تاریخ انتشار: ۱۲ آذر ۱۳۸۵ • چاپ کنید    

قلم‌انداز درباره سایت جدید رادیو فردا

مسیح‌الدین صدر

یکی از مخاطبان زمانه که به نظر از طراحان یا برنامه‌نویسان محیط وب است، در مطلبی٬ سایت جدید رادیو فردا را با سایت بی‌بی‌سی مقایسه و آن را نقد کرده است. از آنجا که طراحی وب‌سایت رسانه‌ای مانند رادیو و اجرای اصول تعامل با مخاطب در آن پدیده‌ای جدید در فضای سایبر است٬ انتشار مطالب تحلیلی و انتقادی در این زمینه خالی از لطف نیست. زمانه از انتشار تحلیل‌های مشابه استقبال می‌کند.


تمام دوران كودكی‌ام با كیهان بچه‌ها گذشت، سرشار از داستان و قصه و سرگرمی. شهربازی مكتوب كه هر هفته تا وقتی كه سواد نداشتم برایم می‌خواندند و بعد از آن خودم می‌خواندم. در میان تمام بخش‌ها، اما قسمت‌هایی هم بود كه نیازمند سواد نبود. هر كسی با چند بار دیدن یادشان می‌گرفت و مشتری دائمی‌شان می‌شد.

از جمله اینها سرگرمی‌هایی بود كه باید با مداد سیاه‌شان می‌كردی تا شكلی در بیاید و جالب‌تر تصاویری بود شبیه هم كه در كنار هم چاپ شده بود و باید آن‌قدر دقیق نگاه می‌كردی تا مثلا ۵ مورد اختلاف دو تصویر را پیدا می‌كردی و دورشان خط می‌كشیدی. تصاویر كاملا شبیه هم بودند و باید چند ساعت نگاه می‌كردی تا می‌فهمیدی مثلا در خانه آنجا سه تا میخ دارد و اینجا دو تا.


صفحه اول سایت رادیو فردا


صفحه اول سایت بی‌بی‌سی فارسی

طرح جدید رادیو فردا را كه دیدم به حكم كم شدن حتی یك وب‌سایت بی‌نظم و شلخته از روی دنیای وب خوشحال شدم. طرح قدیم به حدی از بی‌نظمی رنج می‌برد كه بهترین توصیف برای آن كلمه «اغتشاش» است. رنگ و متن و تصاویر متحرك در هم فرو می‌رفتند و تلاش می‌كردند مفهوم وب سایت را به‌سختی به بیننده القا كنند. پس طراحی مجدد وب سایت با هر طرحی اتفاق خوبی بود كه نباید نادیده گرفته می‌شد. تا اینجا چیزی برای ناراحتی وجود نداشت جز یك احساس مزمن گیجی مثل وقتی كه حس می‌كنید یك نفر را یك جا دیده‌اید و هی فكر می‌كنید كجا و به مغزتان فشار می‌آورید و نتیجه نمی‌گیرید. «… من این لعنتی رو یه جا دیده ام…تو محل كار؟ تو مدرسه؟ …» جواب خیلی سخت نبود، شما این طرح را یك جایی همین اطراف دیده بودید. با یك رنگ دیگر. اسمش هم بود: بی‌بی‌سی فارسی.

عرصه وب و شیوع پروتكل‌های كد باز و مراجع قانونگذاری جدید، امروز الهام گرفتن و استفاده از تولیدات و مواد اولیه بر روی وب را تا حد بالایی سهل و ممكن كرده است. استفاده از المان‌های مشترك، الهام گرفتن و… هر یك نامهایی هستند كه ما بر روی بازآفرینی تا حدی هنری و البته فنی مواد تولیدی دیگران می‌نامیم. اما استفاده از طراحی معروف سایتی كه به نوعی و با توجه به نوع كاربر و مخاطب رقیب ما محسوب می‌شود تا چه حد درست است. نمی‌دانم؟!

نقادی (به طور حرفه‌ای) به طور عموم خصلتی منفعالانه است. منتقدان سینما، عموما در عین تخصص، شامل كسانی نیز می‌شوند كه در عین علاقه به فیلم‌سازی از توانایی حضور در این عرصه محروم مانده‌اند. حضور عملی و فعالیت جدی راهگشای مفهوم مدارا و تساهل است. هیچ كاری از خطا مبری نیست و مثلا یك طراح وب می‌داند كه بعد از 6 سال طراحی و بعد از دانستن تك تك موارد حرفه‌ای باز هم نمی‌توان انتظار یك كار كاملا بی‌عیب و نقص را داشت. اندكی بخشش لازمه هر كار انجام شده‌ای‌ست و كار، فعل، به صرف انجامش قابل تحسین است. اما این همه از ضرورت نقد و صلاحیت ذاتی ناقد چیزی كم نمی‌كند.
رادیو فردای جدید مرا به دنیای قدیمم برد: سرگرمی‌های شیرینی كودكی كه قرار بود دورش خط بكشیم. برای شروع این بازی تنها صفحات بی‌بی‌سی و رادیو فردا را باز كردم و نگاه كردم:

۱- عكس صفحه اول بی‌بی‌سی در عین شباهت كامل صفحه به رادیو فردا یا بالعكس! ۲۰۳ در ۱۵۲ است و عكس رادیو فردا ۲۰۴ در ۱۵۳. این یك پیكسل (اگر تغییرش ندهند) حقیقا فضای صفحه را عوض كرده است.
۲-باكس خبر اول از نظر فونت، تیتر یك و همه چیز یكی است. فقط تیتر یك در بی‌بی‌سی آبی است و در رادیو فردا سیاه. البته رادیو فردا یك ادامه كوچك هم برای تغییر حال و هوای صفحه و تفاوت با بی‌بی‌سی اضافه كرده است.

۳-باكسهای دو ردیف بعد كاملا از یك الگو پیروی می‌كنند. در اینجا شما می‌فهمید (اگر از ابتدا متوجه نشده باشید) كه تفاوت رنگ‌ها هم چیز خاصی نیست. رنگ آبی به طور كلی در تك تك موارد با نارنجی عوض شده است. باكس‌ها حتی در پس زمینه‌ها هم شبیه هم هستند. طبق الگوی «هر چی آبیه بشه نارنجی» آبی كم رنگ باكس‌های ردیف سوم به نارنجی كم‌رنگ و با همان شكل و شمایل تبدیل شده‌اند.

۴- برای گمراه كردن بیننده و به عبارتی رد گم كنی در اقدامی انحرافی در مرحله بعد نام ستون‌ها را كه در بی‌بی‌سی از راست به چپ جهان (ایران است به ایران) جهان تغییر داده شده. باز هم برای عدم تشویش ذهن مخاطب از قلم یكسان در نام‌گذاری بخش ها استفاده شده است. البته جای شكرش باقی است كه بقیه بخش‌ها نامهای متفاوتی دارند.

۵- چون منو باید در مستطیل‌های پشت سر هم قرار بگیرد و اسم خانه، صفحه اول هم در آن حتما باید صفحه نخست باشد منو در ردیف سمت راست همراه با یك صفحه نخست اول كه مستطیل زیرش تفاوت رنگی دارد طراحی شده است. نكته ظریفی و تفاوت مهمی كه طراح زیرك از قلم نینداخته مستطیل نازكی است به رنگ آبی پر رنگ در كنار صفحه نخست كه در رادیو فردا بعد از اعمال اصل مهم «هر چی آبیه ...» به پشت صفحه نخست نقل مكان كرده است. (ای كلك!)

۶-در باكس‌های بالا سمت چپ اتفاق قابل ذكری نیفتاده: اول چند خط بدون عكس می‌آوریم و بعد هم عكس و متن. منتها در رادیو فردا عكس و متن كمی بزرگتر شده و از چند تا به یكی تقلیل پیدا كرده است.

۷- چون اندكی تفاوت با طراحی بی‌بی‌سی از گناهان كبیره و غیر قابل بخشش است و با نظر به اصل قدیمی فوق الذكر « هر چی ...» در طراحی سر صفحه با نسبت‌های برابر سر صفحه به همان آبی كم رنگ و پر رنگ ( بخوانید نارنجی) تقسیم شده است.

۸- مورد پنهان دیگری كه در وهله اول از نظر پنهان است لوگوی روز هفتم در بی‌بی‌سی است. در میان نظم ستون‌های عادی كه شامل عكس و متن در كنار هم هستند یك تصویر تمام عرض ستون را پر كرده است. خوب حالا باید در همان نقطه جایش چه بگذاریم؟
آفرین. یك تصویر كه تمام ستون را گرفته باشد و رویش نوشته باشد: خاورمیانه جدید!

از آنجا كه كشف تك تك موارد این بازی جذاب اندكی وقت‌گیر است ادامه بازی را به شما واگذار می‌كنم و از ذكر موارد مستقل نیز از آنجا كه اشكالات نه اشكالات رادیو فردا كه اشكالات بی‌بی‌سی محسوب خواهند شد فعلا خودداری می‌كنیم.

اما بعد، وب سایت جدید رادیو فردا اگر آرزوی انهدام و نابودی سریع بی‌بی‌سی فارسی را داشته باشیم می‌تواند وب سایت متوسط تا خوبی باشد. متوسط، اما نه عالی. بقیه این همه با ذكر این فرض است كه مخاطب از وجود بی‌بی‌سی آگاهی نداشته باشد. در عین حال بخش صوتی وب سایت و امكان شنیدن صدا در بسیاری از نمونه‌ها، از مواردی است كه وب‌سایت‌های مشابه مانند بی‌بی‌سی فارسی و رادیو زمانه (مخصوصا به عنوان سایت رادیو) در آن ضعیف‌تر هستند. تكیه بر پادكست و وبلاگ نشان از درك تحول در روحیه كلی وب فارسی دارد و در این مورد رادیو فردا از بی‌بی‌سی فارسی قوی‌تر وارد شده است. هر چند كه بخش‌ها تازه آغاز به كار كرده‌اند و هنوز ناقص‌ هستند اما صرف همین موقعیت شناسی، امتیازی برای طراحان وب سایت است.

در مورد طراحی مستقل وب سایت، لوگوی جدید در عین حال كه برای مخاطبی كه به رادیو (بدون این لوگو) عادت داشته است می‌تواند زننده باشد، نشان از طراحی نه چندان حرفه‌ای دارد. چیزی كه شاید، در شان رادیو فردا، با این حجم امكانات و نیرو نباشد.

شما هم می‌توانید نقد یا تحلیل خود را از سایت زمانه در قالب این مسابقه ارسال کنید.

Share/Save/Bookmark
نظرات بیان شده در این نوشته الزاماً نظرات سایت زمانه نیست.

نظرهای خوانندگان

متوجه نشدم که مشکل کار کجاست و انتقاد شما از چیه؟! مهم محتوای هر سایت است که بیشتر مطالب رادیو فردا خواندنی و به روز هستند. به نظر من یکی از کاملترین سایت های خبری برای ایرانی ها است

-- مینو ، Dec 3, 2006

نخیر. من متوجه شدم. یعنی رادیو فردا با این همه امکانات و بودجه و این همه ادم نمی تونه یه سایت با طراحی مستقل درست کنه؟ من اسم این ناتوانی رو می ذارم عدم تشخص. موضوع این مقاله هم نشون دادن این عدم تشخصه. به نظر من سایت مثل ویترین یه رادیو می مونه. وقتی ویترین تشخص نداره، خوب آدمم دلش نمی کشه پا بذاره توی یه همچین [سایت] بی تشخصی.

-- احمد ، Dec 3, 2006

سلام
ازتون نمی‌خوام كه اين نظر رو منتشر كنيد. ولی يك سر به اين صفحه از سايت «بالاترين» بزنيد.
نزديك به يك هفته قبل، اين مطلب (شباهت عجيب سايت راديو فردا به «بی‌بی‌سی فارسی») به ذهن من هم رسيده بود و خيلی كوتاه گفته بودم كه فقط رنگ‌بندی رو يك كم دستكاری كردن.
هيچ حرفی ندارم. موفق باشيد

-- بهرنگ ، Dec 3, 2006

اين کارتان اخلاقاً درست نيست. مثل اين می‌ماند که رقيبی می‌خواهد رقيب ديگرش را خراب کند. هيچ توجيهی برای انتشار اين نقد در وب‌سايت راديو زمانه نبود. کار نادرستی است. فکرش را بکنيد که مثلاً بی‌بی‌سی فارسی - به فرض محال - خودش را تا حدی پايين بياورد که بگوييد مثلاً فلان جا و بهمان‌ جای سايت راديو زمانه ايراد دارد يا مثلاً شبيه فلان وبلاگ است؟ چه حالی به شما دست می‌دهد؟ از نظر اخلاق حرفه‌ای رسانه‌ای کار درستی است؟

خيلی بد است اگر در اين مرحله راديو زمانه چنين لغزشی مرتکب شود. شما اگر کار می‌کنيد، کار خودتان را بکنيد. وارد شدن در حوزه‌ی خراب کردن ديگران ولو در لفافه‌ی نقل نقد يکی ديگر، روش خوبی نيست. اگر خوب کار کنيد، حتماً جای خود را پيدا می‌کنيد. با خراب کردن (بخوانيد نقد) ديگران زمانه جايگاه‌اش را پيدا نخواهد کرد.

-- داريوش ، Dec 3, 2006

من کاري به بحث اصلي نويسنده ندارم فقط مي خواهم به ايشان يادآور شوم که اين تصور کليشه اي که منتقد سينما يک فيلمساز ورشکسته و ناتوان در حوزه فيلمسازي است که حال به نوشتن نقد روي آورده و نقد فيلم اصولا يک عمل منفعلانه است را کنار بگذارند. تاريخ انديشه سينمائي و نقد و تئوري فيلم ثابت کرده که چنين ادعايي تا چه حد خام و نا به جاست.
ضمن آنکه بسياري از جريان هاي معتبر و مهم سينمائي از دل همين نقد فيلم سربرآورده اند. جريان موج نوي فرانسه و فيلمسازان و منتقداني چون گودار، تروفو، شابرول و ريوت يادتان نرود.

-- پرويز جاهد ، Dec 6, 2006

Both layout of bbc and radio-farda are grid layout. Dude, it's a common site layout, some google search shows plenty of articles about it,
(a good one: http://alistapart.com/articles/outsidethegrid). I am not sure how you -or the other guy- reach to this conclusion that it's a copy of bbc.

-- Mehran ، Dec 10, 2006

با سلام یکی از امکانات رادیو فردا ارسال فیلتر شکن میباشد به ادرس ایمیل اگه راست میگین این کارو شما بکنید تا حجم کار رو ببینین حداکثر دو روزی یک فیلترشکن این گوی و این میدان

-- رضا ، Jun 18, 2007

نظر بدهید

(نظر شما پس از تایید دبیر وب‌سایت منتشر می‌شود.)
-لطفا به زبان فارسی کامنت بگذارید.
برای نوشتن به زبان فارسی می توانید از ادیتور زمانه استفاده کنید.
-کامنتهایی که حاوی اتهام، توهین و یا حمله شخصی باشد هرز محسوب می شود و منتشر نخواهد شد.


(نشانی ایمیل‌تان نزد ما مانده، منتشر نمی‌شود)