از روی دیوار، از بالای بام

حسین نوش‌آذر

پارکو نام ورزش جدیدی‌ست که این روزها در محله‌های فقیرنشین اطراف پاریس مورد استقبال بچه‌های به ظاهر خلاف، اما در واقع معترض و پرتحرک قرار گرفته. آنها از دیوارها، پرچین‌ها و از داربست‌ها بالا می‌کشند و از روی بام‌ها مثل پرندگانی سبک‌بال می‌گذرند. این ورزش که در واقع آمیخته‌ای‌ست از رقص و ورزش‌های رزمی در نظر بچه‌های محروم چیزی‌ست بیش‌تر از ورزش یا حتی هنر.

برای آنها پارکو نوعی فلسفه‌ی زندگی‌ست. در هر حرکت و هر جهش «پارکوکار» یا «پارکوباز» می‌بایست نوعی ظرافت و شکوه زیباشناختی وجود داشته باشد. مبتکر این هنر-ورزش شخصی‌ست به نام سباستین فوکان که همراه با رفیقیش دیوید بل این رقص-ورزش رزمی را به کمال رسانید. در فیلم اخیر جیمز باند، کازینو رویال هم صحنه‌هایی از پارکو و پارکوبازی دیده می‌شود. سباستین فوکان در این فیلم شخصاً در یک صحنه‌ی تعقیب و گریز پارکوبازی می‌کند. پیش از این در ویدیو کلیپ Hung Up مادونا پارکوبازی توجه عده‌ای را جلب کرده بود.

ماجرا از ناآرامی‌های شمال پاریس شروع شد که به زودی به شهرهای دیگر راه پیدا کرد. نقطه‌ی صفر این هنر را باید در همان شورش‌ها جست. با این‌تفاوت که پس از خوابیدن سر و صداها فرانسوی‌ها در میدان له‌دفانس پاریس نمایشی از پارکوبازی برگزار کردند و بدین‌ترتیب زمینه‌هایی برای رشد و تکامل این هنر-ورزش رزمی فراهم آوردند.

پارکوبازان با تکیه بر فلسفه‌ی «یاماکاسی» تلاش می‌کنند با پارکو آزادی را حس کنند. آنها با عبور از حریم‌ها و مرزهای یک شهر، با پشت سر گذاشتن دیوارهای محله‌های یک شهر از محلی به محلی دیگر می‌روند، بدون آن‌که به قانون شهر تن بدهند. پارکو در واقع روشی ا‌ست برای آزادانه زیستن در کلان‌شهر. راه و مرامی‌ست برای به هم ریختن هنجارهای طبقه‌ی متوسط ِمرفه با همه‌ی ترس‌ها و دیوارهایی که به دور خود کشیده است. اگر سر یک چهارراه چراغ قرمز باشد، ما همه می‌ایستیم که چراغ سبز شود. پارکوباز به انتظار نمی‌ایستد. او راه خودش را از فراز بام‌های سفالین کلانشهری مثل پاریس پیدا می‌کند.

پارکو شورش صلح‌آمیز نسلی از جوانان محرم بر ضد بناهای سیمانی بی‌رنگ حومه‌ی فقیرنشین کلانشهرهاست. در ایران ِ قدیم عیاران هم رقص-ورزشی داشتند به نام «کاغذبازی». عیاران جامه‌هایی بلند و رنگین از پارچه‌ی نازک که شبیه کاغذ بود می‌پوشیدند و از دیوارها و بام‌ها و موانع شهر رقص‌کنان می‌گذشتند و جامه‌های کاغذین به باد می‌سپردند. متأسفانه کاغذبازی مثل هر چیز دیگری به سنت تبدیل شد و به زودی از بین رفت.

پارکوبازان فرانسوی نواده‌های همان عیاران کاغذباز ایران قدیم هستند که با رندی تلاش می‌کنند به یادمان بیاورند که حریم‌های سنگی کلانشهر که ترس‌های طبقه‌ی متوسط را به نمایش می‌گذارد نافی آزادی‌ست.