سربخشیان: «مهم نیست اسم انجمن چه باشد»

سمیه مومنی

پیش از این گفت و گویی با مریم زندی، عکاس و از اعضا هیات موسس انجمن هنوز رسمی نشده‌ی عکاسی ایران، درباره تاخیر بسیار طولانی مدتی که در روند تشکیل این انجمن ایجاد شده است انجام دادم.

او تاکید دارد که انجمن با هر عنوانی باید هر چه سریع‌تر تشکیل شود و وسواس‌ها را باید در تشکیل جلسه مجمع عمومی، انتخابات، برنامه‌ریزی‌ها و... انجام داد.

حسن سربخشیان، عکاس خبری‌/ عکس از سایت آفتاب

آقای سربخشیان شما تا چه اندازه در جریان روند تشکیل انجمن عکاسان هستید؟ از آن‌جایی که با عکاسان دیگری هم در ارتباط‌ید برآیند کلی نظرات عکاسان چیست؟ آیا به تشکیل این انجمن خوشبین هستند؟

تا جایی که من در جریان هستم و برنامه‌ها و روند کار انجمن را تعقیب می‌کنم، تصورم این است که این انجمن خیلی زودتر از این‌ها باید تشکیل می‌شد، با هر اسمی. این‌که عنوانش «انجمن ملی عکاسان ایران» باشد یا «عکاسان کشور»، در اساس تفاوتی ندارد.

چرا که من فکر می‌کنم تا زمانی که این تشکل به عنوان یک انجمن فرهنگی شکل نگیرد و قدرت نداشته باشد، عملا هیچ کاری نمی‌توانیم بکنیم. هیچ‌کدام از این حرکت‌هایی را که هر سال به صورت ناقص در کشور در زمینه عکاسی انجام می‌شود، نمی‌توانیم به صورت کامل انجام دهیم.

در این شرایط دیگر تفاوتی نمی‌کند که انجمن چه عنوانی داشته باشد. مساله اصلی تشکیل و شروع فعالیت‌های آن است.

به نتیجه رسیدن کار تشکیل انجمن‌ که گویا خوشبختانه در مراحل پایانی خود است، می‌تواند یکی از موفقیت‌های جامعه عکاسی ما باشد. آنچه در این روند اهمیت دارد دربرگیرندگی کلی انجمن است؛ با هر اسمی که هست.

اسم آن اصلاً مهم نیست. این دربرگیرندگی نشان‌دهنده این است که انجمنی برای عکاسان ایران تشکیل می‌شود که می‌خواهد همه شاخه‌های عکاسی و همه عکاسان از سراسر ایران را زیر پوشش خود قرار دهد.

بعداً می‌توانیم با هر متممی اسم انجمن را تغییر بدهیم، یا احیانا تغییراتی را که اصرار داریم پیش از تشکیل انجمن ایجاد کنیم، بعدا هم می‌توانیم داشته باشیم. اما این تشکیل‌نشدن انجمن ضربه‌هایی را به عکاسی ما می‌زند که اگرچه الان شاید چندان قابل مشاهده نباشد، اما تاثیرش را به زودی نشان خواهد داد.

منظورتان از دربرگیرندگی کلی انجمن چیست؟

منظورم زیر شاخه‌های مختلف عکاسی است. ما تعدادی انجمن‌های کوچک و بزرگ داریم در زمینه عکاسی که هر کدام شاخه‌ای از عکاسی را زیر پوشش دارند و به تبع آن تنها بخشی از عکاسان امکان آن دارند که عضو این انجمن‌ها باشند. البته فعالیت‌های این انجمن‌های کوچک و قدرت اجرایی‌شان هم بسیار پایین است.

اینکه انجمن درحال تشکیل عکاسان ایران، بتواند همه شاخه‌های عکاسی و در نتیجه همه عکاسان کشور را در پوشش خود قرار دهد بسیار مهم است. اصلا یک از اهداف اصلی‌اش باید همین باشد که خب، هست.

عکاسی به نسبت سایر رشته‌های هنرهای تجسمی از تنوع بیشتری برخوردار است و ارتباطی هم که با جامعه برقرار می‌کند خیلی مستقیم‌تر است، باید اجازه بدهیم که تمام گرایش‌ها بتوانند نفع و عاید خودشان را از این انجمن ببرند.

در حال حاضر نزدیک به ۱۵هزار نفر فارغ‌التحصیل عکاسی در کشور وجود دارند. انجمن‌هایی هم تشکیل شده، اما هرگز نتوانسته آن‌طور که باید فعالیت کند. چراکه هیچوقت قدرت اجرایی نداشته است. وقتی همه این انجمن‌ها به شکل متمرکزی در قالب یک انجمن بزرگ و مادر قرار بگیرد، می‌تواند تازه برای اینکه فعالیت کند با قدرت بالاتری کار کند.

انتظار عکاسان از این انجمن چیست؟

انتظارها متفاوت است، اما ابتدایی‌ترین انتظارعکاسان، این است که می‌خواهند عضو این انجمن باشند؛ حالا با هر گرایشی که عکاسی می‌کنند. این انتظار هم وجود دارد که این انجمن، مثل سایر انجمن‌های هنری که در رشته‌های دیگرهنری کار می‌کنند، فعالیت‌هایش را گسترش بدهد.

البته همه می‌دانند که در نهایت خیر تشکیل آن به عکاسان برمی‌گردد. همه کشورهایی که عکاسی بین‌المللی دارند و عکاسان مشهوری در سراسر دنیا دارند، صاحب یک انجمن ملی عکاسی هم هستند. این انجمن‌ها زیرمجموعه‌هایی دارند که در برگزاری نمایشگاه‌های معتبر بین‌المللی با انجمن اصلی همکاری می‌کنند.

درباره ما هم باید همین‌طور باشد. همه انجمن‌های کوچکی که به نوعی در زمینه عکاسی فعالیت می‌کنند، زیر پوشش این انجمن ملی و کشوری، به عنوان یک انجمن مادر، جمع می‌شوند. این می‌تواند قسمتی از اهداف انجمن باشد.

به نظر من خیلی هم دیر شده و باید عجله کرد. ما خیلی عقب هستیم. خیلی پیش از این‌ها می‌بایست این انجمن تشکیل می‌شد و این کارها را انجام می‌داد. نباید خودمان را درگیر مسائل حاشیه‌ای کنیم. اصل مطلب تشکیل انجمن و برگزاری جلسه مجمع عمومی است. به مرور می‌توانیم منسجم‌تر باشیم و به عنوان یک انجمن فرهنگی سر و سامان بگیریم.

انجمن‌ها در ایران عمر زیادی ندارند. با این حال، دیگر انجمن‌های هنری، بعد از همین چند سال کوتاه هم توانسته‌اند به نتایجی برسند و منافعی را برای اعضا خودشان بدست بیاورند. این عملکرد کند عکاسان در تشکیل انجمنی برای خودشان بر چه مبنایی بوده است؟

می‌توان دلایل زیادی برایش تعریف کرد. دلایلی که هر کدام در عین اینکه قابل توجه‌اند، اما محکم و قابل توجیه نیستند. ببینید تاثیرگذاری عکاسی بر جامعه آنقدر زیاد است که اصلا با سایر رشته‌های هنرهای تجسمی قابل قیاس نیست.

اما این تاثیرگذاری بر مسوولان نتیجه عکس داشته و حساسیت‌هایی را ایجاد کرده است. به هر حال الان دیگر نباید به دنبال جراحی این قضیه باشیم. اینکه چر این اتفاق افتاده است. الان باید فقط به این فکر کنیم که چه باید کرد تا انجمن هر چه سریع‌تر فعالیت‌هایش را آغاز کند.

اصل ماجرا این است که بعد از این همه سال، عده‌ای می‌خواهند بالاخره این را به سرانجامی برسانند. درحال حاضر همه ما باید فقط از این‌ها حمایت کنیم. من هم اعتراضات و ایرادتی دارم، اما فکر می‌کنم در این وضعیت دیگر جای این حرف‌ها نیست و بیشتر باید به فکر تسریع در تشکیل انجمن بود.

این را هم همه باید بدانیم که قرار نیست بعد از تشکیل انجمن همه چیز به سرعت به سامان شود. بهره این ماجرا را ده سال دیگر می‌بینیم.