Jul 2010


اجرای قانون اساسی در سه قطعه

امین بزرگیان: وقتی قانون اساسی را به سبب مفاد غیر دموکراتیکش دور بیندازیم درواقع حیات تفسیر غیر دموکراتیک از آن را تقویت نموده، مکان کنش سیاسی را رها کرده و سیاست را به نوعی رومانس تغییر - تخیل دموکراسی - تقلیل داده‌ایم؛ و چه چیزی بهتر و کم‌خطرتر از این برای حاکم تا مخالفانش سخنوران رگ گردن ورم کرده‌ای باشند که جایی بیرون‌افتاده از میدان سیاست، گیس توهم شانه می‌کنند.



ولی نه از همان جنس

مهشید راستی: آن روزها را تو به یاد نمی‌آوری. بیست و دو سه سال پیش را می‌گویم، چند ساله بودی؟ پنج؟ یا شاید تازه راه افتاده بودی، شاید تازه نامت داده بودند. نامت را چه گذاشتند؟ شاید کوهیار یا شیوا، یا حسین، یا بهاره، یا میلاد، یا مهدیه، یا رضا یا بهمن، شبنم، عبدالله، کیوان، کاوه، شیرین، فرهاد، احسان، فرزاد... اکثر ما که در آن سال‌ها کار سیاسی می‌کردیم، به کابوسهای وحشتناکی خو کرده بودیم. کابوس تعقیب و گریز، کابوس اعدام‌ها، کابوس نیستی رفیقان.



چگونگی کاربرد زور - بخش دوم
کار تصویر و اعمال «زور»

آرمین مالکی: شکنجه گرانی وحشت بیشتری بر می‌انگیزند که بتوانند تصاویری هراس‌انگیز‌تر خلق کنند. این تصویر‌ها می‌تواند به شکل بدن مثله شده و زجر دیده‌ای باشد که در میدان شهر آویخته می‌شود، و یا می‌تواند به شکل روایت‌های برانگیزنده‌ای با مضمونی معنی‌دار برای جامعه باشد. آن چه «تجاوز جنسی» را از انواع دیگر شکنجه، که می‌توانند دردناک‌تر و جان‌فرساتر باشند متمایز می‌کند، «ایماگو» تجاوز جنسی است.



تبارشناسی کودتای خرداد ۶۰ - بخش چهارم
نبرد نخبگان بر سر قدرت یا آزادی؟

محمود دلخواسته: زمانی که آقای خمینی به‌طور علنی تمایل خود را به حزب جمهوری و بنابراین نظام استبدادی نشان داد، از درجه‌ی محبوبیتش به‌شدت کاسته شد و این بنی‌صدر بود که محبوبیتی روزافزون به‌خصوص نزد جوانان یافت. به‌همین علت بود که وقتی بنی‌صدر با استفاده از حق قانونی خود از مجلس خواست تا با رفراندم موافقت کند تا مردم بین او و حزب جمهوری یکی را انتخاب کنند، با وی در دو نوبت مخالفت کردند.



بحثی به بهانه مستند تلویزیونی تقاطع درباره قتل ندا - بخش دوم
تهیه‌کننده بزرگ با باتوم به سرخود کوبیده است

امین بزرگیان: هر روایت سیاسی در رابطه با قدرت، سازماندهی می‌شود. روایتی در تحکیم قدرت یا نقد قدرت. ما به سبب انتخاب روایتی خاص از رخدادی سیاسی، جایگاهمان را در حوزه سیاست مشخص می‌کنیم. هنگامی که روایت تهیه‌کننده بزرگ از قتل ندا را می‌خوانیم، فرصتی فراهم می‌شود تا به جایگاهمان در منازعه سیاسی برگردیم. روایت خود را بسازیم و با روایت‌های دیگر مخالفت کنیم. این انتخاب و نفی، چندی است که شدت گرفته است.



گفت‌وگو با مرتضی اصلاحچی، عضو سابق دفتر تحکیم وحدت، روزنامه‌نگار و فعال سیاسی
جنبش سبز؛ تجربه‌ی موفقی از رواداری اجتماعی

بهداد بردبار: «تاکید موسوی بر حضور همه‌ی طیف‌های فکری در جنبش سبز، بیانگر این است که هیچ تفکری در این جنبش دست بالا را ندارد.» این بخشی از عقاید و پاسخ مرتضی اصلاحچی به برخی از فعالان سیاسی است که در مقام تعریف هواداران جنبش سبز، خواستار مرزبندی مشخص با مخالفان قانون اساسی و حکومت اسلامی هستند. با مرتضی اصلاحچی، عضو سابق دفتر تحکیم وحدت، پیرامون خواسته‌های مخالفان دولت گفت‌وگو کرده‌ام.



چگونگی کاربرد زور - بخش اول
«زور» چگونه کار می کند؟

آرمین مالکی: شیوه‌ی رفتار خشونت‌ورزان و قربانیان، کیفیت اعمال خشونت، ابزار اعمال خشونت. اما «چگونگی» اعمال خشونت الزاما با خود رویداد اعمال خشونت به پایان نمی‌رسد. این «چگونگی» در کنش‌هایی هم‌چون به خاطر آوردن خشونت، روایت کردن خشونت، متآثر شدن نزدیکان قربانی از اعمال خشونت، تایید احتمالی همدستان خشونت‌ورزان و یا حتی درمان کردن جراحات حاصل از خشونت هم امتداد دارد. «چگونگی» اعمال خشونت، امری ماندگار است.



صداهای ماندگار در تاریخ ایران

سحاب سپهری: سال ۱۳۸۸ شاهد نخستین خیزش اجتماعی وسیع مردم ایران بود. شبکه‌های ارتباطی معترضان بر پایه‌ی شبکه‌های اجتماعی جدید و بر بال ابزارهایی مثل تویتر، فیس‌بوک و یوتیوب پیش رفتند. من اصلاً ادعا ندارم که هریک از آن تکنولوژی‌های ارتباطی به تنهایی عامل آن تحول‌های اجتماعی بوده‌اند. بلکه، هرگاه خیزش‌های اجتماعی تواسته‌اند تکنولوژی‌های ارتباطی روز را به خدمت بگیرند به موفقیت‌های عمده‌ای دست یافته‌اند.



جنگ اینترنتی خلیج فارس

عمار تاسائی: «خلیج همیشه فارس»، «خلیج تا ابد عربی» و غیره، اینها عنوان‌هایی است که از اختلافی عمیق پیرامون نام‌ خلیجی در جنوب کشور ایران حکایت می‌کند؛ خلیجی به‌نام خلیج فارس. این اختلاف، گذشته‌ای پنجاه‌ساله دارد و آغاز آن به دوران به قدرت رسیدن جمال‌عبدالناصر، رهبر قوم‌گرای مصر برمی‌گردد. از آن تاریخ تا به امروز، نام خلیج فارس، پیوسته ایران و کشورهای عربی را به موضع‌گیری و اعتراض علیه همدیگر واداشته است.



بحثی به بهانه مستند تلویزیونی تقاطع درباره قتل ندا - بخش اول
روایت تهیه‌کننده‌ی بزرگ

امین بزرگیان: رخدادهای گوناگون سیاسی، اجتماعی وفرهنگی به گونه‌ای کاملا متفاوت وگاهی متضاد «روایت» می‌شوند. بسیار پیش آمده که از دیدن یا خواندن روایت مخالفان‌مان از یک اتفاق با عصبانیت گفته‌ایم: «وای این‌ها چقدر وقیح‌اند». وقاحت در اینجا اشاره‌ای است به گسست روایت از حقیقت، درنظر گوینده. داستان مرگ ندا و نوع بازنمایی آن درتلویزیون، مطبوعات و سایت‌های رسمی درقالب برنامه‌های مستند و یا مقالات تحلیلی نمونه‌ای بارز از این موقعیت است.



تبارشناسی کودتای خرداد شصت - بخش سوم
خمینی و انتخاب بنی‌صدر

محمود دلخواسته: در اولین انتخابات ریاست جمهوری، شورای نگهبانی وجود نداشت تا از قبل تصمیم بگیرد چه کسانی حق دارند که خود را نامزد ریاست جمهوری کنند یا نکنند. از این نظر و این‌که در این انتخابات برخلاف انتخابات بعدی، هیچ ادعای تقلب در انتخابات، چه در آن زمان و چه بعد نشد، می‌توان گفت که این انتخابات آزادانه‌ترین انتخابات ریاست جمهوری بوده که در تاریخ جمهوری اسلامی انجام شده است.



ملاحظاتی درباره‌ی منشور سبز

علی رها: سرانجام میرحسین موسوی با مدتی تاخیر به این تشخیص رسیدند که تدوین و ارائه منشوری که حاوی تعبیر و تعریف ایشان از محتوای جنبش کنونی و اهداف آن باشد، به ضرورتی فوری تبدیل شده است. چه ایشان خود را در کمال تواضع یک «همراه کوچک جنبش سبز» معرفی کند، و چه به‌درستی تاکید ورزد که «نباید منتظر ظهور یک رهبر باشیم»، جنبش اجتماعی ایران برای نضج و تداوم خود نیازمند جهت‌یابی و نیز هدایت فکری است.



برای شهیدان و اسیران بی‌نام و نشان جنبش سبز
ایران؛ روح یک جهان بی‌روح؟

بابک مینا: ما در تظاهرات چه چیزی را «ظاهر» می‌کنیم؟ ما خود را ظاهر می‌کنیم. مردم خود را ظاهر می‌کنند. مگر مردم پنهان هستند؟ ما هر روز در شهر مردم را می‌بینیم، اما آن چه ما می‌بینیم مردمی هستند «در آن جا». در بیرون. توده‌ای بی‌معنا و بی‌شکل. اما در تظاهرات است که حقیقاتا مردم ظاهر می‌شوند. به زبان‌ هایدگری مردم از خود «کشف حجاب» می‌کنند. مردم علیه شئ سازی نظامندی که بر آنان تحمیل می‌شود شورش می‌کنند.



جنبش سبز، جنبشی بی‌رهبر است

محمد مباشری: در نوشتار فعلی کوشیده شده است معنای مدیر و نماینده‌ی سیاسی بودن جنبش، دلیل آن، زمان انقضای آن، مشروعیت آن و ... نیز نقش برخی دیگر از افراد شاخص جنبش از جمله آقای کروبی و ... مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا ، به برخی ویژگی‌های جنبش نیز اشاره خواهد شد. استدلال خواهد شد که جنبش نه تنها رهبر به معنای معمول و کلاسیک ندارد که امکان رهبر داشتن نیز منتفی است!



هویتی به قدمت یک پرچم

حسن سربخشیان: آمریکاییان مقیم واشنگتن بزرگ، با حضور در محل بنای یادبود شهر واشنگتن همزمان با دویست‌‍ و‍ سی‌ و ‌چهارمین سال استقلال این کشور به آتش‌بازی و شادی پرداختند؛ جمعیتی باورنکردنی که با حمل پرچم آمریکا و نمادهایی که مزین به ستاره‌ها، خطوط موازی قرمز و سفید و رنگ‌های پرچم آمریکا بودند، احترام و دل‌بستگی‌شان را به پرچم این کشور به نمایش گذاشتند. آمریکاییان برای این پرچم احترام فوق‌العاده‌ای قائل‌اند.



تبارشناسی کودتای شصت - بخش دوم
تبارشناسی کودتای خرداد شصت

محمود دلخواسته: زمانی که بعد از کودتای خرداد ۶۰، سلاخ‌خانه‌ی رژیم به شدت به کار افتاده بود و در بعضی از شب‌ها بیش از صدنفر به جوخه‌ی اعدام سپرده می‌شدند و سازمان‌های حقوق بشری به اعتراض پرداخته بودند و رژیم در مقابل توجیه کشتار ادعا می‌کرد که اسلام حقوق بشر خود را دارد و سلطنت‌طلب‌ها و استالینیست‌هایی نیز بودند که حرف و ادعای رژیم را تایید می‌کردند.



جنبش سبز با تهدید جنگ چه می‌کند؟

فرهاد سلمانیان: حمله‌ی نظامی اسرائیل یا آمریکا به عنوان احتمالی برای توقف برنامه‌ی اتمی ایران اغلب موضوع بحث بوده است. جنبش اعتراضی مردم ایران با تهدید خارجی که در مناظره‌های انتخاباتی سال پیش نیز به‌نوعی به آن اشاره شد، چه روشی پیش می‌گیرد؟ خبرهای ضد و نقیض درباره‌ی اجازه‌ی استفاده‌ی اسرائیل از حریم هوایی عربستان برای حمله به ایران هم چیزی از خطر بالقوه‌ی چنین امکانی نمی‌کاهد.



بدن به مثابه امر سیاسی

مسیحا صبا: بی‌شک در دوره‌ی کلاسیک، با برافراشته بودن پرچم مطلق‌گرایی، حد فاصلی میان ذهن و گفتمان با بدن بود. بدن دستخوش نگرش دوآلیستی غربی، مبتنی ‌بر تقسیم تجربه‌ی زیسته میان بدن و عرصه‌ی شناخت بود. می‌توان عنوان کرد که بازگرداندن ذهن به بدن و قراردادن آن در جایگاه گفتمانی، از بارزترین دستاوردهای عصر مدرن است. از دیدگاه برخی نظریه‌پردازان بدن به‌عنوان سوژه‌ی انسانی یا سوژه‌ی منحصر به‌فرد نقل می‌شود.