باشگاه کتاب

نرسیده به زیبایی

رامتین کریمی: بررسی زیبایی‌شناختی مجموعه شعر «با خودم حرف می‌زنم»، نوشته‌ی روجا چمنکار از حوصله‌ی این مقاله خارج است اما پیش از آن، درست در آستانه‌ی برخورد با «ارزش زیبایی‌شناختی» این شعرها تناقضی وجود دارد که تشریح آن حرف اصلی این یادداشت است: ساده‌گی شعر‌ها مشکوک است. ساده‌نویسی و یا به لفظی دیگر متداول‌نویسی رایج شعرهای چمنکار همواره توجیهی پراگماتیک دارد. او ساده می‌نویسد تا پیش از هر چیز شعرش خوانده شود.

شکل جدلی پوپولیسم

رامتین کریمی: ممکن است که راجع به نقد و نظریه‌ی مغرب‌زمین در یونان باستان، عصر روشن‌گری، دوران مدرن و زمان خود ما هم تکلیف را مشخص کرده باشد؟ ممکن است نویسنده‌ی آن کتاب غیر از مسائل مربوط به نقد ادبی، از علل تشتت فرهنگی مملکت‌مان هم پرسش کند و فورن پاسخ‌هایی یک خطی پیش روی‌مان قرار دهد؟ در نهایت آیا ممکن است که چنین کتابی ۲۳۰ صفحه باشد؟ آری؛ حافظ موسوی چنین کاری کرده است.

نویسندگان عامه‌پسند، دیگران ادبیات

سید مصطفی رضیئی: در بازارِ کتاب ما جای خالی مجموعه‌ای از گفت‌وگو با نویسندگان عامه‌پسند ایرانی همان‌قدر خالی مانده بود،‌ که نبود نقدها و مرورهایی بر این کتاب‌ها هنوز هم احساس می‌شود. یوسف علیخانی کمر به همت این کار بسته و با چهارده نویسنده مشهور این ژانر محبوب مصاحبه انجام داده،‌ در ابتدای هر گفت‌وگو یادداشتی کوتاه به همراه یک عکس از نویسنده‌ی موردنظر قرار داده و کل مجموعه را در کتابی با جلد قرمز به بازار فرستاده است.

نزدیک به صفر

میترا داودی: «نزدیک به صفر» نام رمانی است نوشته‌ی یک نویسنده‌ی روس که این روزها کلی هیاهو به پا کرده و با این حال معلوم نیست نویسنده‌‌اش دقیقاً چه کسی است. این یک رمان جنایی و در همان حال یک رمان سیاسی است. یعنی دقیقاً مرکز قدرت سیاسی در کرملین را نشانه گرفته است و غیر از جذابیت داستان و ارزش ادبی‌اش، منتقدان آن را افشاگر روابط سیاسی پنهان در مسکو هم دانسته‌اند.

کلاغ نه، پرستو

ناصر غیاثی: کتاب «کلاغ و گل سرخ»، خاطرات زندان مهدی اصلانی، در طول فقط دو ماه به چاپ دوم رسید، آن هم با شمارگان ۱۱۰۰ نسخه و در خارج از کشور. این در حالی است که شمارگان کتاب در خارج از کشور به زحمت به ۵۰۰نسخه می‌رسد و فروش آن در بیش‌تر موارد گاهی سال‌ها طول می‌کشد. گذشته از این در داخل ایران هم، جز در موارد نادر، شمارگان کتاب از وضعیت بهتری برخوردار نیست. یادداشت حاضر تورقی است در صفحات این کتاب.

از رمانتیسم انقلابی تا نواندیشی دینی

نشر باران به تازگی سه کتاب منتشر کرده است: مصطفی شعاعیان و رمانتیسم انقلابی نوشته‌ی انوش صالحی، شناخت‌شناسی نواندیشی دینی در ایران نوشته‌ی احمد علوی و اندیشیدن فلسفی و اندیشیدن الهی/عرفانی نوشته‌ی محمد رضا فشاهی. نشر باران سال‌های دراز است که کتاب‌هایی را که در ایران به دلیل سلطه‌ی ممیزی غیرقابل‌انتشار است، منتشر می‌کند. در این نوشتار نگاهی به هر سه‌ی این کتاب‌ها داریم.

جراحی اخلاق

ترجمه‌ی مهدی نفیسی: دختری که در صفحات اولیه‌ی کتاب، دکتر فتاح با دوختن پرده بکارت‌اش شرافت او را تضمین می‌کند، شهرزاد نام دارد، همانند قصه‌گوی درون رمان هزار و یک شب. ولی درست بر خلاف خواهرخوانده‌اش در هزار و یک شب، این دختر در وضعیتی قرار ندارد که همانند او قصه بگوید و از این طریق زندگی‌اش را نجات دهد.

بازدیدکنندگان کم و ناشرانی راضی

ناصر غیاثی: به تازگی بیست و سومین نمایشگاه کتاب فرانکفورت، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین نمایشگاه کتاب جهان به پایان رسید. ظاهرآ نه تنها آسیب‌های بحران اقتصادی تأثیری در روال کار نداشت، بلکه طبق گفته‌ی مدیریت نمایشگاه، «خرید و فروش حق ترجمه و چاپ ِ آثار هیچ وقت به این اندازه خوب نبوده است.» از سوی دیگر جذابیت‌های حاشیه‌ای این نمایشگاه نیز از نظر پنهان نماند؛ از جنجال بر سر جلوگیری از سخنرانی دو نویسنده‌ی چینی گرفته تا حضور برق‌آسای سبزها و درگیری لفظی با هیأت ایرانی.

زوال جامعه در «زوال کلنل»

مهدی نفیسی: در نیمه اول سال میلادی ۲۰۰۹ سه کتاب داستان از ارزنده‌ترین نویسندگان ایرانی، ولی نه به زبان فارسی، بلکه به زبان‌های آلمانی و انگلیسی منتشر شده است. یکی از این سه، رمان «زوال کلنل» نوشته محمود دولت‌آبادی است که به آلمانی تحت عنوان «کلنل» در آمده و آن را بهمن نیرومند از فارسی به آلمانی ترجمه کرده است.

ترجمهٔ سوئدی بوفِ کور

ناصر زراعتی: ترجمهٔ سوئدی بوف کور، رمان مشهور صادق هدایت، به‌قلمِ بو اوتاس، نخستین بار در سال ۱۹۶۵ منتشر شد. چاپ دوم این ترجمه سال گذشته، پس از چهل و سه سال، همراه با مقدمه‌ای از اَنا هَلبری، شاعر و منتقدِ در سری آثار کلاسیک، در قطع جیبی، در استکهلم منتشر شده‌است. بو اوتاس می‌نویسد هنگامی که در دانشگاهِ اصفهان درس می‌خوانده، با هدایت و بوفِ کور او آشنا می‌شود و آن را به سوئدی ترجمه می‌کند. اما یافتن ناشر برای این کتاب ناشناس از نویسنده‌ای ایرانی کار چندان ساده‌ای نبوده. تا آن‌که سرانجام، دو سال بعد بوفِ کور به زبان سوئدی منتشر می‌شود.

کتاب کلیساهای ارامنه را سیاسی نگاه نکنیم

آرمان استپانیان در گفتگو با ساغر رفیعی: «اقدام فرهنگی، یک کار زیربنایی است. آدم هایی مثل آقای هاشمی همیشه در تاریخ فرهنگی ما می‌مانند. حتی اگر بخواهند نامش را از مقدمه کتاب‌ها بردارند. در مملکت ما همه تصمیمات، یک شبه، لغو می‌شود. اما درباره تصمیمات فرهنگی باید جور دیگری عمل کرد. تاسف‌آور است که در کلام می‌گوییم باید کار فرهنگی کرد اما در واقع، جور دیگری عمل می‌کنیم.»

مروری بر فلسفه‌ی جوانی

آندره ژید، هنوز با آن شخصیتی که نام‌اش بر هر کتابی که می‌درخشید، برتری خارق‌العاده‌ای به آن اثر می‌بخشید، چند سالی فاصله داشت که اولین تجربه‌اش را در دنیای رمان منتشر ساخت: «سکه‌سازان» اثری که در همان اولین نگاه نشان می‌داد دنیایی ورای آثار کلاسیک فرانسه‌ی آن زمان در خود نهفته دارد. این رمان برای به خشم آوردن خواننده نوشته شده است؛ این را خود آندره ژید هم معترف بود.

جریان‌های آواره‌ی زندگی

بررسی مجموعه سه نمایش‌نامه از برتولت برشت از انتشارات خوارزمی: آوارگی بخشی از زندگی روزمره‌ی برتولت برشت بود. داستان ترجمه‌ و انتشار این کتاب هم کم از آوارگی خود برشت ندارد. چرا که ترجمه‌ی این کتاب در سال ۱۳۵۸ آماده‌ی چاپ شد. اما انتشار کتاب، ۲۲ سال به تأخیر افتاد و سر‌انجام در سال ۱۳۸۰، کتاب به چاپ رسید و در سال ۱۳۸۴ پخش شد.

مراسم رونمایی کتاب نقاشی‌های شیرین اتحادیه

شامگاه سه‌شنبه ۲۹ آبان، کتاب نقاشی‌های شیرین اتحادیه رونمایی شد. در این مراسم که در محل کتاب آزاد برگزار گردید، تعدادی از تابلوهای این نقاش نیز به همراه کتابش به نمایش گذاشته شده بود.از حاضران در این مراسم، می‌توان به علی دهباشی، افسانه اسفندیاری، گلی امامی، ایرج اسکندری، مدیران مجله‌های تندیس و تین‌ایجر، و سفیران ایتالیا و نروژ در ایران اشاره کرد

«توپ تانک مسلسل یا عقرب!»

آن چه در رمان «عقرب روی پله‌های راه آهن اندیمشک، یا از این قطار خون می‌چکه قربان» نوشته‌ی حسین مرتضاییان آبکنار، زیر ذره‌بین قرار می‌گیرد، وجه همیشه ستایش‌شده و اغراق‌آمیز و کلیشه‌ای جنگ نیست؛ بلکه واقعیتی ا‌ست تلخ، که سال‌ها در پس پرده‌ی مفاهمی چون غرور و شهامت و دیگر جنبه‌های اسطوره‌ای جنگ خاک خورده است.

«آخرین سفر زرتشت»

«آخرین سفر زرتشت» نوشته فرهاد کشوری، نخستین رمانی است که درباره زرتشت نوشته شده است. این رمان به همراه سه مجموعه داستان به نام‌های «دارند در می‌زنند» نوشته منیرالدین بیروتی، «حفره‌ای در آینه» نوشته لادن نیکنام و «آواز جان مريم» نوشته علی حسینی به تازگی توسط نشر ققنونس منتشر شده‌اند.

«قانون‌گذاری درباره‌ی حقوق زن»

کتاب «قانون‌گذاری درباره‌ی حقوق زن» نوشته‌ی مهرانگیز کار به تازگی توسط نشر باران در سوئد منتشر شد. به نوشته‌ی کار «در حکومت اسلامی ایران، از بدو تأسیس تا کنون، قانون‌گذاری درباره‌ی حقوق زن محل بحث و چالش بوده است. این بحث‌ها از آن رو ادامه دارد که در قانون اساسی، فقط احکام شرع در جای تنها منبع قانون‌گذاری به رسمیت شناخته شده است و شانس و فرصتی برای قانون‌گذاری با هدف برابری حقوقی زن و مرد اساساً قابل تصور نیست.»

یادداشت‌های خانم هله‌مان

«یادداشت‌های خانم هله‌مان» عنوان مجموعه داستانی است از شریفه بنی‌هاشمی و ۱۴ داستان کوتاه را شامل می‌شود. این کتاب، به تازگی در ۱۲۴ صفحه توسط نشر باران در سوئد منتشر شده است. در بیش‌تر داستان‌های این مجموعه، یک عشق از دست رفته وجود دارد؛ در پس‌زمینه‌ی دستگیری‌ها و قتل عام زندانیان سیاسی در دهه ۶۰.

از کاتالونیا تا سیگار در نمایشگاه کتاب فرانکفورت

در پنجاه و نهمین نمایشگاه کتاب فرانکفورت که بزرگ‌ترین نمایشگاه کتاب جهان است، نزدیک به ۷۵۰۰ ناشر از صد و هشت کشور جهان شرکت داشتند و ۳۹۰ هزار عنوان کتاب عرضه کردند. در نمایشگاه فرانکفورت، این حقوق کتاب است که مورد معامله قرار می‌گیرد و نه خود کتاب. بیرون از نمایشگاه اما، دم در ورودی، کتاب‌های دست دوم و آنتیک برای فروش عرضه می‌شد.

«قصد دولت، از بین بردن نشر خصوصی‌ست»

در حاشیه نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت، عباس معروفی سری به غرفه «نشر روشنگران» زده و با شهلا لاهیجی، مدیر این انتشارات گفتگو کرده است. وی هدف از سیاست‌های دولت و وزارت ارشاد در خصوص صدور مجوز و تخصیص سهمیه کاغذ را «از بین بردن نشر خصوصی» می‌داند.