خانه > خارج از سیاست > مشروطه > روشنفکران مشروطه در برلين - ۱ | |||
روشنفکران مشروطه در برلين - ۱
"برلنیها" عنوانی تاريخی است که محمد علی جمالزاده به گروهی از روشنفکران و انديشمندان ايرانی که بين سالهای ۱۹۱۵ تا ۱۹۳۰ به برلين آمدند، داده بود. دکتر جمشيد بهنام در رساله تحقيقی خود که با همين عنوان منتشر شده، در اين سالها دو نسل از برلينیها را از يکديگر تفکيک میکند. نسل اول که يا بهدلايل سياسی از قبيل استبداد صغير و اشغال آذربايجان و غيره و يا به خاطر تحصيل به اروپا آمده بودند، در برلين و با کمک دولت آلمان "کمیته ملیون ایرانی" را بنیان نهادند. ايده و ابتکار عمل برای تشکيل اين کميته به نام سيد محمد حسن تقیزاده (عکس شماره ۱) ثبت شده است. او در يکی از روزهای سرد زمستان ۱۹۱۵ به اداره پست محله شارلوتنبورگ برلین (عکس شماره ۲) رفت و نامههایی به پاریس، لندن، ژنو و استانبول فرستاد. تقیزاده خود چند ماه قبل از آن به دعوت دولت آلمان از آمريکا به برلین آمده بود. این نامه فراخوانی بود به روشنفکران و آزادیخواهان مهاجر ايرانی در اروپا برای تشکيل کمیتهای از ملیون بر ضد روس و انگلیس که ایران را تصرف کرده بودند.
گروه دوم چند نفری بودند که از ژنو، پاریس و لندن آمده بودند و غالبا به کار تحقیق اشتغال داشتند. حسين کاظمزاده ايرانشهر از کمبريج انگلستان، محمد قزوينی و ابراهيم پورداود و اشرفزاده از پاريس کار تحقيق را رها کردند و به برلين آمدند. نصرالله جهانگير و سعدالله خان درويش و مرتضی راوندی از سوئيس و محمد علی جمالزاده از ديژون فرانسه راهی برلين شدند. عدهای هم مانند غنیزاده، اسمعیل یکانی و میرزا آقا کسب و کار و دکان خود را در استامبول تعطيل و همراه با اسمعیل نوبری و اسمعیل امیرخیزی به جمع برلنیها پیوستند. در اين جمع عزتالله هدايت خود در برلين تحصيل میکرد و رضا افشار همراه شخص تقیزاده از نيويورک وارد برلين شده بود.
"اخيراً جمعی از ايرانيان مقيم برلين، انجمن کوچکی برای مذاکرات و مباحثات علمی و ادبی ترتيب دادهاند و از نتايح اين انجمن ترتيب رشته صحبتهای علمی و ادبیِ عمومی است که هر ماهی يکبار و در تالار مخصوص يکی از قهوهخانهها برای ايرانيان ترتيب داده میشود." احمد احقری - برلين ![]()
نظرات بیان شده در این نوشته الزاماً نظرات سایت زمانه نیست.
|
لینکدونی
آخرین مطالب
موضوعات
آرشیو ماهانه
|
![]() |