کشف هورمون اشتها

هادی ناصری

دانشمندان انگلیسی دریافتند که لپتین (Leptin)، یکی از هورمون‌هایی که باعث احساس سیری می‌شود، اشتهای انسان را به خوردن، از طریق راهی در مغز که آن هم بر حجم غذای دریافتی اثر می‌گذارد، کنترل می‌کند. این یافته امید به درک بیشتر مکانیسم مجموعه عوامل چاق کننده را فزونی می‌بخشد.

تصویر انتقال هورمون‌ها درون رگ خونی که موجب اثرات طولانی مدت بر بافت هدف می‌شوند | منبع

رفتار غذایی توسط مجموعه عوامل فیزیولوژیکی، عصبی و هورمونی کنترل می‌شود که هر کدام می‌توانند توسط دیدن، مزه کردن یا حتا فکر کردن به غذا آغاز شوند. برای پی بردن به چگونگی کنترل رفتار غذایی و اشتها، دانشمندان احتیاج به بررسی تمامی عوامل دارند تا راز هماهنگ بودن آنها فاش شود. برای مثال گرسنگی در نوع تغذیه و مقدار آن تأثیر دارد. دیگر عوامل نیز بی تأثیر نیستند؛ عمل خوردن نوعی تجربه‌ی لذت‌بخش است و دوست داشتن طعم غذا می‌تواند موجب نادیده گرفتن رویه‌های بیولوژیکی، که احساس سیری را مدیریت می‌کنند، شود.

دکتر صدف فاروقی (Dr.Sadaf Farooqi)، از دپارتمان پزشکی و بیوشیمی بالینی، و دکتر پاول فلِتچر(Dr.Paul Fletcher)، از واحد عکسبرداری مغزی دپارتمان روانپزشکی انگلستان، به همراه تیم تحقیقاتی خود حدس می‌زنند که هورمون لپتین میان پروسه‌ی کنترل احساس گرسنگی و پروسه‌ی لذت از غذا خوردن نقش میانجیگری ایفا می‌کند.

به کمک تکنولوژی عکسبرداری مغزی، این محققان نشان دادند که اشتها تأثیر بسزایی بر مغز دارد. وقتی آنها از مغز افرادی که دچار نقص در تولید لپتین بودند در حال نگاه کردن به تصاویر غذا عکسبرداری می‌کردند، متوجه فعالیت‌هایی در مناطقی از مغز شدند که مسئول احساسات منع و طلب برای غذا هستند.

هورمون لپتین توسط سلول‌های چربی ساخته می‌شود و نقش اصلی آن در مغز شامل کاهش احساس گرسنگی و افزایش و غالب کردن احساس سیری در فرد است.

تعداد بسیار کمی از افراد وجود دارند که بدن آنها، به دلیل نقص ژنتیکی، قادر به ساختن هورمون لپتین نیست. این افراد نمی‌توانند اشتهای خود را کنترل کنند و پیوسته مشغول خوردن هستند، ولع و اشتهای یکسان برای تمامی غذاها دارند و در نهایت دچار چاقی مفرط می‌شوند. وقتی بدن‌شان لپتین دریافت می‌کند، درمی‌یابند که برخی غذاها خوشمزه‌تر از بقیه هستند و کاهش وزن پیدا می‌کنند.

پژوهشگران همچنین اشاره می‌کنند که یک منطقه در مغز مسئول اصلی پاسخگویی به ولع خوردن در مقابل مشاهده‌ی تصویر غذاهاست. برای مثال، این منطقه پاسخ و اشتیاق بیشتری به تصویر کیک شکلاتی نسبت به کلم می‌دهد.

منبع