فرهنگ و جامعه

هفته جهانی مُد در آمستردام

برگزاری هفته‌ی مُد در آمستردام از سال ۲۰۰۴ آغاز شد و هدف اصلی آن، مطرح کردن این شهر به عنوان یکی از مقاصد دوستداران مُد در دنیا بود. این هفته، علاوه بر نمایش مُد، دربرگیرنده‌ی بخش مسابقه، سخنرانی، بازاریابی و جشن هم می‌شود. آنا نیکبخت نوشین، یک روزنامه‌نگار جوان ایرانی-هلندی است که در زمینه مُد فعالیت دارد. آنا اطلاعات جالبی درباره «هفته جهانی مُد در آمستردام» در اختیار «زمانه» قرار داد.

پژواک الله اکبر در کلیسای قدیمی آمستردام

فروغ.ن.تمیمی: صحن سنگی کلیسا وسیع، سقف آن بسیار بلند و معماری خیره کننده‌ای دارد. بازدیدکنندگان به محض پا گذاشتن به این مکان مجذوب‌اش می‌شوند. در این کلیسای بزرگ که به کلیسای قدیمی معروف است و در مرکز شهر آمستردام قرار دارد، ۶۲ عکس برگزیده خبری در سال ۲۰۰۹ از میان ۱۰۱هزار عکس از تمام جهان به نمایش گذاشته شده است. عکس‌های انتخاب شده در مورد جنبه‌های گوناگون زندگی انسانی و هم طبیعت هستند.

روز ملکه، بهانه‌ای برای شادی و پایکوبی

شهزاده سمرقندی: امروز سی‌ام اوریل روز ملکه هلند است. روزی که تمام این کشور به رنگ نارنجی درمی‌آید و تاج‌های مصنوعی و نارنجی را می‌توانید تقریباً در همه جای، در کوچه و خیابان بر سر پیر و جوان و زن و مرد ببینید. سی‌ام آوریل در هلند روز اتحاد ملی دانسته می‌شود و روز تعطیل رسمی است. مردم هلند عادت دارند که در این روز جنس‌های دست دوم و نالازم خود را کنار خیابان‌های اصلی پهن کنند و با قیمت ارزان بفروشند. .

جهانی شدن فرهنگ

فروغ.ن.تمیمی: چندین اتومبیل تزیین شده با دسته‌های گل و نوارهای رنگی به آرامی در حرکت‌اند و از بلندگوی درون یکی از آن‌ها آواز زیبای قاری پخش می‌شود. سپس فردی به زبان هلندی تولد پیامبر اسلام را تبریک و در رثای او سخن می‌گوید. این بخشی از مراسمی است که هر سال در روز تولد حضرت محمد در خیابان‌های آمستردام برگزار می‌شود. مراسمی که برای گروهی از هلندی‌های سفید هم شوک فرهنگی و هم تهاجم فرهنگی محسوب می‌شود.

جشن پاک در بین ایرانیان مسیحی در هلند

پژمان اکبرزاده: جشن پاک در چهارم آوریل، در بین ایرانیان مسیحی در هلند نیز گرامی داشته شد. گروهی از آنها در کلیسای ایرانیان در شهر هارلم گردهم آمدند تا آداب این جشن مذهبی بزرگ در بین مسیحیان را به‌جا آورند. یوشا، یکی از ایرانیان مسیحی شرکت کننده در این مراسم، در گفت‌وگویی با «زمانه»، از دلایل اهمیت «جشن پاک» برای مسیحیان می‌گوید. جشنی که برای ایرانیان مسیحی با شادمانی برای نوروز هم همراه بود.

شب سبز آمستردام

لیدا حسینی‌نژاد: کنسرت محمدرضا شجریان و گروه «شهناز»، شب بیست و ششم سپتامبر، در سالن ١٧٥٠ نفری «رای» در آمستردام، با حضور پانزده نوازنده زن و مرد برگزار شد. آن‌چه که در میان شرکت‌کنندگان در این کنسرت چشم گیر بود استفاده از رنگ سبز بود. بسیاری از مردم با استفاده از لباس‌ها و نمادهای سبز در این برنامه شرکت کرده بودند. عده‌ای هم پیش از شروع برنامه، دستبندهای سبز در حمایت از جنبش سبز ایران بین حضار توزیع می‌کردند.

گدای شهر لاهه

طاهره خرمی: کنار خیابان در مدخل شنبه بازار شهر لاهه، زنی میانسال نشسته بود. سرما زوزه می‌کشید و آدم‌ها عجله داشتند تا زودتر به خانه برسند و از گرمای مطبوع شوفاژ و غذاهای لذت‌بخش زمستانی جسم و روح سرما زده‌شان را جانی تازه ببخشند. به خاطر سردی هوا، کمتر رهگذری به آن زن میانسال نظر می‌انداخت. لحظاتی مات و مبهوت به او خیره شدم. با فکری پریشان به راهم ادامه دادم. بعد از انجام کارم، حدود یک ساعت بعد که برگشتم دیدیم آن زن هنوز آنجا نشسته است.

ایرانیان در هلند: موفق‌تر از صاحب‌خانه

محمدرضا اسکندری، اسعد سلامی: خانم طاهره خرمی، بعد از فراز و نشیب‌های فراوان، حدود ۱۶ سال پیش مأمن خود را در هلند جست و زندگی جدیدی را به دور از جزمیت‌های فکری و گروهی شروع کرد. وی پس از گرفتن مدرک کارشناسی در رشته علوم اجتماعی، موفق به اخذ مدرک کارشناسی ارشد در رشته جامعه‌شناسی در دانشگاه خرونینگن شد. خانم خرمی تز فوق لیسانس خود را در رابطه با میزان انطباق با جامعه میزبان و درجه موفقیت ایرانیان نوشته است. با او در همین باره گفت و گو کرده‌ام.

هلند کتاب می‌خواند

فروغ تمیمی: کمپین «هلند کتاب می‌خواند»، امسال برای سومین بار از ۱۷ اکتبر تا ۱۴ نوا‌مبر در سراسر این کشور برگزار شد. در برنامه امسال، کتاب «‌دو زن»، نوشته هاری مولیش ۸۱ ساله، مهم‌ترین و پرخواننده‌ترین نویسنده هلندی انتخاب شده بود. این کتاب از سال انتشار آن یعنی ۱۹۷۵ تا سال ۲۰۰۰، ۱۸ بار تجدید چاپ شده بود. در رمان «‌دو زن»، مولیش به رابطه عشقی میان دو زن می‌پردازد، تمی که به اعتقاد او هرگز از طرف نویسندگان مرد جدی گرفته نشده است.

«نباید همه چیز را به حساب حکومت گذاشت»

فروغ .ن. تمیمی: در سال‌های اخیر چندین کتاب به زبان هلندی در مورد ایران، توسط محققین و روزنامه‌نگاران این کشور نوشته شده است. خانم «نیس مدما» روزنامه‌نگار و نویسنده فعال هلندی یکی از اولین کسانی بود که در دهه ۹۰، تحقیق در مورد ایران را شروع کرد. در سال‌های اخیر دو کتاب در مورد ایران نوشته است. کتاب اول او به‌نام: «پاداش تو در بهشت میوه است»، و کتاب دوم «ایران» نام دارد. با او در این باره گفت و گو کرده‌ام.

فتنه، ضداسلامی نیست

دامون گلریز، عضو ایرانی حزب لیبرال دموکرات و از فعالان مدنی هلند در گفت و گو با رضا جمالی می‌گوید: «‌خود فیلم برای من چیز جدیدی نداشت ولی فیلم لطیفی است! من از کلمه لطافت برای این فیلم استفاده می‌کنم. کلمه‌ای که خیلی جالب است توسط ارگان ارتباطات مسلمانان در هلند هم درباره این فیلم استفاده شد. و من هم فکر می‌کنم که فیلم خیلی لطیف بود، نسبت به آن چیزی که پیشتر فکر می‌کردیم.»

«بهترین واکنش، بی‌توجهی است»

بهنام تائبی مدرس دانشگاه «دلفت» در هلند در گفت و گو با آزاده اسدی درباره‌ی فیلم فتنه ساخته‌ی خرت ویلدرس می‌گوید: «‌من فکر می‌کنم که یک یا دو هفته در رسانه‌ها این بحث‌ها ادامه پیدا خواهد کرد و دیگر منتفی خواهد بود. نکته‌ی خیلی جالب این است که آقای ویلدرس می‌گویند با این فیلم می‌خواهند با مسلمانان «دیالوگ» را شروع بکنند. خیلی جالب است که شخص آقای ویلدرس کسی هست که تقریباً هر نوع دیالوگی را رد کرده‌اند. این یکی از علائم مشخصه‌ی افراد راست و پوپولیست است که با چنین افکاری در ابتدا کلاً از دیدگاه دیالوگ خارج می‌شوند و دیالوگ را نمی‌پذیرند، و حالا ادعا می‌کنند که می‌خواهند با این فیلم راه دیالوگ با مسلمانان را باز بکنند.»

شیرجه در آب سرد به مناسبت سال نو

یک رسم هلندی است که روز اول سال را می‌روند توی آب سرد. به این رسم می‌گویند: «nieuwjaars duik» یعنی شیرجه‌ی روز سال نو. ما هم سه نفری با مترو به ساحل اسخفنیگن نزدیک لاهه رفتیم تا این رسم را تجربه کنیم. توی مترویی که ما سوار شده بودیم، تقریباً همه می‌خواستند توی آب بروند. بعضی‌هایشان هم از همان موقع حوله تنشان بود.

از تجریش تا راه‌آهن

«متوجه شدم که هنوز زبان فارسی در پایین شهر تهران زنده‌ است. جالب این‌جاست که مخاطب اصلی این‌همه نام و افاده انگلیسی بر سراسر تابلوهای جدید فروشگاه‌های بالاشهر، فارسی‌زبان بیچاره هستند؛ چرا که هرچه نگاه کردم از خیل عظیم مخاطبان فارسی‌ندان خارجی‌زبان در سطح شهر چیزی ندیدم...» مانی پارسا برای زمانه و در سفرنامه اخیرش به ایران از دیده‌ها و یافته‌هایش در این سفر می‌نویسد.

سفری به ایران

«بعد از سه سال دوباره از هلند پریدیم و پا در فرودگاه مهرآباد گذاشتیم.
همان چهره‌های عبوس و ناراضی مُهرزنان باجه گذرنامه فرودگاه "خوش‌آمدگوی" ما بود. نیمه‌شب بود و وارد خیابان آزادی شدیم. از برج آزادی و نورپردازی‌های قشنگ آن خبری نبود. پرسیدم برج کو؟ دوستم که رانندگی می‌کرد گفت دورش را بسته‌اند و دارند یک کارهایی می‌کنند.» مانی پارسا برای زمانه و در سفرنامه اخیرش به ایران از دیده ها و یافته‌هایش در این سفر می‌نویسد.

«کاروان»؛ ستون های میرزا در فولکس کرانت

«کاروان» مجموعه‌ای از نوشته‌های کوتاه قادر عبدالله، نویسنده ایرانی، در یکی از معتبرترین روزنامه‌های هلندی است. مقاله‌های کتاب در واقع واکنش‌های فوری نویسنده نسبت به اوضاع اجتماعی-سیاسی جامعه هلند و رویدادهای جهانی است که با نگرشی نقادانه و نثری ادبی نگاشته شده‌اند. شاید وی را بتوان نمادی از همزیستی دو فرهنگ ایران و هلند محسوب کرد که ریشه های تنومند ایرانی‌اش سال ها از آب و آزادی سرزمین حاصلخیز هلند تغذیه کرده و از بوسهء این دو تمدن، ادبیاتی دورگه آفریده است.

نگاهی انتقادی به نمایشگاه هنر ایران در آمستردام

در ماه‌های گذشته، گزارش‌های مربوط به برگزاری بزرگترین نمایشگاه هنر ایران در تاریخ هلند بارها در برنامه‌های رادیو زمانه جای گرفت. رسانه‌های هلندی اغلب واکنش‌های مثبتی به این نمایشگاه که در آن حدود ۲۰۰ اثر هنری ایران به نمایش درآمده نشان داده‌اند. با اینهمه روزنامه فولکس‌کرانت که از معتبرترین روزنامه‌های هلندی به‌شمار می‌آید از شیوه برگزاری این نمایشگاه سخت انتقاد کرده است.

کشورتان شگفت‌انگیز است

چند هفته پیش کتابی از یک نویسنده هلندی منتشر شده که ایران را کشوری زیبا و شگفت‌انگیز معرفی می‌کند. «نیکول کریستانس» نویسنده این کتاب که چندین سال در ایران زندگی کرده است٬ می‌گوید: «ایرانیان در همه چیز به همدیگر تعارف می‌کنند جز رانندگی.»

روز ملکه در هلند؛ بهانه‌ی کوچکی برای شادی

۳۰ آوریل در هلند روز ملکه (Koninginnedag) است. مردم سال‌هاست این روز را به عنوان یک جشن ملی برگزار می‌کنند و به بهانه‌ی یک روز تعطیل، ساعت‌هایی را در خیابان‌ها صرف خرید اجناس ارزان و پیدا کردن جنس مورد نظرشان می‌کنند که مالیاتی به آن تعلق نمی‌گیرد. گزارش‌هایی از شب و روز ملکه در هلند.

از «کوچه‌های سکوت» تا آمستردام

دیشب ۲۵ آوریل در آمستردام شاهد ورود اشعار ۴۱ شاعر معاصر ایرانی به حوزه زبان هلندی بودیم. ورودی متین و ملایم در قالب کتابی با جلدی متین و ملایم. «کوچه‌های سکوت، برگزیده‌ای از صد سال شعر نو فارسی» نام کتابی بود که دیشب در آمستردام رونمایی شد.