" فرانس ۲۴" هم وارد رقابت‌های تلويزيونی شد

احمد سمایی

سال ۲۰۰۶ در کنار همه تحولات و رويدادها، سال بروز رقابت‌های فشرده‌تر در عرصه تصاوير هم بوده و هست. همين يک ماه پيش بود که شبکه تلويزيونی "الجزيره"٬ حيطه فعاليت خود را از حوزه زبان عربی هم فراتر برد و با طرح اين شعار که جريان اطلاعات از غرب به شرق بايد وارونه شود يک شبکه ۲۴ ساعته خبر و گزارش نيز به زبان انگليسی دائر کرد.

اينک اما، هم سی‌سی‌ان، هم بی‌بی‌سی و هم الجزيره با رقيب جديدی روبرو می‌شوند. از ۶ دسامبر/روز بابا نوئل شبکه فرانسوی موسوم به "فرانس ۲۴" نيز کار خود را شروع کرد. اين شبکه در ابتدا در ۲۴ ساعت شبانه‌روز به زبان‌های فرانسوی وانگليسی برنامه پخش می‌کند و از تابستان سال آينده برنامه‌ عربی آن نيز شروع خواهد شد.

ايده فرانس ۲۴ در اصل از آن ژاک شيراک، رييس‌جمهور کنونی فرانسه بوده است و حالا او چند ماهی قبل از آن که کاخ اليزه را ترک کند شاهد تحقق آرزوی خويش است. از نظر شيراک و بسياری از نخبگان فرانسه اطلاع رسانی و خبرپراکنی در عرصه بين‌المللی بيش از پيش به انحصار شبکه‌های متعلق به حوزه آنگلوساکسون (آمريکايی و انگليسی) در‌آمده و فرانسه در اين زمينه در حال به حاشيه رانده شدن است. رهبران اليزه و نيز شماری از محافل فرهنگی و سياسی فرانسه به اين درک رسيده‌اند که افکار عمومی جهان را بايد از منظر فرانسوی و اروپايی نيز از رويدادها و تحولات بين‌المللی باخبر کرد و ارزش‌هايی مانند لائيسته را هم بيش از پيش تبليغ و ترويج کرد. به ويژه جنگ آمريکا و انگلستان عليه عراق و کم بازتاب ماندن موضع مخالف پاريس از جمله عواملی بوده است که رهبری فرانسه را در به راه انداختن فرانس ۲۴ جدی‌تر کرده است.

برای نخبگان سياسی و رسانه‌ای فرانسه که هنوز هم برای‌شان و اعتبار بين‌المللی زبان کشورشان اهميت بالايی قائلند البته آسان نبوده که غير مستقيم به تفوق زبان انگليسی در دنيا اذعان کنند و برای اشاعه و تبليغ درک و نگاه فرانسوی از تحولات جهان، دست به دامن زبان رقيب شوند. علاوه بر اين، نگرانی پاريس از محدود‌شدن نفوذ فرهنگی و سياسی فرانسه در حوزه خاورميانه انگيزه‌ای بوده که فرانس ۲۴ پخش برنامه به زبان عربی را هم در دستور کار قرار دهد و در اين منطقه نيز به مصاف سی‌ان‌ان و بی‌بی‌سی و الجزيره برود.

برای انجام اين وظيفه فرانس ۲۴، ۳۴۰ همکار را از ۲۸ کشور جهان در استخدام خود گرفته که هر کدام حداقل به دو زبان آشنايی دارند. ۲۰۰ خبرنگار و روزنامه‌نگار نيز در سراسر جهان به صورت آزاد با فرانس ۲۴ همکاری خواهند داشت.


"فرانس ۲۴" کانالی است که مشترکا از سوی شبکه تلويزيون عمومی فرانسه (فرانس تلويزيون) و بزرگترين شبکه خصوصی اين کشور (تی‌اف‌وان) به راه افتاده و مستقيما تحت مسئوليت وزرات خارجه است. نظارت دستگاه ديپلماسی فرانسه بر فعاليت‌های فرانس ۲۴ از نظر مسئولان اين شبکه ابدا به معنای عدم استقلال آن نيست و به گفته آنها خبرنگاران و گزارشگران در تهيه مطالب خود از آزادی کامل برخوردارند.

بودجه فرانس ۲۴ معادل ۸۰ ميليون يورو در سال است. در ۳۶ ساعت اول فعاليت، اين شبکه را بر روی اينترنت می‌توان دريافت کرد، ولی بعدتر در نقاط مختلف اروپا، خاورميانه و آفريقا بر روی هر سه ماهواره آستارا، عرب سات، و هات‌ برد نيز قابل دريافت خواهد بود. گسترش حوزه پخش به آمريکای شمالی و جنوبی برنامه بعدی مسئولان فرانس ۲۴ است.

دست‌اندرکاران فرانس ۲۴ تخمين می‌زنند که يک جمعيت۲۵۰ ميليونی در اروپا و آسيا و آفريقا مخاطب اين شبکه خواهند بود. آنها قبل از هر چيز اميدوارند که در وهله اول بتوانند توجه آن دسته از نخبگان و انديشه‌سازان جوامع آفريقا و خاورميانه را جلب کنند که نسبت به گسترش نفوذ و اقتدار فرهنگ و سياست آنگلوساکسونی نظر خوشبينانه‌ای ندارند.

پخش اخبار در سر ساعت و نيم ساعت‌، گزارش و خبررسانی از شيوه زندگی‌های متفاوت، از عرصه فرهنگ و اقتصاد و نيز از مسائل مربوط به محيط زيست و حقوق بشر و همچنين پخش ميزگردها با شرکت کارشناسان در نقاط بحران‌خيز از جمله مواردی است که می‌توان در جدول برنامه‌های فرانس ۲۴ مشاهده کرد.

فرانس ۲۴ از همان ابتدا ۵ تيم خبری در افغانستان، لبنان، نوار غزه، عراق و دارفور خواهد داشت و گزارش‌ها و اخبار اين نقاط بحران‌خيز سهم عمده‌ای از برنامه‌های خبری آن را تشکيل خواهد داد.

همکاری تتگاتنگی که فرانس ۲۴ از همين ابتدا با شبکه تلويزيون "دويچه‌وله" آلمان آغاز کرده تاکيدی است بر جنبه‌های اروپايی و غیر فرانسوی اين شبکه.

با توجه به سابقه و جاافتادگی سی‌سی‌ان و بی‌بی‌سی و ... شايد در مرحله اول اين شبکه‌های بين‌المللی چندان تهديدی را از جانب فرانس ۲۴ متوجه خود نبينند. بی‌بی‌سی اينک توجه‌اش را به حوزه‌های زبانی ديگر مانند ايران جلب کرده و از سال ۲۰۰۸ پخش برنامه برای اين کشور و حوزه فارسی زبان را نيز آغاز خواهد کرد. لذا رقابت فشرده با اين شبکه‌ها و شکستن انحصار رسانه‌ای کشورهای آنگلوساکسون که فرانس ۲۴ به عنوان هدف خود اعلام کرده است احتمالا نبايد به حوزه زبان انگليسی و عربی محدود بماند و شايد به گستره‌های ديگر نيز کشيده شود.