پیش‌لرزه‌های تحریم در بازار اقتصادی ایران

شراگیم علیپور

انتشار گزارش محمد البرداعی برای ایران چندان امیدوار كننده نبوده‌ است. قرار بر این است كه دیپلمات‌های ارشد پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل و آلمان روز دوشنبه در لندن بررسی قطعنامه جدید سازمان ملل علیه ایران را آغاز ‌کنند.

هدف از این نشست افزایش فشار بر ایران و متقاعد کردن مقامات این کشور به تعلیق فعالیت‌های هسته‌ای عنوان شده است. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس پس از اعلام گزارش منفی محمد البرادعی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران، برخی از کشورها خواستار اعمال تحریم‌های شدیدتر علیه ایران شده‌اند.

این تحریم كه از اروپایی‌هایی نظیر سوییس و نروژ آغاز شده بود تا ژاپن ادامه یافت، اما كمتر كسی فکر می‌كرد دامنه تحریم ایران تا هند و برزیل نیز برسد.
اما چند روز پیش ، این دو كشور نیز این تحریم‌ها را به اجرا گذاشتند، تا داستان تحریم جدی‌تر از هرزمانی ورق بخورد.

البته مسوولان ایرانی چندان اعتقادی به جدی بودن این تحریم‌ها ندارند و آنها را مهم نمی‌پندارند. هرچند كه زمزمه این تحریم‌ها در بازار خود را بروز داده‌است.

ذخیره‌سازی برای یك‌سال

جست‌وجوی اخبارمربوط به تحریم توسط تاجران و بازاری‌های ایرانی در این روزها نشانه‌ای از آن است كه بحث تحریم اقتصاد ایران اگر چه مسوولان دولتی را به خود مشغول نکرده اما فعالان بخش خصوصی را درگیر ساخته‌ است. البته معاون وزیر بازرگانی ایران خبر داده ‌است كه مایحتاج بیش از یك سال ایران در زمینه كالاهای اساسی تامین و ذخیره شده‌است.

محمد صادق مفتح گفته‌است: با ذخیره‌سازی كم سابقه‌ای كه برای كالاهای اساسی انجام شده است می‌توان گفت مایحتاج بیش از یك سال كشور را در زمینه كالاهای اساسی تامین كرده‌ایم.
معاون توسعه تجارت داخلی وزارت بازرگانی و مدیرعامل شركت بازرگانی دولتی با بیان اینكه بحث ذخیره‌سازی كالا از دو بعد در برنامه‌ریزی‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد تصریح كرد: بحث ذخیره‌سازی اول به عنوان یكی از اصول و پایه‌های تنظیم بازار و دوم بحث امنیت ملی و ایجاد امنیت خاطر در جامعه كه بسته به شرایط وزن هر یك از این مسائل می‌تواند متفاوت باشد.

وی ادامه داد: در سال جاری همچون روال سال گذشته بحث ذخیره كالاهای اساسی را از این دو منظر فراهم كردیم و البته در سال ۱۳۸۴ به دلیل آنكه دولت در نیمه دوم سال مستقر شده بود نمی‌توانست به حد قابل قبولی از ذخیره سازی كالاها دست پیدا كند اما با این حال كار شروع شد و خوشبختانه مردم شب عید هیچ كمبودی مشاهده نكردند.

این خبر نشان می‌دهد به‌رغم آسودگی خیالی كه مسوولان دولتی ایران از آن دم می‌زنند، امواج تحریم آرام آرام در حال پیش روی است وساحل اقتصاد ایران را در بر می‌گیرد.
اگرچه فاز نخست تحریم اقتصاد كشور در تحلیل‌های مقامات دولت چندان هم كارساز نبوده اما نمی توان از اتفاقاتی كه در این حوزه بروز كرده است غافل ماند.

تحریم و قطع رابطه برخی از بانك‌های خارجی با بانك سپه وصادرات به عنوان گام نخست تحریم اقتصاد ایران آنقدر مهم بود كه به تیتر اول بسیاری از رسانه‌های داخلی وخارجی بدل شود هرچند دولت آن را تهدیدی برای نظام بانكداری كشور نپنداشت و برعكس ماجرا را به گونه‌ای جلوه داد كه گویی اتفاقی نیفتاده یا حداقل نظام بانكداری واقتصادی كشور فشاری را متحمل نشده است.

بر این اساس نمایندگان اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل هفته آینده در لندن ملاقات خواهند کرد تا درباره احتمال اعمال تحریم های بیشتر بر ایران بحث و گفتگو کنند.

نمایندگان کشورهای آمریکا، روسیه، چین، بریتانیا و فرانسه بر سر میز مذاكره خواهند نشست تا به موضوع ادامه برنامه‌های هسته ای ایران و خودداری این کشور از عمل به خواسته‌های مندرج در قطعنامه شماره ۱۷۳۷ شورای امنیت سازمان ملل بپردازند. این مذاكرات در راستای تلاش برای تنظیم پیش نویس یک قطعنامه تازه شروع خواهد شد.

واردات بنزین؛ نقطه ضعف ایران

آمریکا اکنون خواهان افزایش فشار بر این کشور از طریق اعمال محدودیت‌های مالی بیشتر است هرچند كه روسیه به عنوان یکی از پنج عضو دائمی شورای امنیت، اشتیاق چندانی نشان نداده است. فرانسه نیز از تشدید تحریم‌ها بر ضد ایران حمایت كرده است. آمریكا هشدار داده كه در صورت ادامه فعالیت هسته‌ای ایران بر شدت تحریم‌های ایران خواهد افزود. با این وجود روزنامه فایننشال تایمز نوشته است: تلاش دولت بوش برای در تنگنا قرار دادن ایران از لحاظ اقتصادی از سوی کشورهای مختلف از اسپانیا تا مالزی مورد بی‌توجهی قرار گرفته و دومین دارنده ذخایر نفت و گاز جهان پذیرای شرکت‌های این کشورها است.

اگرچه دو شركت بزرگ یعنی رویال داچ شل بزرگترین شرکت نفت اروپا و رپسول اسپانیا ماه گذشته موافقتنامه جدید برای توسعه یک پروژه تولید گاز در ایران منعقد ساختند که ارزش این قرارداد ۱۰ میلیارد دلار می‌رسد اما به نظر می‌رسد كه در موج جدید تحریم اقتصادی ایران قراراست پای مقوله مهم انرژی نیزبه میان آید. واردات بنزین توسط ایران از نگاه امریكایی‌ها نقطه‌ای‌ است كه می‌تواند در برنامه تحریم قرار گیرد و اقتصاد ایران را تحت فشار قرار دهد. امریكایی‌ها معتقدند تحریم ایران برای واردات بنزین می‌تواند ضربه محكمی به اقتصاد كشور وارد كند در عین حال كه موج نارضایتی اجتماعی را نیز به دنبال خواهد داشت. عضو كمیته امور بین‌الملل دومای روسیه با تاكید بر اینكه ایران هرگز از چارچوب ضوابط به رسمیت شناخته شده در توسعه انرژی اتمی پا فراتر نگذاشته، گفت اعمال تحریم و اقدامات نظامی بر ضد ایران نیز راه حل مسئله نبوده و محكوم به شكست است، چرا كه ایران آمادگی مقابله در برابر این اقدامات آمریكا را دارد.

به گزارش راشن نیوز، ایگور بارینوف، سرهنگ سابق نیروهای ویژه امنیتی روسیه و عضو كمیته امور بین‌الملل دومای دولتی روسیه معتقد است اعمال تحریم و اقدامات نظامی بر ضد ایران محكوم به شكست است. با این وجود اكنون بسیاری از كشورها نیز می‌روند تا به تحریم كنندگان ایران بپیوندند. پس از نروژ و بسیاری از اعضاء اتحادیه اروپا اكنون هند و برزیل نیز به جمع تحریم‌كنندگان ایران پیوسته‌اند و حتی روسیه هم كه در ردیف مخالفان تحریم ایران قرار داشت این روزها بسیار از سوی آمریكا تحت فشار قرار گرفته است تا در مسیر تحریم اقتصاد ایران به جمع آمریكا وهم پیمانانش بپیوندد. وزیر خارجه آمریكا خواستار حمایت روسیه از تحریم‌‏های بیشتر علیه ایران شد.

امید آمریكا به روسیه

به گزارش خبرگزاری فرانسه "كاندولیزا رایس" جمعه در دیدار از "اتاوا" ابراز امیدواری كرد كه روسیه از قطعنامه دوم شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران برای واداركردن آن به توقف برنامه هسته‌‏ای حمایت كند. به این ترتیب نمی‌توان چندان امید بست كه روسیه نیز دیر یا زود در ردیف مدافعان تحریم ایران قرار نگیرد و با این اوصاف باید انتظار داشت كه اقتصاد ایران فشارهای تازه‌ای را بر دوش كشد.

فشارهایی كه دیک چنی، معاون رییس جمهوری آمریکا بار دیگر در هشدار کشورش به ایران در این مورد آن را ثابت كرده‌است. او گفته‌ است، که اگر ایران همچنان خواسته‌های غرب در مورد توقف غنی‌سازی اورانیوم را نادیده بگیرد، تمامی راه حل‌ها ممکن است مد نظر قرار گیرد.