مرگ جادوگر فوتبال مجارستان

فرنگیس محبی

فرنتس پوشکاش، یکی از اسطوره‌های فوتبال جهان، در سن ۷۹ سالگی در بوداپست درگذشت. پوشکاش که جادوگر طلائی خوانده می‌شد در شش سال گذشته به سبب ابتلا به بیماری الزایمر در بیمارستان بستری بود و سرانجام در اثر ذات الریه چشم از جهان فروبست.

فرنتس جوروچانی نخست‌وزیر مجارستان پس از مرگ پوشکاش گفت: "شناخته شده‌ترین چهره مجارستان در قرن بیستم از میان ما رفت اما یک یک مردم این کشور هرگز او را از یاد نخواهند برد." و رامون کالدرون رئیس باشگاه رئال مادرید گفت: "پوشکاش فوتبال جادوئی را به مردم جهان شناساندو هرچه در مدح او گفته شود حق او ادا نشده است."

پوشکاش با قد کوتاه، سینه پهن و هیکل نسبتا چاق خود شباهتی به بازیکنان فوتبال نداشت به‌خصوص که تنها با پای چپ خود قادر به بازی بود. با این همه او بهترین بازیکن تیم ملی فوتبال مجارستان در دهه ۱۹۵۰ میلادی بود که لقب مجارهای جادوئی را گرفتند و سال‌ها فوتبال جهان را در اختیار خود داشتند.

پوشکاش فوتبال را با تیم نظامی بخارست آغاز کرد و در فصل اول بازی در این تیم ۵۰ گل به ثمر رساند. او در طول بازی خود در تیم نظامی بخارست پنج بار قهرمان لیگ مجارستان شد و در ۳۵۴ مسابقه ۳۵۷ گل وارد دروازه حریفان کرد. از این رو به او نام "سرگرد دونده" داده بودند.

پوشکاش برای اولین باردر سال ۱۹۵۴ میلادی در سن ۱۸ سالگی در تیم ملی مجارستان بازی کرد و مجموعا در ۸۴ مسابقه بین‌المللی ۸۳ گل به ثمر رساند که سال‌ها رکوردی در این زمینه محسوب می‌شد.

در سال ۱۹۵۲ تیم ملی فوتبال مجارستان که پوشکاش ستاره آن بود قهرمان فوتبال المپیک شد و یک سال بعد اولین تیمی بود که موفق شد تیم ملی فوتبال انگلیس را در ورزشگاه ویمبلی لندن شکست دهد. در این مسابقه که با نتیجه ۶ بر ۳ به پایان رسید پوشکاش دو بار دروازه انگلیس را گشود.

در جام جهانی ۱۹۵۴ سوئیس، مجارستان بخت اصلی قهرمانی محسوب می‌شد و به آسانی به مرحله نهائی رسید. اما در مسابقه فینال که پوشکاش به سبب آسیب‌دیدگی در آن حضور نداشت، مجارستان مغلوب آلمان شد و نتوانست به مقام قهرمانی جهان برسد. به گفته سر آلکس فرگوسن مربی باشگاه منچستریونایتد، این که چگونه مجارستان نتوانست صاحب جام جهانی شود، همچنان به صورت یک معما باقی مانده است.

قیام مردم مجارستان علیه سلطه شوروی سابق در سال ۱۹۵۶ به از هم پاشیده شدن تیم ملی فوتبال آن کشور انجامید. پوشکاش که در هنگام قیام به همراه تیم نظامی بخارست برای انجام مسابقه در اسپانیا به سر می‌برد از آن کشور تقاضای پناهندگی سیاسی کرد و به باشگاه رئال مادرید پیوست.

در رئال مادرید پوشکاش به همراه آلفردو دی‌استفانو نامدارترین بازیکن تاریخ فوتبال اسپانیا هسته مرکزی تیمی را تشکیل دادند که سال‌ها در اروپا یکه‌تازی کرد. شاید به‌یادماندنی‌ترین مسیابقه آن دوران پیروزی ۷ بر ۳ رئال بر آینتراخت فرانکفورت در فینال قهرمانی باشگاه‌های اروپا باشد که پوشکاش ۴ و دی‌استفانو ۳ گل به ثمر رساندند.

در سال ۱۹۶۲ در فینال همین مسابقات پوشکاش ۳ گل وارد دروازه بنفیکای پرتغال کرد اما در این مسابقه رئال با نتیجه ۵ بر ۳ مغلوب شد. با این همه رئال مادرید در دوران پوشکاش سه بار قهرمان باشگاه‌های اروپا شد.

پوشکاش مجموعا ۵۲۸ بار برای رئال مادرید بازی کرد و ۵۱۲ گل به ثمر رساند. رئال با پوشکاش ۵ بار قهرمان لیگ اسپانیا و ۳ بار قهرمان جام حذفی آن کشور شد.

پوشکاش که به تابعیت اسپانیا درآمده بود یک بار هم در سال ۱۹۶۴ در جام جهانی شیلی با پیراهن اسپانیا بازی کرد. اما در این مسابقات اسپانیا در گروه خود آخر شد و پوشکاش در ۴ مسابقه حتی یک بار هم موفق به گل زدن نشد.

پوشکاش در سال ۱۹۶۶ در ۳۹ سالگی رئال را ترک کرد و به مربیگری روی آورد. او در سال ۱۹۷۱ موفق شد که باشگاه پاناتانایکوس یونان را به فینال جام باشگاه‌های اروپا برساند اما با نتیجه دو بر هیچ مغلوب آژاکس آمستردام شد.

پوشکاش که به دنبال قیام مجارستان به کشور خود بازنگشته بود در سال ۱۹۹۳ پس از ۳۷ سال به بخارست بازگشت و برای مدت کوتاهی سرپرستی تیم ملی فوتبال مجارستان را در مسابقات مقدماتی جام جهانی بر عهده گرفت. او پس از آن در کشور زادگاه خود به عنوان یک قهرمان ملی باقی ماند.

در سال ۲۰۰۰ میلادی در آغاز هزاره سوم، فدراسیون بین المللی تاریخ و آمار فوتیال، فرنتس پوشکاش را به همراه دی‌استفانو، پله از برزیل، مارادونای آرژانتینی، یاشین دروازه بان افسانه‌‌ای شوروی سابق و اوزه‌بیو از پرتغال به عنوان شش بازیکن برتر تاریخ فوتبال جهان معرفی کرد.

به دنبال مرگ پوشکاش در مجارستان اعلام عزای ملی شد، پرچم‌های آن کشور به حال نیمه افراشته درآمد و در مسابقات فوتبال در سراسر کشور به احترام یکی از بزرگترین بازیکنان فوتبال جهان یک دقیقه سکوت اعلام شد.