خوانندگان ایرانی


گفت‌وگو مریم رییس‌دانا با سیاوش ناظری
موسیقی را بر اساس درکم از شعر به‌دست می‌آورم

سیاوش ناظری: برای تمام آثارم با وسواس و حساسیت خیلی زیاد وقت می‌گذارم‌. تا وقتی تمام انتظاراتم برآورده نشوند، کاری را تمام شده فرض نمی‌کنم . برای من تفاوتی بین خوانندگی، آهنگسازی، دف نوازی یا تنظیم آهنگ وجود ندارد. عاشق موسیقی هستم و در واقع با هر یک از این‌ها یک بخشی از احساساتم را ارضاء می‌کنم. موسیقی من سنتی نیست. موسیقی را بر اساس درک خودم از شعر به‌دست می‌آورم.



گل‌ گشتی در گل‌ها

محمود خوشنام: برنامه‌ی گل‌ها در حد جاویدان و رنگارنگ باقی نماند و با تکیه بر توفیق بزرگی که به‌دست آورده بود، شاخ و برگ‌های سرسبز دیگری پیدا کرد. شاخ و برگ‌هایی که تاریخ سربرآوردن‌شان دقیقاً روشن نیست. کمابیش همزمان با گل‌های رنگارنگ که علاوه بر آواز، ترانه‌های سنتی را نیز دربرمی‌گرفت، با برنامه‌ی فرعی «برگ سبز» روبه‌رو می‌شویم. برنامه‌ای که نامش گویای محتوای آن است..



آرزوی آزادی و خاطره پروانه

محمود خوشنام: آزادی موهبت بزرگی است که آدمی همیشه در آرزوی دستیابی به آن بوده و البته غالباً هم به آرزوی خود نرسیده است. در موسیقی پاپ، در همه‏ جای دنیا، تا بخواهید سخن از آزادی به‏میان می‏آید. یکی از این خوانندگان موسیقی پاپ، وسترهاگن آلمانی است. خاطره پروانه هم در آرزوی آزادی بود. خاطره، آن‏گونه که خود می‏گفت، در سال‏های پس از انقلاب، زیر دست بازجویان شریف بسیار رنج برد و چون بسیاری دیگر از همتایانش، تعهد سپرد که دیگر هرگز گرد آواز و آوازخوانی نگردد.



گفت‌وگو با دریا دادور، خواننده و ترانه‌سرا:
صدای زن ایرانی خاموش نمی‌شود

ایرج ادیب‌زاده: با صدایی به نرمی حریر، چهره‌ای ظریف و موهای سیاه بلند، آواز‌ سرمی‌دهد. با الهام از موسیقی بومی، سنتی و فولکلوریک ایران و نیز آوازهای اپرا؛ آن‌طور که خودش ساخته یا تنظیم کرده است. دریا دادور از نسل آوازه‌خوان‌های زن ایرانی است که بی‌خستگی همه‌جا کنسرت می‌دهد؛ نسلی که ثابت کرده‌اند که صدای زنان ایران هرگز خاموش نخواهد شد؛ صدایی که زیر حاکمیت جمهوری اسلامی در بیش از سی‌سال گذشته جزو ممنوعه‌ها به‌حساب آمده است.



گفت‌وگو با کیارش اعتمادسیفی، در مورد گروه موسیقی مایا و آلبوم جدیدشان
گروه مایا و آلبوم خواب و خیال

پانته‌آ بهرامی: تمدن مایا، ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در جنگل‌های سرسبز آمریکای مرکزی و جنوبی زندگی می‌کردند و خود را فرزندان خورشید می‌نامیدند. این تمدن عظیم که شهر شگفت‌انگیز چیچین‌ایتسا را با آن معماری حیرت‌انگیز بنا کردند، در سال ۱۲۰۰ میلادی در جنگ با قبایل وحشی رو به زوال گذاشتند. اما بانیان گروه موسیقی مایا نه در مکزیک بل‌که در ایران زندگی می‌کنند. کاوه و کیارش اعتماد‌سیفی خالق آلبوم خواب و خیال‌ هستند.



مهرزاد مرعشی در گفت‌وگو با زمانه:
«به این شوها زیاد اعتماد ندارم»

بامداد اسماعیلی: مهرزاد مرعشی، جوان ۲۹ ساله‌ای است که در شو «سوپر استار» آلمان شرکت کرده است. هر شنبه شب شرکت کنندگان باید در شوی زنده‌ای که حدود ۶ میلیون بیننده‌ی تلویزیونی و حدود هزار تماشاگر در استودیو دارد، آهنگ اجرا کنند. سه عضو ژوری در پایان شو در مورد اجرا و آهنگ نظر می‌دهند؛ ولی این تماشاگران تلویزیون هستند که در پایان با تلفن رأی می‌دهند و بهترین‌ها را انتخاب می‌کنند.



گفت‌وگو با ابی، خواننده‌ی محبوب ایرانی
آنچه از خواندن یاد گرفته‌ام، مدیون فرهاد است

بابک مستوفی: ابراهیم حامدی معروف به «ابی» حالا دیگر نزدیک به چهار دهه است که می‌خواند و طی این مدت به جایگاه ویژه‌ای در بین شنوندگان موسیقی پاپ ایرانی دست یافته است. ابی روز بیستم آوریل در رویال آلبرت هال لندن، یکی از بزرگ‌ترین و معروف‌ترین تالارهای جهان کنسرت خواهد داشت. این کنسرت توسط یک موسسه خیریه برگزار می‌شود و عواید آن به بیماران ام اس تعلق خواهد گرفت. با او به گف‌وگو نشسته‌ایم.



«در شهرم، حتی سازم را هم نمی‌توانستم حمل کنم»

کیارش پارسا عالی‌پور: سعید شنبه‏زاده، موزیسین نام‏دار ایرانی که سال‏ها است در فرانسه کار و زندگی می‏کند، موزیک بندری را با موزیک جاز تلفیق کرده و با استفاده از نی‏انبان بوشهر در کنار ساکسی‌فون و ترومپت به نقطه‏ی تازه‏ای در موزیک بوشهری رسیده که چاووشی‏ خوانی‏ها، یزله ‏خوانی‏ها و شروه‏خوانی‏ها را ارتقا بخشیده است. با او به گفت‌وگو نشسته‌ام.



گفتگو با مونیکا جلیلی، خواننده‌ی غیرایرانی‌ای که ترانه‌های فارسی می‌خواند
«ترانه‌هایم در این تاریکی شاید التیام‌ دهنده باشند»

پانته‌آ بهرامی: ترانه‌هایی که مونیکا جلیلی می‌خواند عمدتاً آهنگ‌های این دوران است؛ انتخاب او ترانه‌های عاشقانه‌ای است که آمیخته به روشنایی و امید به زندگی است. شاید از همین روست که این ترانه‌ها برای ایرانیان به‌شدت نوستالژیک و خاطره‌انگیز است. در کنسرتی که به تازگی در نیویورک برگزار شد عمده‌ی تماشاگران غیر ایرانی بودند. از مونیکا جلیلی در مورد چگونگی آشنایی‌اش با ترانه‌های ایرانی پرسیدم.



ترانه‌های پرویز وکیلی
«تو از قبیله‌ی لبخند، من از قبیله اندوه»

محمود خوش‌نام: در میان کسانی که در آغاز دوره‌ی شکوفایی فرهنگی وارد میدان ترانه‌سرایی شده‌اند، پرویز وکیلی نیز گردنی افراشته دارد البته بی‌آن‌که قدرش آن‌گونه که باید شناخته شده باشد. او از اندک کسانی است که به نوشتن متن‌های عاشقانه شانسونی گرایش داشتند و با شانسون‌گونه‌های خود، بعد تازه‌ای به موسیقی مصرفی ایران بخشیدند.



نگاهی به زندگی و آثار جواد بدیع‌زاده
بدیع‌زاده؛ پیش‌روتر از زمان خویش

محمود خوشنام: در چنته‌ی آثار جواد بدیع‌زاده همه جور چیزی پیدا می‌شود. از سروده‌های میهنی تا قرائت‌های مذهبی، از آوازهای سنتی تا تصنیف‌های کوچه و بازاری. او را باید یکی از پویاترین موسیقی‌دانان سنتی در سال‌های حول و حوش ۱۳۰۰ دانست. چگونه ذهن آدمی می‌تواند چنین فعال در زمینه‌های مختلف و گاه متنافر کار کند و محصول کارش هم مورد پسند و استقبال جامعه قرار گیرد.



موسیقی‌دانان مهاجر
صدایی که شهرتش درخور نبود

محمود خوش‌نام: ممنوعیت‌های گسترده‌ای که در سال‌های نخست پس از انقلاب در ایران برای پرداختن به موسیقی پیش آمد، بخش زیادی از نوجویان این هنر را با بن‌بست مواجه ساخت که گشایشش شاید خروج از مرزهای محدودیت کشور و ادامه در بستری دیگر بود. از میان چهره‌هایی که از این میان خوش درخشیدند می‌توان به خواننده‌ی سوپرانو، افسانه‌ صادقی اشاره کرد که سال‌هاست در آلمان اقامت دارد.



محسن نامجو: بیشتر وقتم با کتاب و اینترنت پر می‌شود

پویا علاقه‌مند: محسن نامجو معتقد است در مورد ایران درست قضاوت نمی‌شود. او می‌گوید: «سال گذشته من مدتی خارج از ایران بودم و وقتی برگشتم صادقانه بگویم که من را اذیتی نکردند. اما در همین حد که در فرودگاه با من قرار گذاشتند که این جلسات را بیا و توضیح بده که این کارها چه بوده و کارهایت را چه کسی در اینترنت منتشر کرده است. سوال و جواب در این سطوح بود. البته هیچ بعید نیست این‌ بار که برمی‌گردم، شرایط متفاوت تری باشد. منظور من از همه‌ی این پرحرفی‌ها این است که یاد بگیریم این‌قدر از ایران و رژیم ایران ننالیم و مقداری قضیه را بزرگتر ببینیم. یعنی اینکه ما بگوییم آی بگیر و ببند و خفقان و غیره، این کارها بس است دیگر.»



تصویرهای زندگی عاشورپور

پیمان برنجی: نام و صدایش برای‌مان ارج و قرب زیادی داشت و یافتن صدا و تصویرش هم بسیار سخت بود –دهه‌ی شصت و هفتاد را می‌گویم- چون آثارش هیچ‌گاه به‌طور رسمی منتشر نشد و چهار نوار کاستی هم که از او به ‌یادگار مانده به‌صورت غیررسمی و خانگی تکثیر و به دوستدارانش عرضه شد که البته قسمت کوچکی از آثار گرانقدرش را دربر می‌گیرد.



«مردم اسپانیا، موسیقی اصیل ایرانی را بسیار دوست دارند»

کتی، خواننده و گیتاریست مقیم اسپانیا یکی از آن دست هنرمندانی است که فعالیت هنری خود را پس از ترک ایران دنبال کرده است. او در اسپانیا با تلفیق تکنیک غربی و موسیقی شرقی، سبک جدیدی را ارائه داده است. کتی معتقد است که اسپانیولی‌ها دوستدار شنیدن موسیقی‌های فرهنگ‌های مختلف هستند. آن‌ها بسیار مردم خونگرمی هستند و این ویژگی‌ در علاقه‌ای که به موسیقی ایرانی نشان می‌دهند به چشم می‌خورد.



شهرام ناظری، اولین شوالیه‌ی آواز ایران

بالاترین نشان فرهنگی فرانسه (مدال شوالیه‌ی ادب و هنر) پاس‌داشتی است از طرف دولت فرانسه، برای هنرمندانی که تلاش ویژه‌ای در اعتلای فرهنگ و هنر انجام می‌دهند. ۲۹ سپتامبر ۲۰۰۷ نشان شوالیه از طرف رییس تئاتر شهر پاریس، ژرارد ویولت، در سالن سارا برنارد به شهرام ناظری اهدا شد. گزارش راديو زمانه از اين مراسم را بخوانيد.



به بهانه‌ی انتشار آلبوم «ترنج» در ایران
«صبحانه با سیگار و چایی»

استادان و معتادان موسیقی سنتی ایرانی، به پدیده‌ی نامجو همچون ادا و اطوارِ سبک‌سرانه‌ی «مرد بی‌اساس» می‌نگریستند. آنان نه شعر تی.اس.الیوت را می‌شناسند و نه ربط شعر او را با آواز ابوعطای نامجو درمی‌یابند و نیز برمی‌تابند.



مهسا وحدت: یک صدای ممنوع

«با صدایی به نرمی عسل، چهره‌ای ظریف، و موهای بلند تصویر یک شاهزاده خانم شرقی را دارد. اما این آوازخوان جوان ایرانی در کشورش نمی‌تواند هنرش را عرضه کند.» این‌ها را روزنامه‌ی فرانسوی "فیگارو" در توصیف مهسا وحدت نوشته است.



نخستین گروه موسیقی ایرانی در تاجیکستان

"کاسپین" نخستین گروه موسیقی پاپ ایرانی و هم‌زمان تنها گروه موسیقی خارجی در تاجیکستان است. اعضای این گروه که چند ماهی است فعالیت خود را در شهر دوشنبه آغاز کرده، معتقدند که در این شهر احساس غربت نمی‌کنند و تنها تفاوت مردم ایران و تاجیکستان را در گویش و لهجه می‌دانند.



جواد یساری: حالا ترانه‌های مرا می‌گویند موسیقی پاپ

برخی از آدم‌ها در عرصه‌های مختلف شهرتی دارند و برخی بیشتر نشانه و یا سمبل یک فکر و فرهنگ هستند. «جواد یساری» یکی از آنها است که نماد قشری خاص از جامعه محسوب می‌شود. او چهل سال پیش کارش را با خواندن غزل شروع کرد، کشتی را کنار گذاشت و در حال حاضر در تهران یک فروشگاه دارد.