روزي روزگاري والت ديسني

نمايشگاه «روزي روزگاري والت ديسني» شنبه 16 سپتامبر در گالري «گراند پَله» پاريس افتتاح شد. در اين نمايشگاه، پانصد اثر از قبيل طرح‌ها و نقاشي‌ها، فيلم‌ها و كتاب‌هايي كه بر اساس آن‌ها 13 فيلم بلند مثل «سفيدبرفي و هفت كوتوله»، «پينوكيو» و «كتاب جنگل» در استوديوهاي ديسني ساخته شده‌اند، در معرض ديد عموم قرار گرفته است.

  هدف از برگزاري اين نمايشگاه آشنا كردن بازديدكنندگان با نحوه ساخت انيميشن‌هاي والت ديسني است. اين انيميشن‌ها از آثار بزرگ و كلاسيك ادبيات و سينما و همچنين قصه‌هاي عاميانه و حكايات فولكلور اروپا الهام گرفته‌ و داستان‌هايي مثل «آليس در سرزمين عجايب» و حكايت‌هاي «شارل پرو» از همان ابتدا بر فيلم‌هاي والت ديسني تأثيرگذار بوده‌اند.

  سال  1935 وقتي ديسني چند هفته‌اي به اروپا آمده بود، سيصد اثر را براي ساخت انيميشن در استوديوهاي خودش انتخاب كرد و هنگام بازگشت آن‌ها را همراه خود به آمريكا برد. در نمايشگاه «روزي روزگاري والت ديسني» بعضي از اين آثار به نمايش گذاشته شده است. همچنين دكورهاي استوديوهاي ديسني در گالري «گراند پَله» موجود است كه براي اولين بار به نمايش درمي‌آيند.

چيزي كه در اين نمايشگاه بيش از همه جلب توجه مي‌كند، نمايش همزمان انيميشن‌هاي والت ديسني با فيلم‌هايي است كه آن انيميشن‌ها از آن‌ها بهره گرفته‌اند. مثلا سازنده فيلم «دكتر ماد» (1933) از قسمت‌هايي از فيلم «فرانكنشتاين»(1931) استفاده كرده است، يا «ابداعات مدرن»(1937) از فيلم «عصر جديد» ساخته «چارلي چاپلين» وام گرفته است.

بازديدكنندگان نمايشگاه «روزي روزگاري والت ديسني» با ديدن اين نمايشگاه متوجه مي‌شوند كه شخصيت‌هاي انيميشن‌هاي والت ديسني هيچ‌كدام براي اولين بار خلق نشده‌اند. مثلا ملكه فيلم «سفيدبرفي و هفت كوتوله» از روي چهره هنرپيشه زن آمريكايي «جان كروفورد» ساخته شده است. شخصيت‌هاي ديگر نيز به همين صورت است. دكورهاي اين فيلم‌ها نيز بر اساس جاها و مكان‌هاي واقعي ساخته شده‌اند.خيلي از اين دكورها از قصر‌ها و روستاهاي اروپا الهام گرفته‌اند.

اين نمايشگاه تا 15 ژانويه 2007 برپا خواهد بود و سپس از 8 مارس تا 24 ژوئن در موزه هنرهاي زيباي مونترئال در كانادا برگزار مي‌شود.

والت ديسني كه بود؟

والت ديسني 5 دسامبر 1901 در ايالت ايلي نويز آمريكا، شهر شيكاگو، از پدري كانادايي و مادري آلماني به دنیا آمد. بعد از تولد والت، خانواده ديسني به ايالت ميسوري نقل مكان كردند. او بيشتر دوران كودكي خود را در يك مزرعه گذراند و خيلي زود به نقاشي و هنر علاقه‌مند شد و به جاي انجام‌دادن تكاليف مدرسه از حيوانات و طبيعت نقاشي مي‌كشيد. والت در 7 سالگي نقاشي‌ها و طرح‌هاي خود را به همسايگان مي‌فروخت و همچنين قسمتي از ديوار اتاقش را با زغال نقاشي مي‌كرد.

والت ديسني در دبيرستان رشته‌هاي نقاشي و عكاسي را انتخاب كرد و در انتشار روزنامه مدرسه نيز همكاري داشت. همچنين، به‌صورت شبانه در آكادمي هنرهاي زيبا براي بالابردن توانايي‌هاي نقاشي و طراحي‌اش شركت مي‌كرد. پدر او مردي سخت‌گير و عبوس بود و والت هميشه پول كمي داشت، ولي او از تشويق مادر و برادر بزرگترش برخوردار بود. حتي بعد از اينكه خانواده والت به كانزاس‌سيتي مهاجرت كردند، دست از پرورش استعدادهاي نقاشي خود برنداشت. او علاوه بر نقاشي به بازيگري نيز علاقمند شد و در مدرسه و تئاتر محلي شهر فعاليت نمايشي داشت.

در سال 1918، والت به صليب سرخ ارتش پيوست و به فرانسه اعزام شد. او در آنجا، يك سال راننده آمبولانس بود؛ آمبولانسي كه از نقاشی‌هايش پوشيده شده بود. بعد از بازگشت از فرانسه تصميم گرفت به‌صورت تجاري به فعاليت‌هاي هنري بپردازد و خيلي زود براساس تجربيات‌اش متوجه هنر انيميشن شد. او شركتي را تاسيس كرد و به تهيه انيميشن براي شركت‌هاي محلي كانزاس‌سيتي پرداخت، ولي پولش به آخر رسيد و ورشكست شد.

اما ديسني با اين شكست از هدف خود دست برنداشت. او نمونه‌اي از كارهاي قبلي خود را برداشت و راهي هاليوود شد تا كسب‌ وكار جديدي بيابد و اين در حالي بود كه هنوز 22 سالش تمام نشده بود. برادر وي، «روي ديسني» كه در كاليفرنيا بود، او را تشويق كرد و شريكش شد. دو برادر در كاليفرنيا با 250 دلار خود و 500 دلاري كه قرض گرفته بودند، يك كارگاه در گاراژ عمويشان تاسيس كردند. سپس كار خود را گسترش دادند و به يك دفتر در هاليوود تأسيس كردند. اين جديت و باور والت بود كه بعدها او را در صدر اجتماع هاليوود قرار داد.

در سال 1940 استوديو‌ والت ديسني بيش از هزار هنرمند، متحرك‌ساز، قصه‌نويس و تكنسين داشت و كار ساخت يك استوديو ديگر نيز به‌پايان رسيده بود، گرچه در طول جنگ جهاني 94 درصد امكانات استوديو در اختيار ساخت فيلم‌هاي تبليغاتي و آموزشي براي دولت و ارتش بود.

با رشد فيلم‌سازي و انيميشن‌سازي والت ديسني متوجه يكي ديگر از روياهايش شد كه يك پارك تفريحات بود. اين پارك در 1955 افتتاح شد. سرانجام والت ديسني در 15 دسامبر 1966 درگذشت.

سامان ايراني

irani_saman@yahoo.com