هویتی به قدمت یک پرچم

حسن سربخشیان

اینجا واشنگتن‌دی‌‌سی، اگر در خانه و پشت درهای بسته باشید و روشن شدن آسمان را در دل شب نبینید، قطعاً صداهایی شما را بر جای‌تان میخکوب می‌کند، انگار که ضد‌هوایی شلیک می‌کنند و حس می‌کنید شب‌های بمباران تهران تکرار می‌شوند - گویند در چنین روزی آمریکا به استقلال رسیده است.

آمریکاییان مقیم واشنگتن بزرگ، با حضور در محل بنای یادبود شهر واشنگتن همزمان با دویست‌‍ و‍ سی‌ و ‌چهارمین سال استقلال این کشور به آتش‌بازی و شادی پرداختند؛ جمعیتی باورنکردنی که با حمل پرچم آمریکا و نمادهایی که مزین به ستاره‌ها، خطوط موازی قرمز و سفید و رنگ‌های پرچم آمریکا بودند، احترام و دل‌بستگی‌شان را به پرچم این کشور به نمایش گذاشتند.

آمریکاییان برای این پرچم احترام فوق‌العاده‌ای قائل‌اند و در چهارم جولای به هر نحوی سعی می‌کنند با حمل و آرایش پرچم‌شان علاقه‌‌شان به این نماد هویت ملی را به نمایش بگذارند؛ امریکایی‌هایی از نژادهای مختلف؛ سپید، سیاه، زرد. هندی، چینی، ایتالیایی، مکزیکی و... همه با این پرچم هویت خود را به نمایش ‌می‌گذارند.

روز تولد آمریکا

چهارم جولای «روز تولد آمریکاست» و زمانی که کسی به‌عنوان شهروند آمریکا برای سوگند آماده می‌شود باید بتواند به پرسش‌هایی که درباره‌ی این روز از وی می‌پرسند، پاسخ دهد.

روز استقلال ایالات متحده آمریکا [Independence Day]

۲۳۴ سال پیش در چهارم جولای ایالات متحده آمریکا از پادشاهی بریتانیا کبیر جدا شد و به استقلال رسید. این روز را روز استقلال نامیدند و یکی از تعطیلات رسمی و بسیار با اهمیت در ایالات متحده آمریکاست.

روز استقلال در آمریکا همراه است با آتش‌بازی، انواع رژه‌ی افراد و ماشین‌ها و قایق‌ها، کنسرت موسیقی، بازی‌های بیس‌بال و دیگر برنامه‌ها و مراسم که سازماندهی و تشکل میان مردم را به نمایش می‌گذارد. از صبح تا آخر شب آ‌بجو نوشیدن و کباب استیک خوردن و سرشب هم به آسمان فرستادن انواع و اقسام ترقه و فشفشه و آتش‌بازی به بخشی از فرهنگ ۲۳۴ ساله‌ی این روز بدل شده است.

در واشنگتن از چند هفته قبل از روز استقلال غرفه‌هایی در مراکز عمومی، خصوصاً ایستگاه‌های مترو به فروش وسایل آتش‌بازی اختصاص داده بودند. این غرفه‌ها مرا به یاد ترقه‌فروش‌هایی انداخت که از چند روز قبل از چهارشنبه‌سوری سر چهار‌راه‌های تهران ظاهر می‌شوند و تلاش می‌کنند با فروش مواد آتش‌زا، موشک‌ها و ترقه‌های ساخت چین درآمدی کسب کنند.

تاریخ آمریکا به‌عنوان یک کشور به حدود ۴۰۰ سال پیش باز می‌گردد؛ اما روز استقلال رسمی آمریکا در سال ۱۷۷۶ است، گرچه گفته می‌شود که مردمان شمال اروپا مانند« وایکینگ‌ها» بارها به سواحل شرقی آمریکا آمده بودند؛ ولی موج مهاجرت اروپایی‌ها، پس از سفر «کریستف کلمب» از کشور پرتغال به این قاره آغاز شد. در سال‌های ۱۶۰۰ به تدریج گروه‌های اروپاییان به قاره جدید آمده و زندگی تازه‌ای را شروع کردند.

استقلال ۱۳ مستعمره (در آن‌زمان فقط ۱۳ ایالت وجود داشت) با صدور اعلامیه‌ی استقلال آمریکا که با عبارت «ما مردم آمریکا...» شروع می‌شود، در ۴ جولای ۱۷۷۶ به‌دست آمد. این ۱۳ مستعمره‌ی سابق در حالی اعلام استقلال کردند که هیچیک از آنها هنوز دارای ویژگی‌های حقوقی یک دولت یا ایالت نبودند و همان‌طور که یادآور شدیم، جنگ و صلح نهایی آنان با انگلیس تا هفت سال بعد، یعنی تا سال ۱۷۸۳ طول کشید. با رفع مسائل حقوقی در سال ۱۷۷۷ و امضاء نخستین پیمان‌نامه‌ی اتحاد بین ایالت‌ها در سال ۱۷۸۱، ایالت متحده امریکا متشکل از ۱۳ ایالت به طور رسمی بنیان گذاشته شد.

پرچم آمریکا ترکیبی از رنگ‌های آبی - قرمز و سفید است با ۱۳ نوار سفید و قرمز افقی که به یک اندازه اند و هر یک نمایانگر یکی از ۱۳ ایالتی است که ۲۳۴ سال پیش به استقلال رسیدند. در این پرچم ۵۰ ستاره‌ی پنج گوش سفید در متنی آبی رنگ، ایالت‌های کنونی آمریکا را نمایندگی می‌کنند.

پرچم امریکا در ایران

در آمریکا، در هر شرایطی و در همه‌جا و به روی هر شیء‌ای که تصورش را می‌کنید، از لباس زیر زنانه گرفته تا گل‌سینه و تی‌شرت‌های مختلف می‌شود پرچم آمریکا را دید. آمریکایی‌ها همچنین پرچم کشورشان را با افتخار بر سر در منازل‌شان نصب می‌کنند. این‌ها همه از از عرق ملی عمیقی نشان دارد که برای آمریکایی‌ها نماد وحدت و استقلال وعشق به کشورشان به حساب می‌آید.

پرچم آمریکا اما در کشور ما در سه دهه‌ای که از انقلاب ضد سلطنتی می‌گذرد، از طرف حکومت اسلامی به‌عنوان نماد «شیطان بزرگ» معرفی می‌شود. ما هنوز دهه‌ی سوم انقلاب را سپری نکرده‌ایم و با این حال دشمنی با آمریکا و پرچم‌اش برای ایرانی‌ها هنوز از اهمیت بسیاری برخوردار است.

تصاویری که در طول یک دهه‌ی تمام از آتش‌زدن این پرچم در شهرهای مختلف ایران به تمام دنیا مخابره کرده بودم و خشمی که در وجود مردم ایران توسط حکومت ایران نسبت به این پرچم ایجاد شده بود، اکنون با دیدن چندین باره و هر روزه‌ی پرچم در اهتزاز آمریکا در طول روز در ذهنم ترکیب می‌شود و این خود داستان غریبی‌ است برای من.

عکس‌ها از حسن سربخشیان

امسال چهارم جولای آمریکایی‌ها دویست ‌و‌سی ‌و ‌چهارمین سالگرد استقلال خود را جشن گرفتند و من نتوانستم از مقایسه‌ی این مراسم با مراسم روز ۲۲ بهمن در ذهنم خلاصی یابم.

مدام مراسم روز ۲۲ بهمن در برابر چشمانم رژه می‌رفت؛ اما واقعاً روز ملی ایرانیان چه روزی‌ است؟ ایرانیان چه حسی به پرچم خود دارند و به‌راستی چند هزار پرچم آمریکا در ایران در روز ملی ۲۲ بهمن به آتش کشیده شده است؟

فارغ از این که درباره‌‌ی سیاست‌های دولت آمریکا و روابطش با کشورهای دیگر چه نظری داریم، باید این واقعیت را در نظر داشته باشیم که پرچم آمریکا اصولاً نماد یک ملت بزرگ است و باید با آن با احترام برخورد کرد. آمریکایی‌ها هم مانند شهروندان کشورهای دیگر دوست دارند با پرچم کشورشان با احترام برخورد شود.

در ایران اما در سی سال گذشته بارها و بارها پرچم آمریکا به آتش کشیده شده است و گاه از روی اجبار و فقط در مسابقات ورزشی که تیمی از آمریکا میهمان ایران بوده به اهتزاز در آمده است در همان لحظات می‌شد اشتیاق جوانان ایرانی را دید که به اهتزاز درآمدن پرچم آمریکا را به نظاره نشسته‌اند.

معلوم بود که آنها نه تنها دیگر نمی‌خواهند این پرچم را به آتش بکشند، بلکه با شیفتگی به ابهت آن خیره شده‌اند.

هنوز هم در گوشه‌ و ‌کنار شهرهای ایران، خیاط‌‌خانه‌هایی هستند که شورت‌های ورزشی با پرچم آمریکا عرضه می‌کنند. در برخی فروشگاه‌های مرکز شهر تهران، یخچال و فریزرهایی را می‌توان دید که پرچم آمریکا را ‌روی اجناس خود نصب می‌کنند تا مشتریان بیشتری را برای خرید ترغیب کنند؛ هرچه باشد در نظر ایرانی‌ها مرغوبیت جنس آمریکایی با پرچم آمریکایی بیش‌تر از جنس ایرانی با نقشی از پرچم ایران است.