معترضین که با پلاکارد و نوشته خواستار پاسخ گفتن آقای خاتمی بودند این جلسه رو به خشونت گذارد. این جلسه در نهایت باعث ضرب و شتم حدود هشت نفر از دانشجویان از سوی اعضای کمیته بسیج ستاد میرحسین موسوی و انتظامات سالن شد. این افراد عموماً از کسانی بودند که پلاکارد‌هایی با مضامین هویت‌طلبانه داشتند.

صبر نکنیم تا نیست شود

بهروز جاوید تهرانی یکی از بازماندگان جریان هجدهم تیر ۷۸ است. او هم مانند دیگر دستگیر شدگان نظیر احمد باطبی و کیانوش سنجری و اکبر محمدی از همان ابتدا زندانی شد. بهروز پس از آن‌که چهار سال زندان را گذراند و بیرون آمد، اینک دوباره در زندان به سر می‌برد. بارها بهروز جاوید تهرانی در زندان به شرایط زندانی‌ها اعتراض کرده است. اما این روزها شنیده می‌شود شرایط جسمی و روحی این زندانی در زندان رجایی شهر مناسب نیست. برخی از منتقدان اشاره می‌کنند که سازمان‌های حقوق بشری داخل و خارج چنان که بایسته و شایسته رسیدگی به وضعیت اوست، با حساسیت به وضعیت و شرایط این زندانی نگاه نمی‌کنند.

جان اسانلو در خطر است، کسی پاسخ نمی‌دهد

در حالی که «کمپین بین‏المللی حقوق بشر در ایران»، با اعلام این که جان منصور اسانلو در خطر است، خواستار آزادی هرچه سریع‏تر وی شده، قوه‏ی قضاییه‏ی ایران تا کنون پاسخ مناسبی نسبت به تقاضاهای خانواده‏ی او نداده‏ است. منصور اسانلو، رییس هیأت مدیره‏ی «سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوس‏رانی تهران و حومه» است که به اتهام اقدام علیه امنیت ملی‏، به پنج سال زندان محکوم شد. در همین زمینه با فرشته اسانلو، خواهر منصور اسانلو، گفت‏وگو کرده‌ام.

«جرم پسرم، چای خوردن در پارک لاله است»

در روز یازدهم اردیبهشت ماه گذشته که برابر با اول ماه می، روز جهانی کارگر بود، تعدادی از کارگران که بنا بود در برنامه‌ای اعتراضی در پارک لاله تهران دست به تجمع بزنند، پیش از آغاز مراسم توسط نیروهای انتظامی و امنیتی دستگیر شدند. قبل از آغاز مراسم نزدیک به یک‌صد نفر از کسانی که در پارک لاله بودند توسط عوامل انتظامی و امنیتی دستگیر شدند. عده‌ای از خانواده‌های آنان اشاره می‌کنند که حضور نزدیکان آنها در پارک صرفا برای تفریح بوده است و حتی قصد شرکت در این تجمع را نداشته‌اند. در این ارتباط با مادر امیر یعقوب علی، یکی از بازداشت شدگان گفت‌وگو کرده‌ام.

حلال فود، بهانه حضوری جهانی در بازار

ششمین نمایشگاه بین‌المللی غذای حلال در مالزی با عنوان «میهاس» از ششم می به مدت پنج روز آغاز به کار کرد. افتتاح این نمایشگاه با حضور نخست وزیر جدید مالزی انجام گرفت. این نمایشگاه در ششمین دور برگزاری خود با حضور دعوت شدگان خارجی و داخلی در همان روز اول نشان داد که نسبت به هر سال توانسته است گام‌های بلندی را برای رشد بردارد. در این مدت بسیاری از سفیرها و نمایندگان خارجی نیز از نمایشگاه دیدن کردند. این نمایشگاه که در پی ارایه برند و یا نشانه‌ی «حلال فود» یکی از افتخارات مالزی در زمینه‌ی گسترش تجارت جهانی به حساب می‌آید شکلی تازه از تجارت در حوزه غذا ارایه کرده است.

«نگرانی از فروپاشی اجتماعی، دلیل صدور بیانیه بود»

جمعی از تشکل‌های دانشجویی بیانیه‌ای درباره‌ی آن‌چه عواقب انتخاب مجدد محمود احمدی‌نژاد به عنوان رییس جمهور ایران نامیده‌اند، صادر کرده‌اند. فرید هاشمی در گفت و گو با زمانه می‌گوید: «آقای احمدی‌نژاد با نحوه‌ی مدیریت کشور نشان دادند در صورتی که روند ریاست جمهوری ایشان ادامه پیدا کند احتمالاً بحران‌ها تشدید هم خواهند شد و ما با نوعی ناامیدی، بی‌اعتمادی، سرخوردگی و یأسی که تمام جامعه را فرا می‌گیرد روبه‌رو خواهیم شد و احتمال این‌که جامعه‌ی ایران در خطر فروپاشی و بی‌سازمانی اجتماعی قرار بگیرد، وجود دارد.»

از نشریه توقیف شده «شمس تبریز» تا زندان

در حالی که قریب به چهل روز از دستگیری نقی احمدی‏آذر، روزنامه‏نگار، فعال مطبوعاتی و نویسنده و شاعر آذربایجانی می‏گذرد، فعالان مدنی هنوز اعلام می‏کنند که از سرنوشت او اطلاعی در دست ندارند. نقی احمدی‏آذر، عضو هیأت تحریریه‏ی نشریه‏ی توقیف شده‏ی «شمس تبریز» و مورخ و شاعر آذربایجانی است که در پانزدهم فروردین‌ماه ۱۳۸۸ بازداشت شده است و علی‏رغم گذشت نزدیک به چهل روز، هنوز در بازداشت به‏سر می‏برد. در همین رابطه با برادر نقی احمدی و یاشار حکاک‏پور، مسئول روابط عمومی انجمن دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجانی در ایران گفت و گو کرده‌‌ام.

مردم رای می‌دهند، شورای نگهبان انتصاب می‌کند

به تازگی موج سوم، فراخوانی برای ثبت نام در کمیته صیانت از آراء داده است. بحثی که از ابتدای گرم شدن تنور انتخابات از سوی کروبی و موسوی مطرح، و البته با برخورد شورای نگهبان نیز مواجه شد. اما سوال اینجاست: آیا تشکیل چنین کمیته‌ای به لحاظ حقوقی می‌تواند وجاهت داشته باشد؟ شورای نگهبان اشاره دارد که تشکیل این کمیته غیر قانونی است؛ اما از سویی دیگر بسیاری از حقوق‌دان‌ها معتقدند در قانون اساسی کشور وجود چنین ناظرانی تعریف شده است. در مورد مصادیق حقوقی تشکیل این کمیته و ویژگی‌های آن با دکتر محمد سیف‌زاده، عضو کانون مدافعان حقوق بشر گفت‌وگو کرده‌ام.

«با سخنان فرمانده سپاه، مجوز رسمی صادر شده است‌»

فرمانده‌ی سپاه ایران می‌گوید آن بخش از بسیج که فعالیت‌های نظامی ندارد جزو نیروهای مسلح محسوب نمی‌شود و مجاز است در رابطه با صیانت انقلاب وارد مباحث سیاسی شود. هم‌چنین وی گفت فعالیت‌های این بخش از بسیج در انتخابات ریاست جمهوری هم منع قانونی ندارد. علی‌رضا نوری‌زاده در این باره می‌گوید: «همه نظامی هستند به‌ ویژه زمانی که نظام، درجات ارتش را در سایر نیروهای نیز منطبق کردند عملاً به یک سپاهی و یک بسیجی نیز همان جایگاه را دادند که به یک افسر ارتشی می‌دهند. در خیلی از کشورها دیده‌ایم که وقتی دست نظامیان را در امور سیاسی باز ‌گذاشتند، خود این‌ها بعداً زمینه‌ساز کودتا شدند.»

«وقتی کسی به جرم داشتن سبیل دستگیر می‌شود»

در شب پانزدهم اردیبهشت‌ماه ۸۸، یازده نفر از درویش‌های نعمت‌الهی آزاد و پس از آن، شانزدهم اردیبهشت نیز یک نفر دیگر آزاد شد. تا زمان تهیه این گزارش سه تن دیگر از این درویش‏ها به نام‏های مسلم صنعت‏پرست، یدالله شمس‏خانی و میکاییل قربانی هنوز در زندان به‏سر می‏بردند. غلامرضا هرسینی در این باره می‌گوید: «اتهام اولیه، اخلال در امنیت کشور و تجمع غیرقانونی بود که دادگاه انقلاب آن‏ها را از این اتهامات تبرئه کرد. اصلاً نه تجمعی صورت گرفته بود. نه به امنیت کشور لطمه‏ای وارد آمده بود. اتهام دوم، اخلال در نظم و تمرد نسبت به مأمورین اعلام شد.»

«می‌خواهند با احضار هشدار بدهند»

به تازگی محمد مباشری، فعال سیاسی و دانشجوی دانشگاه صنعتی شریف که پیش از این به اتهام تبلیغ علیه نظام و توهین به رهبری به چهار ماه حبس تعلیقی و رجوع ماهیانه به نیروی انتظامی به مدت دو سال محکوم شده بود، بار دیگر به دادگاه انقلاب فراخوانده شد. دادگاه در احضاریه‌ی خود، وی را متهم کرده که به شرط حبس تعلیقی عمل نکرده است و این در حالی است که شرط حبس تعلیقی نامبرده، رجوع ماهیانه به نیروی انتظامی بوده که به گفته‌ی خودش همواره به آن عمل کرده است. در ارتباط با این احضار با محمد مباشری گفت و گو کردم.

مشکلات معلمان فقط معیشت نیست

در هفته‌ای که گذشت، مدارس بار دیگر در پی اعتراض زمستان سال گذشته، شاهد اعتراضی دیگر از معلمان بود. در بهمن ماه سال پیش نیز معلمان با اعتراض به وضعیت معیشتی و مشکلات آموزشی مدارس، دست به اعتراض زده بودند که این اعتراض با وعده رئیس جمهوری ایران برای تحقق اجرای قانون مديريت خدمات کشوری برای معلمین و پرستاران در فروردین ماه سال جاری ختم شد. در همین ارتباط با مختار اسدی، از اعضای مرکزی کانون صنفی معلمان و نیز رسول بداغی، یکی از معلمان، گفت‌وگوهایی کرده‌ام.

«‌برای جایگاه عکاسان مطبوعات، ارزش قایل نیستند»

در سومین همایش موج سوم، پیش از آن‌که حضور مشترک آقایان خاتمی و موسوی مورد توجه برخی از خبرنگاران قرار بگیرد، مسأله‌ی برخورد با عکاسان در جلسه مطرح بود. چنانچه برخی از عکاسان در وبلاگ‌های خود به این مسأله پرداخته بودند. برخی از آنان اشاره می‌کردند مورد پرخاش و یا برخورد نیز قرار گرفته‌اند و به همین دلیل برخی این مکان را ترک کرده‌اند. اگرچه برگزار کنندگان، بیانیه‌ای را برای دلجویی صادر کردند. اما برخی از عکاسان اشاره می کنند که این بیانیه نیز از صراحت لازم برخوردار نبوده است. برای پرداختن به این موضوع با رجبعلی مزروعی و آرش خاموشی، عکاس حاضر در محل این همایش گفت و گو کرده‌‌ام.

«فضای سرد انتخاباتی به نفع جناح حاکم است»

نهم اردیبهشت‌ماه، سومین همایش موج سوم با حضور سید محمد خاتمی و میرحسین موسوی، در تهران برگزار شد. محمد‌رضا جلایی‏پور در گفت و گو با زمانه در این رابطه می‌گوید: «هنوز مهم‏ترین سرمایه‏ی اصلاح‏طلبان آقای خاتمی است و حمایتشان از آقای موسوی می‏تواند نقش جدی ایفا کند در این‌که احتمال پیروزی آقای موسوی در انتخابات افزایش پیدا کند. جناح مقابل چاره‏ای ندارند جز این‌‌که حول آقای احمدی‏نژاد اجماع کنند. به نظر می‏آید، هرچه فضا را کم‏تر گرم کنند، به نفع‏شان است. چون میزان شرکت در انتخابات کاهش پیدا می‏کند و احتمال پیروزی‏شان بالا می‏رود.»

دل‌آرا در انتظار آزادی، اعدام شد

خبر کوتاه و رسا بود. سخت و بی‌ترحم. دل‌آرا دارابی، دختری که در هفده سالگی اقرار به یک قتل کرده بود، اعدام شد. به تعداد اعدام نوجوانان در ایران یکی دیگر افزوده شد، بار دیگر همه گفتند ایران کنوانسیون حقوق کودک را پذیرفته و بار دیگر همه اعتراض کردند؛ اما دل‌آرا دیگر بدن سردش در انتظار خاک بود. مادر دل‌آرا گریه‌کنان گفت: ساعت هفت صبح دل‌آرا به وی زنگ زد و گفت مادر من را می‌خواهند اعدام کنند. من طناب دار را می‌بینم. مادر من را نجات دهید. می‌خواهم با پدرم صحبت کنم و به پدرش هم گفت که پدر من می‌خواهم شما را ببینم.