زيدان، الهام‌بخش نويسندگان فرانسه

سامان ايراني

عکس روی جلد کتاب ملال زيدان، نوشته ژان- فيليپ توسه

زين‌الدين زيدان، فوتباليست فرانسوي كه با ضربه سرش به سينه ماركو ماتراتزي، مدافع تيم ايتاليا در جام‌جهاني گذشته جنجال آفريد، اكنون به اسطوره و الهام‌بخش نويسندگان فرانسه تبديل شده است.

پس از جام‌جهاني 2006 آلمان، كتاب‌هاي متعددي درباره زيدان انتشار يافته كه اين كتاب‌ها از حيطه ورزش فراتر رفته و به «زيزو» چونان يك سوژه ادبي نگريسته‌اند. «ملال زيدان» نوشته «ژان- فيليپ توسه» و «صد و هفتمين دقيقه» اثر «آن دلبه» از جمله اين كتاب‌ها هستند.

«آن دلبه» كه به گفته خود، اصلا يك بازي فوتبال را به طور كامل تماشا نكرده است، زيدان را در رمانش صرفا به عنوان يك شخصيت تراژيك در نظر گرفته و از آن بهره‌ي ادبي برده است. او معتقد است واقعه تراژيك ضربه زدن زيدان به ماتراتزي، مثل خيلي از افسانه‌هاي تراژيك، ارزشي جهاني دارد.

«ژان- فيليپ توسه» نيز در كتاب «ملال زيدان» فقط به بازگويي حكايت زيدان در فينال آخرين جام‌جهاني نمي‌پردازد، بلكه او با استفاده از بار ادبي اين حادثه، جوهر «سياه» خود را روي كاغذ روان مي‌كند و قصه‌اي به مراتب اندوه‌بارتر از واقعيت مي‌سازد.
اين داستان، اين‌گونه آغاز مي‌شود: «زيدان به آسمان استاديوم المپيك برلين، نگاه مي‌كرد و به هيچ چيز نمي‌انديشيد. آسمان برلين با ابرهايش به خاكستري مي‌زد. شامگاه 9 ژوييه 2006 بود و ملال از وجود زيدان سرريز مي‌شد.»

توسه كه پيش از اين در روزنامه‌هاي مختلفي از جمله «ليبراسيون» مشغول فعاليت بوده، تأكيد مي‌كند ‌كه ادبيات بسيار فراتر از روزنامه‌نگاري است. او معتقد است كه تخيل ادبي از روزنامه‌نگاري گذر و حقايقش را محو مي‌كند. نويسنده «ملال زيدان» چندي پس از انتشار اين كتاب اظهار كرد: «در كتاب ملال زيدان به هيچ‌وجه درپي نتيجه‌گيري اخلاقي نبوده‌ام، يا نخواسته‌ام هدفي سياسي را دنبال كنم.»

با اين حال، راوي كتاب «ملال زيدان»، شارح اندوهي است، كه از سطح مردم فرانسه فراتر رفته و در قلب نويسندگان اين كشور متعالي شده است.

چندي پيش نيز كتاب «آنچه واقعاً به زيدان گفتم» نوشته «ماتراتزي» در ايتاليا منتشر شد.