والیبال بانوان: استعداد فراوان، تجربه کم

فرنگیس محبی

گفتگو با مینا فتحی را بشنوید.

تیم ملی والیبال بانوان ایران که پس از بیش از ۳۰ سال، برای اولین بار در مسابقات قهرمانی آسیا در تایلند شرکت کرده بود، در رده دوازدهم این مسابقات ایستاد.

مربی‌گری تیم ملی والیبال بانوان ایران را، مینا فتحی، برعهده داشت که در پیش از انقلاب کاپیتان تیم ملی بود و تجربه شرکت در مسابقات بین‌المللی را دارد؛ از جمله در مسابقات آسیائی سال ۱۹۶۶ که تیم ایران مقام سوم را بدست آورد. در گفتگوی تلفنی رادیو زمانه با مینا فتحی، او از دست‌آورد تیمش از شرکت در این مسابقات می‌گوید:

تیم ملی والیبال زنان ایران در مسابقات قهرمانی آسیا

این تجربه، بعد از ۳۰ سال به عنوان یک کارگاه عملی هم برای بازیکنان و هم برای مربیان، واقعاْ برای یادگیری و آموزش بسیار مناسب بود و دست‌‌آوردهای بسیار خوبی داشت. این را هم بگویم که علی‌رغم این که ما از صحنه مسابقات دور بودیم، دانش و اطلاعات و کار تیمی ما خوشبختانه به‌روز بود. یعنی ما احساس شرمندگی و سرافکندگی نکردیم. منتهی تجربه کار را نداشتیم؛ یعنی میدان ندیده بودیم. اگر تیم ما در واقع بازی‌های تدارکاتی می‌داشت و به اصطلاح «زمین بیشتری می‌دید» مسلماْ نتیجه بهتری به دست می‌آوردیم.

چند سال است که فعالیت کرده‌اید و شما و فدراسیون والیبال چه اقداماتی انجام دادید تا قادر شدید مسؤولان را راضی بکنید تا در مسابقات بین‌المللی شرکت کنید؟

برای برای حضور در چهاردهمین دوره مسابقات قهرمانی بانوان آسیا، دقیقاْ از اوایل فروردین، فدراسیون رسماْ مجوز گرفت و برای پوشش هم خوشبختانه با خود سازمان و مسؤولان که صحبت کردند، این مسأله مورد تایید قرار گرفت و در واقع، ما از اواخر فروردین شروع کردیم به برنامه‌ریزی برای تدارکات این مسابقات.

برای حضور در یک صحنه بین‌المللی می‌دانید که چهار پنج ماه کافی نیست. اما به دلیل آن که هدف فدراسیون، این بار شرکت بود، نه بحث دیگری؛ ما این شرکت را با حضور خودمان که بسیار حضوری مثبت و مفید بود، نشان دادیم. برای این که تیم‌های دیگر یا مسؤولانی که صحبت کردند، همه کار تیم ما برایشان رضایت‌بخش بود و همه آینده خوبی را برای تیم ما رقم زدند.

به غیراز پوشش اسلامی که مشکلی بود که تا به حال نتوانسته بودید به سبب آن در مسابقات برون‌مرزی شرکت کنید، چه عوامل دیگری وجود داشت که تا کنون بانوان ایران نتوانسته بودند در این مسابقات شرکت کنند؟

فکر این مسأله که می‌شود با پوشش شرکت کرد، جدیداْ شکل گرفت. چون در مسابقات قبلی بین‌المللی از کشورهای مسلمان شرکت داشتند مثلاْ در دو و میدانی خودمان، شرکت کننده‌ها با پوشش اسلامی شرکت کردند. به همین جهت، این ذهنیت برای فدراسیون والیبال ایجاد شد و واقعاْ فکر می‌کنم رییس فدراسیون پیش‌گام این کار شدند و پی‌گیری کردند و خوشبختانه از یک طرف هم میزبان هم که تایلند باشد، این پوشش را قبول کرد. یعنی کنفدراسیون آسیا هم آن را قبول کرد.

می‌دانید که لباس رسمی مسابقه مخصوص خودش است. اما این عوامل باعث شد که حداقل ما در این دوره، مجوز ورود را بگیریم. به نظر من این پایه و اساس تحولی برای والیبال کشور ما در آینده است.

با این تجربه‌ای که داشتید، پوشش اسلامی در این لباسی که تهیه کردید، تا چه حد محدودیت برای بازیکنان زن ایجاد کرده بود؟

حقیقتاْ اگر بخواهم مساله را بشکافم، این پوشش فقط ممکن است از نظر گرما یک مقدار اثر داشته باشد. وگرنه از نظر حرکتی یک مانع بازدارنده غیر قابل مهار نیست. طبیعتاْ لباس آزاد بالاخره یک سبکی و حالتی دارد. ولی این که بگوییم این پوشش اثر منفی داشته، هنوز نمی‌توانیم بگوییم. چون توان بچه‌های ما از نظر عملکرد فنی بالاتر است. یعنی بچه‌های ما می‌توانند خودشان را نشان بدهند.

سطح بازی والیبالست‌های ما در مقایسه با بازیکنان دیگر کشورهای شرکت‌کننده که به هر حال تجربه زیادی در مسابقات بین‌المللی دارند، به‌نظر شما چطور بود؟

از نظر پایه فنونمان، خوشبختانه ما سرافکنده نشدیم و خیلی هم به قول معروف، نمایش خوبی دادیم. منتهی از نظر کار تیمی و تجربه‌ای که لازم داشتیم، از جمله سرعت بازی، مشکل داشتیم. سرعت بازی ما در تمرینات خودمان کند و بطئی بود. اما اکنون سرعت بازی برای تیم‌های مطرح هم روی ارتفاع تور و هم سرعت است که ما این دو را کم داشتیم. ما در این دوره بازی‌ها متوجه شدیم که بازی خانم‌ها هم سرعت داشت و هم بازی‌های تکنیکی سرعتی و ما بیشتر به این جهت ناکام ماندیم.

حالا که به هر جهت، این تجربه بازی برون‌مرزی را به دست آوردید، هدف‌هایتان برای تیم ملی والیبال بانوان چه هست؟

ما نشان دادیم که استعداد و دانشش را داریم، منتهی برای تیم ملی صرفا یک کادر مربی کافی نیست. الان شما اگر نگاه کنید، تیم ژاپن پنج پرسنل خانم دارند و هفت نفر هم مرد. حالا ما آن تعداد نمی‌خواهیم. اما واقعاْ یک حمایت همه‌جانبه لازم است. یعنی یک برنامه درازمدت خیلی خیلی علمی می‌خواهد؛ از نظر بدن‌سازی، از نظر کار تیمی، از نظر روانی، یعنی بعد روانی و مسائل احساسی بسیار مهم است. ما این‌ها را خیلی مختصر و مفید در یک مدت کوتاه انجام دادیم.

می‌توانیم بگوییم که دست‌آوردمان به نسبت زمان کوتاهی که داشتیم، بد نبود. حضور بچه‌ها در این مسابقات بسیار برای توسعه و ارتقای سطح ورزش والیبال در کشور مناسب شد و یک اهرم قوی شد. همه از این صحبت می‌کنند که وقتی که برگردیم، تازه می‌فهمیم که مصمم هستیم که برویم برای این که چه کنیم که بهتر شویم و چقدر ما در همین تعداد مسابقاتی که برگزار کردیم، چیز یاد گرفتیم.

به طور کلی ورزش زنان در ایران را شما چطور ارزیابی می‌کنید؟ آیا از آن‌ها حمایت کافی می‌شود یا با مشکل برخورد می‌کنند؟

این مسأله خیلی پیچیده است. ما می‌بینیم که یک دفعه یک دخترخانم ما در دو و میدانی، رکورد می‌آورد. از یک طرف، استعداد بانوان و جوانان ما هست، از طرف دیگر یک فدراسیون می‌آید یک نفر را این طوری اعزام می‌کند. ممکن است کسان دیگری باشند، در جاهای دیگری باشند. می‌شود گفت که یک مقدار روی ورزش بانوان ما، مقطعی کار می‌شود. مثلاْ یک فدراسیون رویش کار می‌کند، یک فدراسیون رویش کار نمی‌کند. این به نظر من یک مقدار در کل ورزش بانوان تزلزل ایجاد می‌کند.