سیاراتی با چهار والد

هادی ناصری

اخترشناسان با استفاده از تلسکوپ فضایی مادون قرمز اسپیتزر(Spitzer) در مطالعه‌ی منظومه‌ی چهارتایی HD98800 به یافته‌های جدیدی در ارتباط با منظومه‌های چهارتایی دست یافتند. صفحات غبار اطراف این منظومه‌ها، که محل اصلی زایش سیارات است، نه به صورت صاف و یک‌دست بلکه دارای فضاهای خالی از ماده و غبار است. محققان حدس می‌زنند این فضاهای خالی یا از برهمکنش گرانشی میان این ستارگان به وجود آمده باشد یا در صورت وجود سیارات (یا تولد آنها) و در اثر نیروی گرانشی، مواد و غبار جارو شده و فضاهای خالی را ایجاد کرده‌اند که این خود امکان وجود سیارات احتمالی در این فضاها را تقویت می‌کند.

نمای خیالی از مجموعه‌ی ستاره‌ای چهارگانه که صفحه‌ی غبار در حول یکی از زوج‌ها نمایان است. (منبع)

دکتر اِلیز فرلن (Elise Furlan) از دانشگاه کالیفرنیا، می‌گوید: «سیارات مانند جاروهای کیهانی‌اند؛ آنها تمام غبار و مواد اطراف خود را جارو می‌کنند».

منظومه‌ی HD98800 با عمر تقریبی ۱۰ میلیون سال، در فاصله‌ی ۱۵۰ سال نوری از ما واقع شده است. چهار ستاره‌ی این منظومه به صورت زوج‌های دوتایی به دور هم و زوج‌ها نیز با فاصله‌ی ۵۰ واحد نجومی به دور هم در حال گردشند.

دکتر فِرلن، با اشاره به تردید دانشمندان در ارتباط با چگونگی به وجود آمدن فضاهای خالی در صفحات غبار، این‌گونه بیان می‌کند: «وقتی اخترشناسان فضاهای خالی را در چنین صفحاتی یافتند به این مطلب که شاید سیارات نیز در به وجود آمدن این فضاها با نیروی گرانشی خود نقش داشته باشند مشکوک شدند».

فِرلن می‌افزاید: «درک رویدادهای منظومه‌های چهارگانه مشکل‌تر از درک وقایع منظومه‌های تکی و ساده‌ای چون منظومه‌ی شمسی ست».

پیش از این نیز سیستم‌های سیاره‌ای در اطراف سیستم‌های دوتایی، همچون سیستم دوتایی میرا (Mira) کشف شده بودند. (در اینجا)

منابع:

ـ سایت ناسا
ـ سایت اسپیس فلایت ناو
ـ سایت مجله‌ی نجوم
ـ سایت تلسکوپ فضایی اسپیتزر