۵۰۰هزار ایرانی مهاجر در امارات متحده عربی

سلمان دوساری
ترجمه: مانی پارسا

زمانی که گوگوش، خواننده مشهور ایرانی، در حدود شش سال پیش در دبی بر روی صحنه رفت زمانی بود که وی برای ۲۰ سال حق آوازخوانی نداشت. او برای ظهور دوباره خود بر صحنه خاورمیانه، امارات را برگزید. گوگوش گفت که برخلاف فاصله ۱۵۰ کیلومتری بین دو کشور، "حس می‌کنم که دارم در وطن خودم و برای مردم خودم می‌خوانم".

این حرف گوگوش را می‌توان بازتاب‌دهنده و بیانگر حضور گسترده ایرانیان طی دهه‌های متوالی در امارات متحده عربی دانست. خارجیان ۸۰ درصد از جمعیت امارات را تشکیل می‌دهند و هرچند ایرانیان بزرگترین جامعه خارجی در امارات نیستند ولی نفوذ ایشان در زمینه‌های اجتماعی و اقتصادی قوی و نیرومند است. همین مسئله باعث شد تا نگرانی ایران از شنیدن اینکه آمریکا قرار است از دبی "جاسوسی" ایران را بکند دو چندان شود.

حضور هندی‌ها در امارات با اینکه ایشان پرشمارترین خارجی‌ها را در این کشور تشکیل می‌دهند توجه چندانی را به‌خود جلب نکرده‌ است ولی شرایط برای ایرانیان فرق می‌کند زیرا ایران سرگرم یک برنامه هسته‌ای است و شرایط کلی منطقه نیز توجه‌ها را به‌سوی ایران می‌کشاند. با این‌حال حضور ایرانیان در خلیج فارس* تازه نیست. از آغاز قرن گذشته، مهاجرت ایرانیان به خلیج فارس یک جریان پیوسته و آهسته داشته و بسیاری از شهروندان منطقه از تبار ایرانی هستند.** با وجود اینکه بیشتر مهاجرت ایرانیان به کشورهای عضو «شورای همکاری خلیج» تشکیل‌شده از هواله‌ها، یعنی عرب‌تباران سنی‌مذهبی که در قدیم از کرانه‌های خاوری خلیج فارس به ایران کوچیده بودند و در سده هیجدهم دوباره به شبه‌جزیره عربستان بازگشتند، ولی حضور ایرانیان در امارات متحده با کشورهای «شورای همکاری خلیج» متفاوت است زیرا بیشتر ایرانیان امارات ریشه‌ای پارسی دارند.

پس از انقلاب ۱۹۷۹ در ایران، امارات شاهد موجی از مهاجرت ایرانیان بود. بسیاری از ایشان به‌خاطر نگرانی از انقلاب و آثار بعدی آن از کشورشان گریختند. بر پایه آمار نیمه‌رسمی، شمار ایرانیان مقیم در امارات متحده در حدود ۵۰۰ هزار نفر برآورد می‌شود که ۴۰۰ هزار نفرشان در دبی هستند و بیشترشان پس از انقلاب ایران و سرنگونی شاه مهاجرت کرده‌اند. گرچه بسیاری از ایشان نخست قصد اقامت دائم در امارات را نداشتند و امارات برای ایشان به عنوان گذرگاهی در راه آمریکا، کانادا و اروپا بود ولی انگیزه‌ها و مشوق‌های گوناگونی که دبی به ساکنان خود ارائه می‌دهد باعث شد تا بسیاری در دبی بمانند و وارد چرخه بازرگانی دبی بشوند. نزدیکی جغرافیایی به ایران نیز یکی از مشوق‌های مهم برای این تصمیم بوده‌است.

رشد جامعه ایرانی در امارات روندی فزاینده دارد چنانچه آمار اتاق بازرگانی و صنعت دبی نشان می‌دهد که هم‌اینک ۶۵۰۰ شرکت ایرانی در امارات فعالیت دارند و ۱۰ هزار دانشجوی ایرانی در مدارس و دانشگاه‌های امارات نام‌نویسی کرده‌اند.

کل سرمایه‌گذاری ایرانیان در دبی در سال ۲۰۰۵ به بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار رسید و آمار این سرمایه‌گذاری در سال ۲۰۰۶، در حدود ۳۰۰ میلیارد دلار حدس زده می‌شود. جامعه ایرانی در سراسر امارات، محله‌ها، بازارها و باشگاه‌های ویژه خود را دارد چنان‌که می شود برخی از محله‌های دبی را "تهران کوچک" نامید. بسیاری از نقاط هستند که منحصر به ایرانیان است و ایشان در آن اماکن جشن‌های خصوصی خود را برگزار می‌کنند و عصرها را دور هم می‌گذرانند و رستوران‌های ایرانی در همه‌جای امارات یافت می‌شود.

امارات متحده در میان شرکای اقتصادی ایران رتبه اول را داراست. واردات ایران از امارات در سال گذشته هفت میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار بود و صادراتش به آن کشور دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار. مهم‌ترین اقلام صادراتی ایران به امارات طی سه سال گذشته اعم از پسته، روغن‌های خوراکی، فولاد و سنگ‌های قیمتی و وارداتش از امارات شامل موز، نفت، روغن، قطعات خودرو، سامانه‌های ارتباطاتی، تلفن‌های همراه، تجهیزات سنگین و ماشین‌افزار بوده‌است.

منبع: نسخه انگلیسی روزنامه الشرق الأوسط