کودکان؛ قربانیان هویت اقوام کهن پرو

Sonia Van Gilder Cook
برگردان: احسان سنایی

قربانی کردن از قدیمی‌ترین آداب مذهبی‌ست؛ اما بومیان پرو در هزاره‌ی نخست پس از میلاد، بدعت شومی را با قربانی کردن کودکان، در این آداب نهادند. قدیمی‌ترین مدارک محکمی که حاکی از وقوع این مراسم است؛ از دره‌ی Lambayeque واقع در کرانه‌های شمالی این کشور به‌دست آمده است.

«هاگن کلاوس» (Haagen Klaus) از دانشگاه Utah Valley در این‌باره می‌گوید: «مقادیر و خلوص خون‌های حاصل از قربانی کودکان در کوه Cerro Cerrilos، ظاهراً چیز کاملاً جدیدی‌ست». چنین مراسمی که مابین سال‌های ۹۰۰ تا ۱۱۰۰ پس از میلاد انجام می‌گرفت، به‌نوعی می‌توانسته تثبیت‌کننده‌ی هویت فرهنگی یک نژاد ویژه – موسوم به Muchik – در سرزمینی بوده باشد که تحت سیطره‌ی قوم دیگری موسوم به Sicán بوده است.

جمجمه‌ای متعلق به یکی از قربانیان قوم Muchik / Sam Scholes

پژوهش‌گران، با هدف تحقیق بر نقش قربانی‌های عبادی در عهد Sicán میانه، ۸۱ اسکلت برجای‌مانده در قربانگاه را بازرسی نموده و از دندان‌ها و استخوان‌های هر اسکلت، به‌منظور تعیین هویت و نیز علت کشته شدن صاحبان‌شان بهره گرفتند. آنان متوجه شدند که ۷۰ درصد از قربانیانِ قابل شناسایی، کودکان کم‌خون قبیله‌ی Muchik؛ با سنین مابین ۲ تا ۱۵ سال بوده‌اند که در طول حیات کوتاه‌شان، فقط از ذرت و کدو تغذیه می‌کرده‌اند. آنالیز شکستگی‌های استخوانی نیز نشان می‌داد که هر قربانی، مرتباً در معرض ضربات ممتد چاقویی فلزی در محل گردن و سینه قرار ‌می‌گرفته و سپس سینه‌شان با اهرمی باز می‌شده تا شاید خون بیشتری از آن‌ها برود؛ یا که قلب و ریه‌هایشان برای پیش‌گویی خارج شود.

گروه کلاوس، همچنین موفق به کشف بذرهای گیاه Nectandra در نزدیکی اسکلت‌ها شدند. از آنجایی‌که این دانه‌ها خواص فلج‌کنندگی و توهم‌زایی دارند؛ کلاوس احتمال می‌دهد که پیش از شروع مراسم، این بذرها به قربانی خورانده می‌شده‌اند.

پس از خون‌گیری از قربانی، اجساد برای یک ماه یا بیشتر به حال خود رها می‌شدند تا که تجزیه گردند و از آن پس آن‌ها را قنداق‌پیچی کرده و در میان میهمانی‌های مذهبی‌شان می‌گذاشته‌اند. وجود قطعاتی پراکنده از استخوان‌های لاما (شتر بی‌کوهان) در اطراف قربانگاه نیز نشان از این می‌دهد که شرکت‌کنندگان، گوشت این حیوان را برشته می‌کرده‌اند و در کنار پاها و سرهای کودکان مرده‌ می‌نهاده‌اند تا که مبادا قربانیان در حیات پس از مرگ‌شان گرسنه بمانند.

شکستگی‌های حاکی ضربات ممتد چاقو به گردن و سینه‌ی قربانیان / Sa

اجداد Muchikها موسوم به Mocheها، جنگجویان را در قربانگاه‌ها ذبح می‌کرده‌اند؛ پس چه دلیلی داشت که نوادگان‌ آن‌ها پای کودکان را وسط بکشند؟

کلاوس حدس می‌زند که این مراسم، احتمالاً به‌دنبال بی‌فایدگی قربانی‌‌ کردن سربازان برای عقب راندن اوضاع نامطلوب آب‌وهوایی که محصول سامانه‌ی «ال‌نینیو» بود؛ از بزرگسالان، به کودکان کشیده شد. او می‌گوید هنگامی‌که سیستم عقیدتی و مذهب از مواجهه‌ی با حقیقت درمی‌ماند؛ می‌توانسته که نتایج خنثی‌کننده‌ای به بار آورد. وی در ادامه می‌افزاید: «این، تأثیر متقابل تغییرات محیط، فرهنگ، سیاست و دین را نشان می‌دهد».

ولی به‌هرترتیب گذشته از دلیل چنین رفتار وحشیانه‌ای؛ نمی‌توان تعیین نمود آیا مردمانی که کودکان‌شان را در Cerro Cerrillos قربانی می‌کرده‌اند؛ همان‌هایی بوده‌اند که اجساد را دفن‌ می‌کرده‌اند یا نه. کلاوس می‌گوید که با این‌حال، کاوش‌ها چشم‌اندازی را به‌سوی نابرابری‌های جهان باستان گشوده‌اند و این‌که تا چه اندازه «آداب و تشریفات، می‌تواند آفریننده‌ی هویتی برای یک قبیله باشد».

«جان ورانو» (John Verano)؛ انسان‌شناسی از دانشگاه تولان در نیواورلئان، قائل به ارتباطی مستقیمی مابین پدیده‌ی ال‌نینیو و قربانی‌های قوم Moche نیست. او می‌گوید: «حفاری‌های من از زنجیره‌ای چندصدساله از قربانی‌های Moche در منطقه‌ی Huaca de la Luna، هیچ ارتباطی را با رخدادهای مصیبت‌بار اقلیمی نشان نداد».

منبع: NewScientist