Dec 2007

مسیحیت و حفاظت از اصالت مادی آثار تاریخی

این اعتقاد مسیحیان که خدا از راه حلول در کالبد مسیح، در یک بازه زمانی خاص، روی زمین و در میان مردمان حضور داشته، در قرون وسطا در نهایت منجر به رسم تقدس آثار مادی و بقایای قدیسین شد. اما بعدها اهمیت حفاظت از ارزش‌های مادی در دگردیسی‌های دوران رنسانس جای خود را به ارزشی سکولار در حفاظت از «جوهر مادی» یک اثر تاریخی - فرهنگی داد.

وضعیت بحرانی چهارتاقی نیاسر

چهارتاقی نیاسر کاشان که بنایی است تقویمی و برای تشخیص و رصد پرتوهای خورشید در ابتدا و میانه فصل‌های سال ها کاربرد داشته است و تنها نمونه سالم باقی مانده در ایران محسوب می‌شود با خطرات بسیاری رو به روست. رضا مرادی غیاث آبادی پژوهشگری که در چند سال اخیر با برگزاری مراسم رصد خورشید در شب چله و مواقع دیگر سال در این مکان حضور مستمری داشته و در مورد کاربردهای تقویمی این بنا مقالات متعددی نوشته است، نسبت به وضعیت بحرانی این ساختمان که حدود دو هزار سال قدمت دارد، هشدار جدی می‌دهد.

کلیسای پطرس مقدس و زادروز مسیح

هر سال هزاران نفر مراسم شب کریسمس را کنار کلیسای سن‌پیترو یا پطرس مقدس در واتیکان برگزار می‌کنند. این کلیسا که روی آرام‌گاه پطرس، حواری عیسی مسیح ساخته شده، دوره‌های مختلف معماری داشته است. کلیسای ابتدایی توسط کنستانتین امپراتور رم ساخته شد و سپس در دوران رنسانس معماران مختلفی از جمله میکل آنژ روی طرح جدید آن کار کردند.

نگین مسجد سلیمان، قربانی راه‌سازی

در هفته‌های گذشته، حریم حفاظتی پل ۲۲۰۰ ساله «نگین» در مسجد سلیمان شکسته شد و پروژه راه‌سازی و احداث پلی جدید در فاصله ۱۵ متری این پل اشکانی آغاز شد. فرشید خدادادیان، پژوهشگر تاریخ می‌گوید: «در این سال‌ها حریم این پل از ۷۰۰ متر به ۱۰۰ متر کاهش یافت و در حال حاضر همان ۱۰۰ متر نیز رعایت نشده است. اهل فن می‌دانند زمانی که برای اثری حریم تعیین می‌شود، رعایت نکردن آن چه عواقبی می‌تواند داشته باشد. تخریب یک اثر باستانی فقط این نیست که ما بمب زیر آن بگذاریم.»

ادیان و حفاظت از ارزش های تاریخی- فرهنگی: یهودیت

بر خلاف جهان فکری هلنی که تأکید فوق‌العاده‌ای بر زیبایی‌پرستی و ارزش‌های مادی اثر هنری دارد، در یهودیت، ارزش‌ها بیشتر غیرملموس و غیرمادی هستند. یک کنیسه، در درجه اول تا زمانی مکانی است مقدس که متن و کتاب مقدس در آن حضور داشته باشد. تقدس در درجه اول در کلمه نهفته است، نه در سنگ ها و ستون ها؛ هر چند آن‌ها دارای بار علمی، زیبایی‌شناسی و تاریخی باشند.

«دموکراسی هدیه‌ای نیست که پیشکش ملتی کنند»

شب سه‌شنبه در شهر رم، مراسم معرفی کتاب «دختران اسلام» نوشته لی‌لی گروبر روزنامه‌نگار و نماینده پارلمان اروپا برگزار شد. شیرین عبادی حقوقدان و برنده جایزه صلح نوبل نیز که در این مراسم حضور داشت، گفت: «فراموش نکنیم؛ دموکراسی هدیه‌ای نیست که پیشکش ملتی کنند؛ دموکراسی حادثه نیست که یک شب اتفاق افتد. دموکراسی پروسه‌ای تاریخی است که باید سیر تکاملی خود را طی کند و نقش زنان در این مورد انکارناپذیر است.»

به سلامتی ژازه

ژازه طباطبایی مجسمه‌ساز، نقاش و شاعر که از مدتی پیش بیمار است، امروز در تهران تحت عمل جراحی قرار گرفت. شهرت ژازه که سال‌هاست در اسپانیا زندگی می‌کند، بیشتر به خاطر مجسمه‌های فلزی‌اش است که آن‌ها را با تکنیک جفت‌کاری و با استفاده از قطعات ماشین‌های اوراق و قراضه درست می‌کند. خورشید‌ها و شیر زن‌های ژازه از مرگ ماشین‌ها و اتومبیل‌ها زاده می‌شوند. گالری «هنر جدید» ژازه در تهران، بخشی است از میراث مهم جنبش‌های هنری مدرن ایران در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ خورشیدی که باید ثبت و حفظ شود.

مترو بر صحنه تئاتر

آغاز عملیات ساختمانی شرکت مترو تهران در محوطه تئاتر شهر اعتراض گسترده هنرمندان را در هفته گذشته برانگیخت. پیش از این نیز احداث یک مجتمع مذهبی در حریم درجه یک این اثر ثبت شده در فهرست ملی ایران، آسیب‌هایی را به ساختمان آن وارد کرده بود. سازمان میراث فرهنگی گرچه با این عملیات ساختمانی مخالف است اما تاکنون اقدام حقوقی خاصی در این زمینه صورت نداده است.

معماری خانه و شخصیت‌های داستانی

گاهی فضای معماری در یک اثر داستانی یا سینمایی، چنان حضور نافذ و مستقلی پیدا می‌کند که خود تبدیل به شخصیتی اثرگذار در طول داستان می‌شود و سرنوشت شخصیت‌های انسانی و روند ماجراها را تغییر می‌دهد. نظام فضایی در باغ و خانه «دایی جان ناپلئون» گونه‌ای خاص از روابط عاطفی را تولید می‌کند و یا به آن اجازه رشد می‌دهد. در برابر آن نظام فضایی، آپارتمان در فیلم «آخرین تانگو در پاریس» جز آن که محملی است برای پا گرفتن رابطه‌ای خاص میان یک زوج، خود به استعاره‌ای مهم از آن رابطه تبدیل می‌شود. در این آثار خصوصیات فضای معماری بر کنش و رفتار شخصیت‌های انسانی سایه می‌اندازد.