شکار شیر شصت و چهارم

بیژن روحانی

گزارش را اینجا بشنوید

ونیز، قدیمی‌ترین جشنواره سینمایی جهان، شصت و چهارمین دوره خود را امشب با نمایش فیلم «تاوان» یا «کفاره» ساخته جو رایت کارگردان انگلیسی آغاز کرد. این جشنواره که در جزیره لیدو شهر ونیز برگزار می‌شود، تا روز هشتم ماه سپتامبر ادامه خواهد داشت.

کاخ سینما، سالن اصلی جشنوار ونیز

جشنواره ونیز ۷۵ سال پیش با نام «نمایشگاه جهانی هنر سینما» کار خود را آغاز کرد و سپس به فستیوال فیلم ونیز معروف شد. در طول ۷۵ سالی که از آغاز این جشنواره می‌گذرد، چند سالی به دلیل جنگ و مشکلات دیگر، برگزاری فستیوال متوقف شد.

«تاوان» یا «کفاره» (Atonement) فیلم افتتاحیه این جشنواره، بر اساس رمانی از یان مک‌ایوان (Ian McEwan) ساخته شده است. مارکو مولر مدیر جشنواره، پیش از این با اعلام نام این فیلم به خبرنگاران گفته بود که هیأت گزینش آثار به اتفاق آرا، برای اولین بار فیلمی از یک کارگردان بسیار جوان را برای مراسم افتتاحیه انتخاب کرده‌اند که به اعتقاد آنان از بسیاری از فیلم‌های کارگردانان تثبیت شده، درخشان‌تر است.

کیرا نایتلی (Keira Knightley) بازیگر فیلم «تاوان» در مراسم افتتاح

جو رایت متولد سال 1972 پیش از این فیلم غرور و تعصب را کارگردانی کرده بود.
در جشنواره امسال، ۲۲ فیلم در بخش مسابقه حضور دارند که از میان آن‌ها می توان به فیلم آشوب (Chaos) ساخته یوسف شاهین کارگردان مصری، «Redacted» اثر برایان دی پالما، «نگهبان شب» ساخته پیتر گرین اوی (Greenaway) فیلم «این جهانی آزاد است» (It’s a free world) به کارگردانی کن لوچ و «Lust,Caution» (شهوت، احتیاط) ساخته آنگ لی اشاره کرد. آنگ لی، پیش از این با پرداختن به زندگی یک زوج کابوی همجنسگرا در فیلم «کوهستان بروک بک» توانسته بود شیر طلایی ونیز را در سال ۲۰۰۶ به دست آورد و در این دوره با انتخاب مضمونی سیاسی، مبارزات دانشجویان چینی در زمان جنگ دوم جهانی را به تصویر کشیده است.

در این دوره جشنواره حضور فیلم‌هایی با مضمون سیاسی چشمگیر است. از جمله دو فیلم که جنگ و بحران عراق را موضوع اصلی خود قرار داده اند. فیلم «در دره الله» به کارگردانی پل هگیس و با بازی چارلیز ترون و همچنین فیلم «Redacted» اثر برایان دی پالما هر دو به موضوع عراق می پردازند.

اما بخش خارج از مسابقه نیز به اندازه بخش مسابقه مورد توجه دوست‌داران سینماست. به خصوص که کارگردانان مشهوری مانند وودی آلن و ریدلی اسکات، آخرین آثار خود را در آن ارائه می کنند.

مارکو مولر، دبیر جشنواره

«رؤیای کاسندرا» اثر وودی آلن که در این بخش ارائه می شود، داستان دو برادر است که در میان یک مشکل اقتصادی بزرگ، عاشق زنی می‌شوند که سعی می‌کند از آن‌ها برای انجام جنایت و کارهای خلاف، سوءاستفاده کند.

امسال به مناسبت هفتاد و پنجمین سالگرد تاسیس جشنواره، جایزه ويژه‌ای به برناردو برتولوچی کارگردان ۶۷ ساله ایتالیایی اهدا می‌شود. برتولوچی در کارنامه فعالیت‌های خود فیلم‌هایی مانند «آخرین تانگو در پاریس» با بازی مارلون براندو، «بودای کوچک» و «آخرین امپراتور» را ثبت کرده است. او در سال 1987 جایزه اسکار بهترین کارگردانی را به خاطر فیلم «آخرین امپراتور» دریافت کرد.

برناردو برتولوچی، کارگردان ایتالیایی

همچنین در این دوره جایزه یک عمر فعالیت سینمایی به تیم برتون، کارگردان آمریکایی فیلم‌هایی همچون چارلی و کارخانه شکلات، ادوارد دست‌قیچی و عروس مرده اهدا خواهد شد.

از دیگر بخش‌های جشنواره ونیز می‌توان به بررسی فیلم‌های وسترن اسپاگتی و آثار سرجو لئونه و همچنین نمایش بخشی از آثار آنتونیونی، کارگردان تازه درگذشته ایتالیایی اشاره کرد.

جشنواره ونیز، با این که قدیمی‌ترین و معتبرترین جشنواره‌های سینمایی جهان است، در سال‌های اخیر با مشکلات زیادی روبه‌رو بوده است. در حال حاضر مهم‌ترین مسأله ونیز، بودجه ناکافی و کمبود سالن نمایش است. سال گذشته، زمانی که فستیوال جهانی فیلم رم پایه‌گذاری و اولین دوره آن برگزار شد، بسیاری از دست‌اندرکاران سینما با توجه به امکانات فراوان رم نسبت به ونیز، آن را رقیبی جدی برای این جشنواره قدیمی به حساب آوردند؛ البته به شرطی که بتواند علاوه بر امکانات فراوان، گلچینی از فیلم‌های مطرح را نیز ارائه کند و یا محلی برای معرفی کارگردانان جدید به عرصه سینما باشد. اتفاقی که بارها در ونیز تکرار شده است. مدیر جشنواره ونیز هم از جشنواره رم به عنوان یک رقیب جدی نام می‌برد.

در جشنواره امسال ونیز سینمای ایران غایب است و در هیچ کدام از بخش‌های آن نماینده‌ای از ایران حضور ندارد.