میلیاردرها علیه اخلاق گرایان

مخالفت کاخ سفید و سایر "اخلاق گرایان" با تحقیقات جنجال آفرین در مورد سلول‌های بنیادین جنینی و قطع بودجه فدرال این گونه پژوهشکده‌ها، برخی از میلیاردرهای آمریکا را بر آن داشته رهبری جنبش مبارزه با این ممنوعیت را برعهده گیرند.

مجله "فوربز" در شماره تازه خود نقش شش میلیاردر برجسته را در این پیکار بررسی کرده، پیکاری که نتیجه آن می‌تواند در پیشبرد دانش بشری و یافتن پاسخ پرسش "علم بهتر است یا ثروت؟" موثر باشد.

از پنج سال پیش، دولت جورج بوش تحت نفوذ راستگرایان مذهبی، بودجه تحقیقات سلول‌های بنیادین جنینی را قطع کرده، اما "الی براد" ٍEli Broad بخشی از ثروت شش میلیارد دلاری خود را به این گروه از پژوهشگران اهدا کرده است.

این بنیانگذار شرکت ساختمانی KB Home در ماه فوریه امسال 25 میلیون دلار به دانشگاه کالیفرنیای جنوبی وقف کرد تا صرف احداث پژوهشکده تازه‌ای در زمینه سلول‌های بنیادین جنینی شود. او می‌گوید از تصمیم رییس جمهور آمریکا که موجب شده سنگاپور، استرالیا و اروپا در این عرصه از آمریکا سبقت بگیرند عصبانی شده است.

سلول‌های بنیادین جنینی، سلول‌های تازه رسته‌ای هستند که می توانند قلب، خون و استخوان ما را تشکیل دهند. دانشمندان امیدوارند روزی این سلول‌ها را به ابزارهای علمی چند منظوره‌ای برای درمان بیماری‌های مانند پارکینسون تبدیل کنند یا با آنها دارو بسازند. اما تولید این سلول‌ها، مستلزم از بین بردن جنین تازه شکل گرفته است و مدافعان حق حیات می گویند هیچ بخش موجود زنده، نباید از بین برود.

از زمان وضع منع، بودجه تحقیقاتی این بخش بشدت کاهش یافته و به 40 میلیون دلار رسیده، ولی میلیاردرهای نیکوکار، سه برابر دولت آمریکا وقف این طرح می‌کنند، از جمله مایکل بلومبرگ، شهردار نیویورک (100 میلیون دلار)، ری دالبی، مخترع سیستم صوتی دالبی (16)، لری الیسون، بنیانگذار شرکت اوراکل (4)، پیئر امیدیار، از موسسان حراجی اینترنتی eBay (1) و بیل گیتس، بنیانگذار مشترک مایکروسافت (400 هزار دلار در آمریکا و 2 میلیون دلار در چین).

این دو نفر آخر نقش بسزای در رای مثبت مردم کالیفرنیا به طرح اختصاص سه میلیارد دلار از بودجه ایالتی به این تحقیقات مناقشه‌برانگیز ایفا کردند. در نتیجه، بسیاری از پژوهشگران برجسته ایالات متحده در حال مهاجرت به مراکز تحقیقاتی این ایالت هستند.

تاریخچه تحقیق در زمینه سلول‌های بنیادین جنینی به سال 1981 باز می‌گردد، زمانی که این روند با مطالعه جنین موش آغاز شد. در سال 1988 جورج بوش پدر اولین فرمان منع این تحقیقات را صادر کرد. بیل کلینتون دموکرات در سال 1993 به قدرت رسید و این ممنوعیت را برداشت.

اما یک سال بعد تحت فشار مخالفان بهره برداری از جنین، دستور داد بودجه دولت فدرال صرف این تحقیقات نشود. در سال 1996 کنگره، تحت سلطه جمهوریخواهان، تزریق پول بخش خصوصی به این گونه پژوهش‌های "غیر اخلاقی" را منع کرد.

با این حال، دو سال بعد جیمز تامسون، پژوهشگر دانشگاه ویسکانیسن، از یک شرکت بیوتکنولوژی به نام Geron کمک مالی گرفت و توانست اولین سلول بنیادین جنینی (انسان) را بدست آورد.

بدین ترتیب سایر دانشمندان آمریکایی نیز علاقه نشان دادند و فشار برای لغو این ممنوعیت دامنه گرفت. اما در اوت 2001 جورج بوش پسر اعلام کرد هیچ پول آمریکاییان نباید صرف طرح‌های تازه تحقیقاتی سلول‌های بنیادین جنینی شود، ولی اجازه داد بودجه فدرال صرف طرح‌های موجود شود.

در سال 2002 اندرو گروو از بنیانگذاران شرکت تراشه‌سازی اینتل پنج میلیون دلار به آزمایشگاه سلول‌های بنیادین دانشگاه کالیفرنیا داد. کم کم حتی جمهوریخواهان کنگره متقاعد شده بودند که جورج بوش بیش از حد سختگیری کرده و رییس جمهور آمریکا در ژوییه امسال برای اولین بار از زمان انتخابش از حق وتو استفاده کرد و این ممنوعیت را پابرجا نگه داشت.

الی براد میلیاردر اطمینان دارد جانشین جورج بوش این منع را تغییر خواهد داد. با وجود سرکوب دولتی، صد طرح تحقیقاتی تازه راه اندازی شده و دانشگاه هاروارد در حال گردآوری صد میلیون دلار برای تحقیقات خود در حوزه سلول‌های بنیادین جنینی است.

منتقدان می گویند میلیاردرها حق دارند پول خود را هر طور که می خواهند خرج کنند، ولی این تحقیقات غیر اخلاقی است.

با این حال، اندرو گروو از شرکت اینتل این وضع را با اوایل قرن نوزدهم مقایسه می‌کند که تحقیقات علمی به کمک جسد انسان منع شده بود. او می‌گوید: "همیشه علم برنده می شود، ولی در این میان، چند نفر باید بمیرند؟"