پایان دوسالانه نقاشی، در غیبت بزرگان

ساغر رفیعی

آثار نقاشی مربوط به هفتمین دوسالانه نقاشی معاصر ایران، بعد از دو ماه از دیوار گالری‌های موسسه فرهنگی و هنری صبا پایین آورده شدند.

این دوسالانه که از اواخر بهمن‌ماه سال ۸۶ و بعد از چهار سال تاخیر برپا شده بود، با اهدای تندیس‌هایی به برگزیدگانش به پایان رسید.

جوایز دوسالانه شامل ۷ سکه بهار آزادی، لوح تقدیر و تندیس دوسالانه در سه بخش «ایران خانه ما»، «اندیشه تاریکی وروشنایی» و بخش آزاد، پیش از این در اسفندماه سال گذشته به برگزیدگان اهدا شده بود و دیروز در مراسم اختتامیه، تندیس دوسالانه به برگزیدگان این سه بخش اهدا شد.

حبیب‌الله آیت‌اللهی که دبیری دوسالانه را بر عهده داشت، در مراسم اختتامیه نسل جوان هنرمندان ایران را بسیار توانمند دانست و بر ایجاد زمینه لازم برای بروز و ظهور آثارشان در کشور تاکید کرد.

گفتنی است که دبیری دوسالانه تا پیش از انتخاب حبیب اللهی به عنوان دبیر، بر عهده آیدین آغداشلو گذاشته شده بود. اما در پی اختلافاتی که بین مرکز هنرهای تجسمی وزارت ارشاد به ریاست حبیب‌الله صادقی و انجمن نقاشان ایران به ریاست معصومه مظفری به‌وجود آمد، مرکز هنرهای تجسمی تصمیم بر کنار گذاردن انجمن نقاشان از همکاری در برگزاری دوسالانه گرفت و دبیر منتخب خود را منصوب کرد.

کنار گذاشته شدن انجمن نقاشان ایران از این امر، در ادامه سیاست‌هایی است که صادقی با روی کار آمدن در مرکز هنرهای تجسمی و پذیرفتن ریاست موزه هنرهای معاصر تهران در پیش گرفته است.

صادقی پیش از این نیز با اعمال نظر مستقیم خود، دبیر دوسالانه کاریکاتور را شخصاً منصوب کرد و در برگزاری دوسالانه سفال و سرامیک هم نتوانست اختلافات میان هنرمندان سفال و سرامیک‌کار را به شایستگی حل و فصل کند و در نهایت دوسالانه سفال و سرامیک با نارضایتی عده بسیاری از پیشکسوتان این رشته هنری برگزار شد.

دوسالانه هفتم نقاشی به زعم بسیاری از هنرمندان نقاش قدیمی و صاحب نام، که عده بسیاری از آن‌ها به دلیل سیاست های نادرست برگزار‌کنندگان از شرکت در آن سرباز زدند، بسیار ضعیف بود. بسیاری از کارهای به نمایش در آمده نه در حد یک دوسالانه، که بیشتر برای یک نمایشگاه دانشجویی و غیرگسترده مناسب بودند.

حبیب‌الله آیت‌اللهی که خود یک هنرمند نقاش است، در مراسم اختتامیه‌، برگزاری هفتمین دوسالانه نقاشی را انجام وظیفه خواند و گفت: «کار مهمی که در این دوسالانه انجام شد، حضور نسل جوان با بهترین آثار و در کمترین زمان ممکن بود.»

او با انتقاد از برخی نقدهای مطبوعات و رسانه‌ها درباره این دوسالانه گفت: «برخی تصور کرده‌اند که قلمرو هنر نیز مثل دیگر قلمروها، پر از غرض‌ورزی و بده بستان است و به این ترتیب خامه به دست گرفته و از دید خود مطالبی را عنوان کردند. ولی پاداش ما، حضور جمع کثیر بازدیدکنندگان از این دوسالانه بود که مرتب خواستار تمدید این نمایشگاه بودند.»

ایرادات وارده از سوی هنرمندان به داوری‌های نه چندان قابل قبول، چیدمان نامناسب آثار و سطح کیفی پایین دوسالانه بود.

آیت‌اللهی گفت: «وظیفه منتقد تعریف و تمجید و یا ناسزاگویی نیست، بلکه باید طوری به نقد و ارزیابی آثار یک نمایشگاه بپردازد تا کسانی که کمتر قادر به درک هنری این آثار هستند بتوانند لذت بیشتری از تماشای این آثار ببرند، نه این که با دید شخصی خود، آن‌چه را که مخالف است رد کند و به تعریف از آن‌چه با آن موافق است، بپردازد.»

آیت‌اللهی ابراز امیدواری کرد که هدف از برگزاری نمایشگاه‌ها، تداوم فرهنگ و هنر غنی و چندین هزارساله ایران باشد.

در بخش «ایران خانه ما»، خلیل سمائی جابلو، بهمن محمدی و حمیدرضا یراقچی معرفی شده بودند، در بخش «اندیشه تاریکی و روشنایی» این دوسالانه نیز بابک افشارزاده، آمنه گرگان محمدی و الهام یزدانیان جایزه گرفتند و در بخش آزاد نیز سعید احمدزاده، وحید چمانی و علی شفیع‌آبادی به عنوان برگزیده انتخاب شدند و جوایز خود را شامل ۷ سکه بهار آزادی، لوح افتخار و تندیس دوسالانه دریافت کردند.

موزه هنرهای معاصر تهران هم جایزه خود را که شامل لوح تقدیر، تندیس دوسالانه، ۳ سکه بهار آزادی و خرید اثر از هنرمند بود، به رضا درخشانی و جمشید حقیقت انصاری اهدا کرد.

موزه هنرهای معاصر، همچنین جایزه ویژه خود را شامل سفر مطالعاتی یک ماهه به کشور فرانسه به قید قرعه به «سعید احمدزاده»، «حمیدرضا یراقچی» و «بابک افشارزاده» اهدا کرد.

انجمن هنرهای تجسمی ایران نیز جایزه خود را شامل ۱۰ سکه بهار آزادی، لوح تقدیر و تندیس دوسالانه به «لیلا پروا» اهدا و از «گلنسا رضا‌نژاد» و «ابراهیم گنجیان» هم تقدیر کرد.

آثار «ساناز همدم‌علی» و «محمدحسین فراهانی پویا» هم از طرف موسسه «تنظیم و نشر آثار امام خمینی» به عنوان برگزیده انتخاب شد و به هر هنرمند علاوه بر لوح تقدیر، ۲ سکه بهار‌ آزادی تقدیم شد.