تاریخ انتشار: ۱۳ شهریور ۱۳۸۵ • چاپ کنید    

تصوير آلمان زمان هيتلر از لابه‌لای جوك‌ها

سامان ايراني

عکس روی جلد کتابكتاب «هايل هيتلر، خوك مرد» كه به تازگي در آلمان منتشر شده است، از لابه‌لاي جوك‌هاي متداول در زمان استيلاي نازي‌ها، به بررسي و بازنگري اين حكومت مستبد مي‌پردازد و نشان مي‌دهد كه خلاف تصور رايج، همه آلماني‌ها محكوم به پرستش و سرسپردگي كوركورانه هيتلر و ديگر رهبران نازي نبوده‌اند.

«رودلف هرزوگ» گردآورنده «هايل هيتلر، خوك مرد»، اين كتاب را پس از ساختن فيلمي با همين مضمون نوشته و نگارش آن دو سال طول كشيده است.

در فيلمي كه «رودلف هرزوگ» ساخته وهفته پيش از تلويزیون آلمان پخش شد،، تصاويري از كاباره‌هاي اين كشور در سال‌هاي 1933 تا 1945 نشان داده مي‌شود كه مردم براي هم جوك‌هايي را تعريف مي‌كند.

رودلف هرزوگ كه پسر كارگردان معروف «ورنر هرزوگ» است، قصد دارد تصور كنوني مردم را نسبت به فضاي آلمان زمان هيتلر تغيير دهد. بخش عمده در اين كتاب 240 صفحه‌اي به جوك‌هاي ضدنازي و جوك‌هاي يهوديان اختصاص دارد:

«لوي و هيرش كه در جنگلي در آفريقا بودند، يكديگر را مي‌بينند.
لوي: تو در جنگل چه كار مي‌كني؟

هيرش: فيل شكار مي‌كنم و عاج آنها را مي‌تراشم. تو چه‌ كار مي‌كني؟

لوي:‌ من هم كروكديل مي‌گيرم و مغازه پوست كروكديل فروشي دارم. راستي تو از دوستمان «سيمون» خبري داري؟

هيرش: اوه. او يك ماجراجوي تمام‌عيار است. در برلين مانده!»

Heilhitler040908.jpg
رودلف هرزوگ در اين كتاب مي‌نويسد: «داستان‌هاي عاميانه نشان مي‌دهد كه برعكس آنچه مورخان از زمان جنگ جهاني تاكنون مي‌گويند، مردم آلمان توسط هيتلر و حكومت نازي‌ها هيپنوتيسم نشده بودند و آنها پوچي و مضحك بودن سران حكومت را درك كرده بودند.»

بعضي از جوك‌ها در اين كتاب، بيانگر تمركز قدرت و فساد در حكومت نازي‌ها است. بعضي‌ها هم به تمسخر ايده «انسان جديد» نازي‌ها مي‌پردازند كه به قول نويسنده 33 ساله اين كتاب «به لاغري گورينگ، بلندي هيتلر و بلندقدي گوبلز» بود.
بعد از شكست استالين‌گارد، جوك‌ها منقي‌تر و جبري‌تر شدند:

«يك روز گورينگ و هيتلر در قايقي بودند. طوفان شديدي شد و قايق در حال غرق شدن بود. اول چه كسي نجات پيدا كرد؟ جواب: آلمان!»

هرزوگ مي‌نويسد: «مردم فكر مي‌كردند كه توانايي تغيير چيزي را ندارند. بنابراين اين جوك‌ها راهي براي مقاومت در برابر نازي‌ها نبود، بلكه مردم فقط مي‌خواستند كه با بيان اين جوك‌ها بيش از حد زير فشار حكومت لگدمال نشوند.»

به همان نسبت كه اوضاع آلمان وخيم‌تر مي‌شد، جوك‌ها نيز بي‌پرده‌تر مي‌شدند و حتي بعضي از آنها به اعدام‌هايي كه نازي‌ها انجام مي‌دادند، اعتراض مي‌كرد. بيان اين دسته از جوك‌ها گاهي حكم مرگ را براي كساني كه آنها را مي‌گفتند، به ارمغان مي‌آورد.
يكي از اين قربانيان، كشيشي بود كه نازي‌ها او را اعدام كردند و قرباني ديگر زني كارگر بود كه هرزوگ درباره او مي‌نويسند: «اسناد نشان مي‌دهند كه او تاوان مسخره كردن نازي‌ها را مخصوصا پس از قتل شوهرش به دست آن‌ها، به خوبي مي‌دانست.»

اين زن توسط يكي از همكارانش لو رفت و او را به خاطر بيان اين جوك اعدام كردند: «گورنيگ و هيتلر در بالاي برج راديو در برلين بودند. هيتلر مي‌پرسد: براي بالا بردن روحيه مردم برلين چه بايد كرد؟ گورينگ جواب مي‌دهد: خودت را از اين بالا پرت كن!»

سامان ايراني
irani_saman@yahoo.com

Share/Save/Bookmark
نظرات بیان شده در این نوشته الزاماً نظرات سایت زمانه نیست.