May 2010

سفر به خیر ایزی رایدر!

نادر افراسیابی:دنیس هوپر، ستاره‌ی سینمای هالیوود، بازیگری که همواره به جست‌وجوی آزادی بی‌حد و حصر بود، یک یاغی درگذشت. اما او همواره در یادها خواهد ماند. دنیس هوپر در سراسر زندگی‌اش ازین تعجب می‌کرد که چطور توانست با وجود مصرف مواد مخدر جان سالم به در ببرد. اکنون این بازیگر توانا در سن ۷۴سالگی نه در اثر زیاده‌روی در نوشیدن مشروبات الکلی یا استفاده از ال اس دی و کوکائین و هروئین، بلکه در اثر سرطان پروستات درگذشته است.

از «مارمولک» تا «طلا در مس»

امیر رسولی: پس از فیلم «مارمولک» که چند سال پیش به نمایش درآمد و مخالفت‌ها و اعتراض‌های روحانیت را در پی داشت و بعد از فیلم «زیر نور ماه»، چند روز است که فیلم دیگری با نام «طلا در مس» به کارگردانی همایون اسعدیان با موضوع روحانیت در سینماهای ایران اکران شده است. ظاهراً «طلا در مس» بر خلاف «مارمولک» مورد قبول واقع شده و مثل این است که سینماگران دولتی به الگویی برای نشان دادن شخصیت یک آخوند دست پیدا کرده‌اند.

زندگی معجزه است

حسام میثاقی: آخرین جمله‌ی فیلم زیرزمین چنین بود: «این داستان ادامه دارد.» کاستاریکا نظر خود درباره‌ی آینده‌ی منطقه‌ی بالکان را در این جمله خلاصه کرده بود و جالب اینجاست که پیش بینی او درست از آب در آمد. «زندگی معجزه است» داستان جنگ‌های داخلی و درگیری‌های قومی مردم منطقه‌ی بالکان است که گویی پایانی ندارد و در این میان تنها قربانیان عده‌ای مردم عادی هستند که به عقیده‌ی خودشان «این جنگ آنها نیست.»

تهاجم ائمه جمعه به سینمای ایران

امیر رسولی: سید احمد خاتمی، اخیراً به جمع منتقدان سینمایی پیوسته و در دیداری که با وزیر ارشاد داشته از وضعیت سینمای ایران به شدت انتقاد کرده است. پس از آن که معاونت سینمایی وزارت ارشاد از سینماگران خواست به موضوعاتی مانند دفاع مقدس، اهل بیت، خانه و خانواده و عترت پیامبر بپردازند، اصولاً ائمه جمعه این روزها به نقد سینما علاقمند شده‌اند.

گربه‌ی سیاه، گربه‌ی سفید

حسام میثاقی: شاید نتوان «گربه‌ی سیاه، گربه‌ی سفید» را در حد و اندازه‌های زیرزمین دانست. چنین برداشتی می‌تواند ناشی از حوزه‌ی فکری متفاوت دو فیلم باشد. «زیرزمین» اثری سیاسی است که به بررسی ساختارهای قدرت در جامعه و بالاخص یوگسلاوی سابق می‌پردازد در حالی که «گربه‌ی سیاه، گربه‌ی سفید»، طنز تلخ و دردناک و دیدگاه منفی کاستاریکا نسبت به توده را کنار نهاده و به لایه‌های اجتماعی زندگی مردم جهان سوم می‌پردازد.

زیرزمین

حسام میثاقی: بدون شک یکی از برجسته‌ترین هنرمندان منطقه‌ی بالکان امیر کاستاریکا است که با آثار بی‌بدیل خود تصویری تلخ و واقعی از تاریخ کشورش را ارائه می‌کند. نگاه اجتماعی او در فیلم‌های اولیه‌اش، پس از جنگ به نگاهی تلخ و زننده و متكی بر سیاست ضد جنگ تبدیل شد. چهره آرامی كه كاستاریكا در سه فیلم نخست خود از سرزمینش ارائه داده بود، پس از جنگ به تصویری مملو از ناامنی تبدیل شد، سرزمینی كه هر لحظه آبستن حادثه‌ای تلخ و ناگوار است.

ممنوع‌التصویر شدن فاطمه معتمدآریا

امیر رسولی: پس از آن‌که هنرپیشه‌ی محبوب و ملی ایران، خانم فاطمه معتمد آریا در جشنواره‌ی فیلم کن بدون حجاب و با آزادی کامل و یا یک لباس شرقی زیبا، همراه با دستبند سبز به نشانه‌ی حمایت از جنبش اعتراض‌آمیز مردم ایران روی فرش قرمز ظاهر شد و مقابل دوربین‌ها قرار گرفت، حجت الاسلام محمد تقی رهبر، رئیس مجمع روحانیون مجلس خواستار ممنوع‌التصویر شدن این بازیگر سرشناس سینمای ایران شد.

«هنر در ایران زندانی است»

شيرين فاميلی: امسال در شصت‌وسومین جشنواره‌ی فیلم کن (۱۲ تا ۲۳ ماه می)، گرچه از سینمای ایران فقط فیلم «رونوشت برابر اصل»، ساخته‌ی عباس کیارستمی به نمایش در‌آمد اما مسئله‌ی ضرورت آزادی برای سینما و هنرمندان ایران به‌دلیل غیبت جعفر پناهی، سینماگر دربند، به بحثی پررنگ و چشم‌گیر در این جشنواره تبدیل شده بود. در این رابطه با آیت نجفی فیلم‌ساز ایرانی ساکن برلین گفت‌وگو کرده‌ام.

در ستایش مردانگی

مهدی عبدالله‌زاده: زنی فرانسوی که در ایالت توسکانی ایتالیا صاحب گالری است، برای دقایقی در سخنرانی نویسنده‌ای انگلیسی حاضر می‌شود و پس از آن در کنار او گشت و گذاری یک روزه را آغاز می‌کند. هر دو در کوچه پس کوچه‌های زیبا و چشم‌نواز دهکده‌ی مجاور قدم می‌زنند، می‌ایستند و برای نوشیدن فنجانی قهوه و صرف ناهار سر یک میز می‌نشیند و در همه‌ی این مدت با هم «حرف می‌زنند.»

سینما، سیاست و دیگر هیچ

امید حبیبی‌نیا: شصت و سومین جشنواره فیلم کن همچون آغازش با یاد سینماگری به پایان رسید که هم اکنون در سلول انفرادی‌اش در زندان اوین اسیر است. جشنواره‌ی امسال از ۲۲ اردیبهشت آغاز شد. چنان که انتظارش می‌رفت، جشنواره‌ی امسال بسیار سیاسی بود. آیا می‌توان تصور کرد در کشوری که موج نو هنوز زنده و سیاست جز‌ئی از زندگی روزمره مردم است، این جشنواره سیاسی نباشد؟

الهام از «بوش» نقاش نامدار هلندی

پرویز کلانتری از نقاشان پیش‌کسوت و صاحب سبک و از نخستین نقاشان مینی‌مالیست ایران است. اما او داستان‌هایی هم نوشته است. داستان‌های پرویز کلانتری ساده و خوش‌خوان‌اند و برخی از داستان‌های او مثل همین داستانی که امروز در زمانه می‌خوانید یک گزارش کامل اجتماعی‌اند. گزارش پرویز کلانتری از چند لحظه زندگی اجتماعی ما را می‌خوانیم.

مستند رولینگ استون در جشنواره‌ی فیلم کن

امیر رسولی: یکی از رویدادهای سینمایی در جشنواره‌ی فیلم کن، مستند رولینگ استون است که با نام «استون‌ها در تبعید» در آخرین روزهای جشنواره به نمایش گذاشته شد. خواننده‌ی گروه استون‌ها، میک جگر، از اعضای گروه چهل سال پیش فیلم‌هایی تهیه کرده و کارگردانی به نام استفن کیجاک از این فیلم‌ها یک مستند داستانی ساخته است. او در این مستند وقایعی را نشان می‌دهد که در حین تولید نخستین آلبوم استون‌ها اتفاق افتاد.

عشق و درنده‌خویی

محمود خوش‌چهره: «رازی در چشم‌های آنها» امسال به حق جایزه‌ی اسکار بهترین فیلم خارجی را به خود اختصاص داد. هر چند فیلم خووان خوزه کامپانلا ظاهراً بازگوکننده‌ی یک داستان ساده‌ی جنایی- معمایی است، این کارگردان آرژانتینی در به تصویر کشیدن تأثیرات و احساسات شخصیت‌هایش مهارت و پختگی فوق العاده‌ای نشان می‌دهد. نوعی احترام و شفقت در رویکرد کامپانلا به شخصیت‌هایش وجود دارد.

«درخت ممنوع» برای من یک سمبل بود

کیارش پارسا عالی‌پور: امسال در جشنواره فیلم کن، فیلم پویانمائی درخت ممنوع، ساخته‌ی بنفشه مدرسی، فیلمساز جوان ایرانی‌ در میان ۱۹۲۰ فیلم کوتاه در رده ۱۰ فیلم برتر جای گرفت. در این بخش جشنواره که با همکاری بنیاد سینمایی ن. ف‌. ب. کانادا و «شورت فیلم کورنر» کن برگزار شد، فیلم‌های انتخاب شده بر روی رسانه اجتماعی یوتیوب قرار گرفتند تا کاربران اینترنتی با ارائه رأی و نظر خود به داوری فیلم‌ها بپردازند. به همین بهانه با بنفشه مدرسی گفت‌وگو کرده‌ام.

روزهای حساس کن

محمد عبدی: نهمین روز جشنواره‌ی کن را طی می‌کنیم. باید بگویم جشنواره به حساس‌ترین مراحل خودش رسیده است اما متأسفانه هنوز هیچ فیلم شگفت‌انگیزی را در جشنواره ندیده‌ایم و امید و انتظار منتقدان سینما در مجموع برآورده نشده است. در این مدت بیشترین توجه به دو فیلم شده، «خدایان و مردان» ساخته‌ی زاویر بوویا که بهترین ستاره‌های منتقدان را در نشریات به دست آورده و فیلم دیگر ساخته‌ی فیلم‌ساز انگلیسی مایک لی با عنوان «سالی دیگر.»

سه بعدی حرف بزن

ایرج ادیب‌زاده: داریوش شکوف، هنرمند و کارگردان سینمای مستقل، نویسنده، نقاش و تهیه‌کننده‌ی ایرانی است که در آلمان زندگی می‌کند. شهرت داریوش شکوف که تاکنون ۱۵ فیلم بلند سینمایی ساخته، بیش‌تر به ‌دلیل کارگردانی فیلم هفت مستخدم با بازی آنتونی کویین در سال ۱۹۹۵ است. او در تهران متولد شد، در سال ۱۹۷۹ به آمریکا رفت و در رشته‌های فیزیک و ریاضی به تحصیل پرداخت. بعد به فیلمبرداری روی آورد و دوره‌ی فیلم‌سازی را در آکادمی فیلم نیویورک پشت سر گذاشت.

هنر در زندان

محمد عبدی: سه‌شنبه ۲۸ اردیبهشت، عباس کیارستمی به همراه عوامل فیلم‌اش در جلسه‌ی مطبوعاتی‌ای که برای همه‌ی فیلم‌های بخش مسابقه‌ی کن برگزار می‌شود، شرکت کرد و برخلاف معمول با خوشرویی به همه‌ی سؤال‌ها پاسخ داد. کیارستمی جلسه را با یاد جعفر پناهی آغاز کرد و گفت این مسأله تنها به او ختم نمی‌شود و در واقع «هنر در زندان» است. او گفت که با دستگیری پناهی حریمی شکسته شده، اما هرگز تا این لحظه ترس از دستگیر شدن نداشته است.

فیلم نذری

نادر افراسیابی: مجید مجیدی، کارگردان مطرح سینمای ایران قصد دارد فیلمی درباره‌ی کودکی پیامبر اسلام بسازد. داوری درباره‌ی مجیدی ساده نیست. او در سال‌های دهه‌ی شصت که کمتر کارگردان مستقلی موفق به دریافت مجوز ساخت فیلم می‌شد، از حوزه‌ی هنرهای اسلامی با بازیگری آغازید و در دهه‌ی هفتاد نخستین فیلم‌اش، «بدوک» را ساخت. اگر بخواهیم درباره‌ی هنر مجیدی داوری کنیم، به سادگی می‌توانیم بگوییم او یک سینماگر هنرمند است.

کپی برابر اصل نیست

محمد عبدی: همه‌ی نماها به شدت حساب شده‌اند و بر خلاف نماهای بسیاری در «زندگی و دیگر هیچ»، «طعم گیلاس»، «ده» و فیلم‌های مشابه این بار در یک تولید حرفه‌ای اروپایی، کیارستمی برای هر نمای فیلم زحمت می‌کشد و سعی دارد در رنگ و نور و اتمسفر صحنه و جزء جزء اجزای آن، دقت کند و به زبان «سینما» از نوع برگمان و اوزو نزدیک‌تر شود.

«زیبا»، ساخته‌ی ایناریت در جشنواره‌ی کن

امیر رسولی: بالاخره انتظار به‌سر آمد و «زیبا»، فیلم کارگردان نام‌آشنای مکزیکی آله‌خاندرو گونزالز ایناریت، امروز دوشنبه هفدهم ماه می در جشنواره‌ی فیلم کن به نمایش گذاشته شد. «زیبا» ساخته‌ی ایناریت دسامبر ۲۰۰۹ به نمایش عمومی درمی‌آید. خاویر باردم نقش اول این فیلم ِ اسپانیایی زبان را به عهده دارد. آمورس پروس و ۲۱ گرم از آثار درخشان قبلی آله‌خاندرو گونزالز ایناریت هستند.