مونالیزای افغان

هر سال، میلیون ها نفر از سراسر جهان در پاریس به موزه لوور میروند تا لبخند مرموز مونالیزای داوینچی، نقاش نابغه ایتالیائی را تماشا کنند. گاه ساعت‌ها به آن لبخند اسرارآمیز خیره می‌شوند.

مونالیزای افغان | شوک

صدها نقاش آن را کپی کرده‌اند. صدها کتاب درباره‌ی مونالیزا نوشته شده است. فیلمی سینمائی نیز با عنوان «کد داوینچی» از روی رمان بسیار پرفروشی به همین نام تهیه و به نمایش در آمده است. موضوع آن اسراری است که در تابلوی مونالیزا وجود دارد.

این‌بار، پانصد سال بعد از داوینچی، این حافظ پاکزاد، نقاش افغانی است که روایت دیگری از مونالیزای دوران ما را خلق کرده است.

حافظ پاکزاد، نقاش افغانی

برای نخستین بار این مونالیزا لبخندی ندارد. اخم کرده است و همه‌ی غم و اندوه زن افغان را در چهره‌اش نشان میدهد. این مونالیزای افغان «شوک»، نمایشگاهی است با نام «هفته‌های فرهنگی افغان‌ها» در پاریس.

مدل اصلی این مونالیزای دوران جدید، دختری است افغانی با چشمانی درخشان و زیبا که استيو مک کری آنرا گرفته است و با چاپ روی جلد مجله معروف ناشنال جئوگرافیک جهانی شد.

حافظ پاکزاد، خالق این مونالیزای دوران ما می‌گوید: «زنان افغانی اجازه‌ی لبخند زدن ندارند».

گفتگوی ایرج ادیب زاده را با نقاش افغانی «اینجا» بشنوید يا بخوانيد:

لبخند ژوکوند را فراموش کنید. هرسال میلیونها نفر از سراسر جهان در پاریس به موزه‌ لوور می‌روند، تا لبخند مرموز مونالیزای لئوناردو داوینچی، نقاش نابغه‌ی ایتالیایی را تماشا کنند و گاه ساعتها به آن لبخند خیره شوند. صدها نقاش آن را کپی کردند، صدها کتاب درباره‌ مونالیزا نوشته شده، حتا فیلمی سینمایی نیز با عنوان «رمز داوینچی» از روی رمان بسیار پرفروشی به همین نام تهیه شده و به نمایش درآمده است.

اما یک نقاش افغانی که ۲۵سال است در فرانسه زندگی می‌کند مونالیزایی تازه خلق کرده که برخلاف مونالیزای داوینچی که پانصدسال پیش بوجود آمده، نه تنها لبخندی برلب ندارد، بلکه اخم کرده و همه غم و اندوه زن افغان را در چهره‌اش نشان می‌دهد. این تابلو شوک نمایشگاهی‌ست با نام «هفته‌های فرهنگی افغانها» در یکی از تالارهای انتشاراتی معروف له فونته ‌در نزدیکی دانشگاه سوربون پاریس. مدل اصلی این مونالیزای دوران جدید دختری افغانی با چشمانی درخشان است که روی جلد مجله معروف «نشینال جیوگرافی» چاپ شده. حرفهای حافظ پاکزاد نقاش افغانی مقیم پاریس، آفرنده این مونالیزای بخت‌برگشته را می‌شنویم:

«نقاشان در اروپا، نقاشهای بزرگ اروپایی مخصوصا فرانسوی از ژوکوند یک نوع نقاشی ‌کردند. من هم به‌عنوان یک نقاش افغان ترجیح دادم که از اینکه در فرانسه زندگی می‌کنم و در پاریس هستم ژوکوند را نقاشی کنم و ترجیح دادم که همین پرتره را که در «نشینال جیوگرافی» چاپ شده بود که یک دختر افغان بود، من بعنوان یک نقاش افغانی از این عکس نقاشی کردم. جالب اینجاست که صدسال پیش ژوکوند یک لبخند داشت، ولی این دختر افغان این لبخند را ندارد. خب، صدسال پیش دخترهای اروپایی حق داشتند یک لبخند داشته باشند، ولی ما هنوز اجازه نداریم لبخند داشته باشیم. از این لحاظ است که این دختر افغان خوشحال نیست. وظیفه‌ی هر هنرمندی این است که با خلق یک تابلو یک موضوع را باید بیان کند. امروز شرایط زنان افغان شرایطی‌ست که باید از آنها پشتیبانی کرد. من بعنوان یک نقاش به این شکل پشتیبانی می‌کنم.»

راديو زمانه: می‌خواهم بدانم کسی نخواست این تابلو را بخرد؟

حافظ پاکزاد: سوال بسیار جالبی کردید. من اصلا آرزو ندارم این تابلو را به فروش برسانم. من آرزو دارم یکروزی این تابلو را بفرستم به موزه‌ای در کابل، اگر داشته باشند. فکر نمی‌کنم هنوز وقتش رسیده باشد که به کابل بفرستمش.