نويسنده آري، كتاب نه

  «محسن پرويز» چهل‌وسه ساله كه سهم  انجمن قلم –نهادي اصول‌گرا كه در برابر كانون نويسندگان ايران شكل گرفت- از دولت احمدي‌نژاد به شمار مي‌آيد، با طرح «شغل نويسندگي» به معاونت فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي رسيد. حال پس از گذشت حدود چهار ماه از مسئوليتش، وي اين طرح را غير منطقي مي‌داند.

  آغاز شكل‌گيري اين طرح

ششم ارديبهشت امسال بود كه محسن پرويز- به عنوان نماينده انجمن قلم-  در جلسه‌اي كه با حضور محمدعلي شعاعي – معاون وقت امور فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي - برگزار شد، پيشنهاد كرد كميته‌اي كاري با حضور نمايندگاني از انجمن قلم - به عنوان پيشنهاددهنده و به نوعي نماينده‌ي نويسندگان - و همچنين كارشناساني از كميته‌ي حقوقي وزارت ارشاد تشكيل شود تا موضوع «شغل نويسندگي» به صورت جدي پيگيري شود.

پرويز اعتقاد داشت ايجاد تشکل صنفي براي نويسندگان مستلزم اين است که نويسندگي در قانون وزارت کار شغل محسوب شود. «در شرايطي كه شغلي به اسم نويسندگي وجود ندارد، صحبت کردن از صنف نويسندگان معنا پيدا نمي کند.»

اين در حالي‌ است كه قانون اساسي و وزارت کار نويسندگي را شغل محسوب نمي کنند و به نظر مي‌رسد كه پس از گذشت‌ ماه‌ها طرفداران اين طرح نتوانسته‌اند كه هدف خود را اجرا كنند و تلاش‌هاي آنان نتوانسته مسايل حقوقي اين طرح را حل كند. معاون امور فرهنگي به تازگي تلويحا از شكست اين طرح سخن گفته است. «بعضي از دوستان حقوقدان معتقدند كه بايد مضرات اين طرح نيز در كنار فوايدش سنجيده شود.» اين گفته به راحتي، نبود ژرف‌انديشي بانيان طرح «شغل نويسندگي» را در ابتداي كار نشان مي‌دهد.

هدف طراحان «شغل نويسندگي»

اما آيا مشكل نويسندگان و نهاد‌هاي ادبي در ايران در شناخته شدن نويسندگي به عنوان شغل، خلاصه شده است؟ آيا نويسندگي مثل مشاغل انتخابي است و هر كسي مي‌تواند با انتخاب «شغل نويسندگي»، نام نويسنده را بر خود بنهد؟ اساسا نويسندگي چگونه تعريف مي‌شود؟

به نظز مي‌رسد سواي از وجه تبليغاتي اين طرح كه باعث به قدرت رسيدن عده‌اي شد، «شغل نويسندگي» در پي مشخص كردن نويسندگان مورد قبول دولت از ديگر نويسندگان است. والا مي‌توان با راه‌كارهاي بسياري از قيبيل بيمه به مشكلات اهل قلم پرداخت.

واكنش نويسندگان

اما واكنش نويسندگان در برابر اين طرح به دو بخش تقسيم مي‌شود. نويسندگاني كه جزو طيف همسو با دولت به شمار مي‌آيند همان‌طور كه پيش بيني مي‌شد، از اين طرح استقبال كردند. محمدرضا سرشار –راوي قصه‌هاي جمعه- كه به تازگي از سوي نهادهاي دولتي از وي تقدير شد، در اين‌‌باره مي‌گويد: «در كشور ما ساليانه ۵ ميليارد تومان بين احزاب مختلف تقسيم مي‌شود تا صرف هزينه‌هاي سرپانگه داشتن احزاب مختلف گردد كه اگر صنوف نويسندگان هم به رسميت شناخته شود طبعا از چنين امتيازهايي برخوردار خواهد شد.»

اما دسته دوم از نويسندگان، گونه‌اي ديگر مي‌انديشند. براي اين عده، مسئله مميزي كتاب به مراتب از تصويب طرح «شغل نويسندگي» مهم‌تر است. آنها معتقدند كه اگر كتابي منتشر نشود، نويسنده‌اي وجود نخواهد داشت.

نويسنده آري، كتاب نه

اما از نظر محسن پرويز، مميزي كتاب در ايران بايد متحول شود و «محدوديت‌هاي قانوني» كه در زمينه بررسي كتاب پيش از چاپ وجود دارد، بدون هيچ گونه تساهلي اجرا شود. با وجود اين اظهارات و روندي كه نشر كتاب در ايران در پي گرفته است، گمان مي‌رود طرح «شغل نويسندگي» در خوش‌بينانه‌ترين حالتش به پروانه كسبي مي‌ماند كه كاسبش‌ اجازه باز كرده مغازه ندارد!

سامان ايراني

irani_saman@yahoo.com