ویندوز ویستا

هادی ناصری

لوگوی ویندوز ویستا

مشخصات:
ویندوز ویستا نسخه‌ی ۶(ساخته‌ی ۶۰۰۰)
تاریخ عرضه نهایی: ۳۰ ژانویه‌ی ۲۰۰۷
تاریخ آماده شدن برای عرضه: ۸ نوامبر ۲۰۰۶
ساخته شده بر پایه‌ی ویندوز NT4
معنی لغوی: باریک بین و ظریف
عرضه شده در ۴ نسخه، هرکدام در یک دیسک دی‌وی‌دی(DVD)
نسخه‌ها:
1-Windows Vista Home Basic
2-Windows Vista Home Premium
3- Windows Vista Business
4- Windows Vista Ultimate

ویندوز ویستا آخرین ساخته‌ی کمپانی مایکروسافت، یک سیستم عامل گرافیکی محسوب می‌شود و بر روی انواع کامپیوترهای شخصی و تجاری قابلیت نصب دارد. قبل از آگهی‌های مربوط به عرضه‌ی این محصول در ژوئیه سال ۲۰۰۵، ویستا با نام کد خود "شاخ دراز" یا Long Horn شناخته می‌شد.

در ۸ نوامبر سال ۲۰۰۶ کار توسعه ویستا به پایان رسید و آماده عرضه عمومی شد. در طی دو ماه این سیستم عامل جدید به دست "شبکه توسعه مایکروسافت"، کاربران "تک نت پلاس"، "تک نت دایرکت"، عرضه‌کنندگان و شرکت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری و کاربران مخصوص رسید. ۳۰ ژانویه سال ۲۰۰۷ به سراسر جهان توزیع شد و برای فروش و دانلود در سایت مایکروسافت در دسترس قرار گرفت. این تاریخ‌ها پنج سال پس از نسخه سابق ویندوز "XP" بود بطوری‌که تاریخ عرضه ویستا را به طولانی‌ترین فاصله عرضه بین دو نسخه تبدیل کرده است.

به گفته مایکروسافت، ویندوز ویستا صدها ویژگی و امکانات جدید را در خود جای داده است که از آن جمله می‌توان به پوسته گرافیکی به روز شده و قابلیت سه بعدی‌سازی پوسته به نام "AERO"، بهبود امکانات جستجو، نرم‌افزارهای چندرسانه‌ای جدید مانند "نرم‌افزار تولید و ایجاد دی‌وی‌دی‌های خانگی" و امکانات دوباره طراحی شده‌ای هم‌چون امکانات صوتی، چاپ و زیرمجموعه‌ای نمایش اشاره کرد. ویستا همچنین به بهبود ارتباط میان سیستم‌هایی که با شبکه خانگی به هم متصل هستند کمک شایانی می‌کند و به سرعت بخشی و بهبود به اشتراک‌گذاری اطلاعات و فایل‌های دیجیتالی بین سیستم‌ها می‌پردازد.

برای توسعه‌دهندگان، ویندوز ویستا به معرفی نسخه سوم ابزار "دات نت" می‌پردازد که بطور قابل توجهی امکان نوشتن نرم‌افزارهایی با کیفیت بالا را نسبت به قبل افزایش می‌دهد.

هدف اولیه مایکروسافت بهبود امنیت در سیستم عامل‌های ویندوز بخصوص ویستا بود.
یک اشکال عمده‌ی این سیستم عامل‌ها این بود که این نرم‌افزارها از نظر امنیتی و سوءاستفاده نرم‌افزارهای مخرب از حفره‌های موجود، ضعیف عمل می‌کردند. به همین منظور "بیل گیتس" مدیر عامل شرکت مایکروسافت، در اوایل سال ۲۰۰۲ میلادی اعلام کرد که یک شرکت امنیتی بزرگ به نام "شرکت پیشرو مسئول در محاسبه و تخمین" بر روی تمام قسمت‌های نرم‌افزار کار می‌کند. شرکت مایکروسافت اعلام کرد که بهبود امنیت سیستم‌عامل‌های ویندوز "ایکس‌پی" و "ویندوز سرور ۲۰۰۳" برایش مقدم بر عرضه و تکمیل ویندوز ویستا است.

حالت سه‌بعدی "آئرو" و ابزارهای متنوعی چون ساعت و تقویم و قسمت هواشناسی که در کنار صفحه گنجانده شده‌اند

امکانات جدید و یا بهبود داده شده نسبت به XP:

• پوسته‌ی گرافیکی سه‌بعدی آئرو: یک پوسته‌ی گرافیکی جدید بر پایه‌ی سخت‌افزار به نام ویندوز آئرو که مخففی از کلمات: Authentic یا قابل اعتماد، Energetic یا انرژی‌دهنده، Reflective یا متفکرانه و انعکاس‌دهنده، Open یا گسترده می‌باشد. این پوسته‌ی گرافیکی شفاف‌تر و از نظر زیبایی،خوشایندتر از پوسته‌ی ویندوزهای قبلی است که دربردارنده‌ی شفافیت(پنجره‌های شفاف طوری که پشت آنها دیده می‌شود)، حالت سه‌بعدی، آیکون‌های متحرک و پویا و انیمیشن‌های بهبود یافته است.

• پوسته‌ی اصلی ویندوز: پوسته‌ی اصلی ویندوز ویستا بطور مشخصی از ویندوز ایکس‌پی متفاوت است و قابلیت‌های سازمان‌یافته و ناوبری پیشرفته و هم‌چنین جستجو را بدست می‌دهد. قاب وظیفه‌ی "ویندوز اکسپلورر" حذف شده و این قابلیت به‌همراه قابلیت‌های دیگر وظیفه، به نوار ابزار وظیفه اضافه گردیده است. یک قاب به نام "Favorite Links" اضافه شده که به سادگی و با یک کلیک می‌توان از این طریق به سایت‌های مورد علاقه دسترسی داشت. نوار ابزار جای خود را به یک سیستم جامع ناوبری و هدایت داده است. قابلیت مرور، این امکان را می‌دهد که برای تمام اشکال فایل‌ها،امکان دیدن محتوای آن‌ها بدون ورود و اجرای آن‌ها فراهم شود، مشابه همان قابلیتی که در برنامه‌ی Out Look برای دیدن محتوای ایمیل‌ها وجود دارد. منوی شروع نیز دچار تغییرات اساسی شده است بدین صورت که کلمه‌ی شروع(Start) به همراه مستطیل سبز رنگ آن حذف شده است.

اضافه شدن نوار جستجو به منوی شروع ویندوز ویستا - نسخه خانگی پایه

• جستجو در ویندوز ویستا: که به نام جستجوی فوری یا "جستجوی آنچه شما نوشته‌اید" هم شناخته می‌شود، سریع‌تر و دقیق‌تر از گذشته است. نوارهای جستجو به منوی شروع، ویندوز اکسپلورر و چند ابزار دیگر اضافه شده‌اند. جستجوی فوری به صورت پیش‌فرض بخش کوچکی از پوشه‌ها مانند پوشه‌های منوی شروع، اسامی فایل‌های اجرا‌ شده، پوشه‌ی اسناد کاربری و صندوق پست‌الکترونیک را در بر می‌گیرد. تنظیمات پیشرفته اجازه می‌دهد تا نوع فایل، محتوای آن و یا حذف آن از جستجو ممکن شود.

• نوار کناری ویندوز: یک نوار شفاف که در قسمت کنار صفحه‌ی نمایش ویندوز(به‌صورت از پیش معین شده در سمت راست) قرار داده شده تا در آن، ابزارهای ساده و کوچکی مانند نشانگر وضع هوا، تقویم، ساعت، اخبار و... قرار گیرند. این نرم‌افزارها در صورت لزوم می‌توانند در مکان‌های دیگر صفحه‌ی نمایش نیز قرار گیرند.

• نرم افزار Internet Explorer نسخه‌ی ۷: پوسته‌ی جدید، قابلیت بازکردن چند پنجره در یک پنجره(Tabbed Browsing)، قابلیت خبرخوان یا "آر اس اس"، یک نوار جستجو، بهبود قابلیت چاپ، قابلیت بزرگ‌نمایی صفحه و بهبودیافتگی استانداردهای شبکه از امکانات جدید این نرم‌افزارند. این نرم‌افزار در ویندوز ویستا به صورت محافظت شده(ایزوله) در کنار سایر نرم‌افزارها اجرا می‌شود. این خاصیت کاربر را از حمله‌ی نرم افزارهای مخرب، فرصت‌طلب، ویروس‌ها و برنامه‌های سرقت اطلاعات تا حدی در امان نگه می‌دارد.

• نرم‌افزار Windows Media Player نسخه ی ۱۱: بخشی از طرح عظیم مایکروسافت برای پخش و سازمان‌بندی موسیقی و ویدئو موزیک است. امکانات تازه در این نرم‌افزار عبارتند از: قابلیت جستجو به‌صورت "جستجوی آنچه شما نوشته‌اید"، یک طرح کاملآ جدید و گرافیکی برای "Media Library"، قابلیت پخش و سازمان‌بندی عکس، قابلیت به اشتراک‌گذاری فایل‌های موسیقی در یک شبکه از کامپیوترهایی که ویستا را نصب کرده‌اند و مجموعه‌ی " Xbox 360".

• مرکز تهیه‌ی اطلاعات پشتیبان و جایگزین کردن آنها: این مرکز قابلیت تهیه‌ی فایل پشتیبان به‌صورت دوره‌ایی را به کاربران می‌دهد. این قابلیت به‌صورت پیشرفته‌ای فقط تغییرات ایجاد شده را به جای کل مورد ذخیره می‌کند. هم‌چنین این مرکز توان تهیه‌ی فایل پشتیبان از تمام سیستم را دارد(دسترس فقط در نسخه‌های تجاری و نامحدود) که از تمام اطلاعات سیستم یک فایل پشتیبان تهیه کرده و آنرا روی دیسک سخت یا DVD ذخیره می‌کند. این قابلیت در مواردی هم‌چون خرابی و از کار افتادن یک سخت‌افزار که فرصت برای تهیه فایل پشتیبان وجود ندارد، بسیار مفید است.

• نرم‌افزار پست‌الکترونیک: یک جایگزین برای نرم‌افزار Outlook Express است. این نرم‌افزار در بر دارنده‌ی صندوق پستی جدیدی است که از ثبات و قابلیت جستجوی سریع و بدون وقفه برخوردار است.

گالری عکس با قابلیت ویرایش عکسها - ویندوز ویستا نسخه خانگی پایه

• گالری عکس ویندوز: یک مرکز برای نگهداری، پخش و ویرایش فیلم و عکس می‌باشد.این گالری می‌تواند عکس‌ها و فیلم‌های گرفته شده توسط دوربین‌های دیجیتال را دریافت کند. تهیه‌ی شناسنامه و رتبه‌بندی، در معرض تماشا قرار دادن، ویرایش و تنظیم رنگ و ایجاد اسلاید روی دیسک‌های دی‌وی‌دی از دیگر قابلیت‌های گالری عکس و فیلم ویندوز ویستا می‌باشد.

• نرم‌افزای ساخت دی‌وی‌دی(DVD): یک ابزار هم‌راه نرم‌افزار ساخت فیلم ویندوز است که توانایی ایجاد فیلم بر پایه‌ی کاربر را روی دیسک‌های دی‌وی‌دی دارا است.

• مرکز کنترل حرکت: یک مرکز کنترل جدید که اطلاعات مرتبط با فعالیت‌های متحرک را (برای مثال: روشنی تصویر، صدا، وضعیت باطری، وضعیت قالب، شبکه بی‌سیم، وضعیت صفحه نمایش، تنظیم شفافیت و...) را کنترل می‌کند.

• مرکز بروز رسانی ویندوز: بروز رسانی نرم‌افزاری و امنیت سیستم به سادگی امکانپذیر است، بطوریکه یک مرکز کنترل بروز رسانی بجای یک ابزار تحت شبکه قرار داده شده است. فیلتر ضد "Spam" یا ضد ایمیل‌های ناخواسته و نرم‌افزار ضد جاسوسی ویندوز نیز هم‌زمان با بقیه‌ی اجزای ویندوز بروز رسانی می‌شوند.

• ابزار تشخیص صدای کاربر: که به‌صورت نسخه کاملی در ویندوز ویستا وجود دارد، یک قابلیت بروز رسانی شده و پیشرفته امکان تشخیص صدای کاربر است که پیش از این در بسته نرم‌افزاری آفیس ۲۰۰۳ قرار داده شده بود. قالب جدید، یک رشته دستورات قابل انعطاف و ساده و قابلیت "دستور و کنترل" برای فعال کردن سیستم از طریق صدا از دیگر امکانات این نرم‌افزارند.این نسخه برخلاف نسخه‌ی قبل که فقط در محیط‌های آفیس و World Pad کار می‌کرد، در تمام سیستم کار می‌کند. در حال حاضر این ابزار زبان‌های انگلیسی، آمریکایی، فرانسوی، اسپانیایی، آلمانی، چینی و ژاپنی را پشتیبانی می‌کند.
• مرکز کنترل گزارش اشکالات و راه حل‌های آنها: یک مرکز کنترل جدید که به کاربر اجازه‌ی مشاهده‌‌ی مشکلات پیش آمده و گزارش فرستاده شده اشکالات به سایت مایکروسافت و و راه حل‌های آن‌را می‌دهد.

• بهبود ویژگی‌های صوتی: تنظیمات صوتی بهبود یافته است که کنترل بر صدای تمام سیستم یا صدای یک وسیله‌ی خاص متصل به سیستم را میسّر می‌سازد.از جمله‌ی دیگر کارکردهای بهبود یافته، تصحیح‌کننده ویژگی صدای روم(Room)، مدیریت کنترل صدای بم(Bass)، بهبود دهنده‌ی صدای بلندگو و مجازی‌کننده‌ی صدا برای هدفون می‌باشد.

• ابزارهای ویژه: نسخه ی نامحدود ویستا، دسترسی به بازی‌ها و ابزارهای ویژه را می‌دهد که در بروز رسانی ویندوز قابل دریافت است.این ابزارها به‌جای نرم‌افزار مایکروسافت پلاس(Plus) ارائه شده‌اند که در نسخه‌های قبلی ویندوز به‌صورت جداگانه به فروش می‌رسید.

• قابلیت تغییر پارتیشن: این قابلیت امکان تغییر پارتیشن‌های دیسک سخت را بدون نیاز به نرم‌افزار ثالث و هم‌چنین قابلیت کاهش اندازه، ایجاد و پاک‌کردن پارتیشن را بدون راه‌اندازی مجدد سیستم دارا است.

امنیت در ویستا:

محصول ضد جاسوسی شرکت مایکروسافت به نام مدافع ویندوز(Windows Defender) که با ویندوز ترکیب شده است، حفاظت در مقابل نرم‌افزارهای مخرب و دیگر تهدیدات را فراهم می‌کند.تغییر تنظیمات اصلی ویندوز(مانند ابزارهای جدید خودکار شروع‌کننده) به‌طور پیش‌فرض غیرفعالند، مگر این‌که با رضایت و آگاهی خود کاربر فعال شوند.

امکانات و ویژگی‌های امنیتی نرم‌افزار اینترنت اکسپلورر ۷ هم در بردارنده‌ی فیلترهای ضدسرقت اطلاعاتی، امکان جلوگیری‌کننده از نرم‌افزارهای فرستنده ایمیل با نشانی دیگران می‌باشد. به‌طور پیش‌فرض و برای امنیت بیشتر، کنترل‌های اکتیوکس(ActiveX) غیرفعال می باشند.

دیوارآتش یا Fire Wall ارتقاء یافته ویندوز ویستا نیز، قابلیت کنترل و فیلترکردن ترافیک رفت و آمد را در سیستم به کاربر می‌دهد.

نیازهای سخت‌افزاری ویندوز ویستا:

بنا به گفته شرکت مایکروسافت، سیستم‌هایی که قادر به بارگذاری ویستا هستند در دو دسته‌ی "قابلیت نصب ویستا"(۱) و "آماده‌ی پشتیبانی کامل"(۲) طبقه‌بندی می‌شوند. یک سیستم که قابلیت نصب ویستا را دارد، نیاز به پردازش‌گری حداقل ۸۰۰ مگاهرتزی، ۵۱۲ مگابایت حافظه و کارت گرافیکی با قابلیت پشتیبانی نرم‌افزار دایرکت ایکس(DirectX) دارد. یک همچنین کامپیوتری قابلیت اجرای تمام نسخه‌های ویندوز ویستا را دارا است مگر امکاناتی که نیاز به سخت‌افزارهای پیشرفته دارند(برای مثال ویندوز آئرو).

یک سیستم با قابلیت پشتیبانی کامل به یک پردازنده‌ی ۱ گیگاهرتزی، ۱ گیگابایت حافظه و کارت گرافیکی با قابلیت پشتیبانی از ویندوز آئرو که حداقل ۱۲۸ مگابایت حافظه و امکان پشتیبانی از نرم‌افزار قالب نمایشگر ویندوز را داشته باشد، نیازمند است.

شرکت مایکروسافت هم‌چنین نرم‌افزاری به نام "نرم‌افزار مشاور برای ارتقاء به ویندوز ویستا" را در وب سایت اینترنتی خود ارائه داده است تا امکان ارتقاء سیستم فعلی کاربر به ویندوز جدید یا دیگر نسخه‌های ویستا بررسی شود. این نرم‌افزار در سیستم‌های عامل ایکس‌پی مجهز به سرویس پک ۲ و ویندوز ویستا قابل اجرا است.

این شرکت هم‌چنین فهرستی از قطعاتی که قابلیت بارگذاری ویستا را دارند، در وب‌سایت خود ارائه کرده است.

سخت‌افزار مورد نیاز کامپیوترهای کیفی که برچسب "آماده‌ی پشتیبانی کامل" را دارند به این شرح‌اند:
پردازنده Intel Core 2 Due T5500 و بالاتر و هم‌چنین یک گیگابایت حافظه.

هم‌چنین کارت‌های گرافیکی که قابلیت پشتیبانی کامل و پشتیبانی از ویندوز آئرو را دارند به ترتیب زیر عنوان شده‌اند:
کارت‌های NVIDIA Geforce خانواده‌ی FX و پس از آن، کارت‌های ATI Radeon خانواده‌ی 9500، کارت‌های Intel خانواده‌ی GMA 950 و نیز کارت‌هایی با چیپ VIA و S3 قابلیت پشتیبانی دارند.

شرکت مایکروسافت تاکیدی بر انواع AGP و یا PCI Express کارت‌های گرافیک مورد نیاز ویندوز ویستا نمی‌کند ولی کارت‌های PCI Express را برای خدمات و کیفیت بالاتر توصیه می‌کند.

---------------------------

(۱) Vista Capable
(۲) Vista Premium Ready

---------------------------


برگردان فارسی از منابع زیر:
سایت ویکی‌پدیا برای ویستا
رویترز
بیت‌تک دات نت