بازاری برای آبجوی اسلامی و قليان و گاودوش

روشنا سورج

برنامه را از «اينجا» بشنويد.

هرچند در تاجيکستان همه‌ساله نمايشگاه‌های مختلف توليدات ايران برگزار می‌شود اما اين اولين بار است که جشنواره‌‌ی کالاهای ايرانی با نمايش و فروش گسترده در شهر دوشنبه راه اندازی شده است.

بخشی از جمعیت فقط در یک صف

قهرمان رشيدی، معاون استاندار خراسان رضوی، از سازمان‌دهندگان اصلی اين جشنواره که سخنرانی‌اش را با شعری از رودکی سمرقندی، پدر شعر فارسی آغاز کرد در مراسم افتتاح گفت که نخستين جشنواره‌ی کالاهای ايرانی از مواد خوراکی و خشکبار گرفته تا فرش و دارو و دستگاه گاودوش برقی را در تاجيکستان به نمايش و فروش می‌رساند.

همچنين در اين جشنواره توليدات کارخانه‌های مشترک ايرانی و تاجيک در قلمرو تاجيکستان نيز نمايش و عرضه می‌شود. ظهورالدين کنچه‌اف، معاون وزير رشد اقتصادی و تجارتی تاجيکستان، برگزاری چنين جشنواره‌ای را برای پيشرفت اقتصادی در کشور حائز اهميت می‌داند. همچنين شريف سعيدف، رئيس اتاق بازرگانی و صنعتی تاجيکستان، که از سازمان‌دهندگان اين جشنواره است می‌گويد هدف اصلی برگزاری نمايشگاه و فروش کالاهای ايرانی جلب سرمايه‌ی خارجی، فن‌آوری در بخش‌های مختلف و نشان دادن توانايی‌های بازار تاجيکستان برای ايرانيان است.

غرفه‌های نمایشگاه پیش از آغاز

با مشکل زياد از صف‌های جمعيت رد شده، با مساعدت مسئولان کاخ باربد داخل تالارهای جشنواره می‌شوم و با عده‌ای از بازرگانان ايرانی صحبت می‌کنم. اکثر آنها از کارخانه‌های توليدی و شرکت‌های استان خراسان رضوی و شهر مشهد نمايندگی می‌کنند. اما تجار و توليدکنندگان از شهرهای تهران، همدان، و اصفهان نیز با کالاهای مختلف در غرفه‌های نمايشگاه قرار گرفته‌اند. ميان عرضه‌کنندگان و مشتريان داد و ستد با گويش‌های گوناگون فارسی اعم از تاجيکی، خراسانی، تهرانی، همدانی، و اصفهانی صورت می‌گيرد. در بعضی موارد تفاوت‌های اين گويش‌ها بسيار محسوس است. تاجيکی واژه‌ی "نگران" را به معنای "انتظار داشتن" يا "منتظر بودن" استفاده می‌کند و اصفهانی شگفت‌زده می‌شود که اين هم‌زبان دورافتاده‌اش که تبسم بر لب از وی خوشامد می‌گويد از چه پريشان و خاطرپرت است. برخی از تجار می‌گويند که تصميم دولت تاجيکستان در مورد ايجاد مناطق آزاد اقتصادی برای جلب بيشتر سرمايه‌ی ايرانی مساعدت می‌کند.

قلیان ایرانی و مواد آن

در جشنواره‌ شيشه‌های زياد آبجوی اسلامی و قليان را مشاهده می‌کنم که برای اولين بار برای نمايش و فروش از ايران به تاجيکستان آورده‌اند. مسؤول شرکت توليدی شيشه قليان و مواد آن که از اصفهان به دوشنبه آمده است می‌گويد که استفاده قليان به جای سيگار و ناس به‌مراتب بهتر است. تاجيک‌ها معمولاً قليان را نمی‌شناسند اما تا دهه‌ی بيست قرن گذشته در شهرهای آسيای ميانه از چيليم که شبيه قليان است استفاده می‌کردند. اما بلشويک‌ها استفاده آن را قدغن کردند و شيشه‌های چيليم از تاقچه‌های خانه‌های مردم به تاقچه‌های موزه‌ها نقل مکان کرد.

آبجوی اسلامی در نمایش و فروش در دوشنبه

آن عده ساکنان دوشنبه در نمايشگاه که من با آنها صحبت کردم می‌گويند که هميشه نياز به چنين ديدارها دارند و بسيار می‌خواهند که کالاهای ايرانی جای کالاهای چينی را که بازارهای تاجيکستان را با کميت زياد و کيفيت پايين تحت تسلط کامل درآورده‌اند بگيرد. اکثر آنها می‌گويند که شيرينی‌های ايرانی را دوست می‌دارند اما گز، سوهان و امثال آنها در تاجيکستان اصلاً توليد نمی‌شود و حداقل يک دکان شيرينی‌فروشی ايرانی در تاجيکستان موجود نيست.

نخستين جشنواره کالاهای ايرانی که در فضای هم‌دلی، هم‌زبانی و هم‌فرهنگی در تاجيکستان شروع به کار کرده تا بيست‌وسوم مه در کاخ باربد شهر دوشنبه ادامه خواهد داشت.