«آنچه ما را به هم پیوند می‌دهد، علاقه به علم است»

لیدا حسینی‌‌نژاد

انجمن علمی ایرانیان در هلند یا ایسان (ISAN) شنبه، بیستمین سالگرد تأسیس خود را به همراه اعضا و علاقه‌مندانش با برگزاری برنامه‌های مختلف جشن گرفت.

به همین بهانه با مهندس نوید عطاردیان از اعضای قدیمی و عضو هیأت مدیره این انجمن گفت و گو کردم.

نوید جان می‌توانید برا‌ی ما از تاریخچه ایسان بگویید؟

۲۰ سال پیش دقیقاً در ماه می چند تا از دانشجویان دانشگاه دلفت تصمیم به تشکیل این گروه گرفتند. اگر بدانید آن سال‌ها یک موجی از دانشجویان ایرانی در ایران دانشجو بودند و آمده بودند هلند تا ادامه تحصیل بدهند و با هم همبستگی داشتند.

از یک طرف همه ایرانی بودند و از طرف دیگر همه در هلند بودند و همه عاشق علم و به این علاقه داشتند که هم خودشان یاد بگیرند و هم آنچه را یاد گرفته‌اند با یکدیگر در میان بگذارند.

چند تا از بچه‌ها در آن زمان تصمیم گرفتند یک گروه کاری درست بکنند که ماهی یک بار دور همدیگر جمع بشوند و برای همدیگر تعریف بکنیم که چه درس‌هایی می‌خوانیم و چه چیزهای تازه‌ای یاد گرفتیم. در واقع پایه‌ی انجمن در آن زمان گذاشته شد‌.

چند نفر بودید که دور هم جمع می‌شدید؟

اولین جلسه‌ها یادم هست که ۳۰ ـ ۴۰ نفر دور هم جمع می‌شدیم و همین خط را ادامه دادیم. ایرانی‌هایی که آمدند اینجا به نحوی درگیر مسایل سیاسی بودند. یا از مسایل سیاسی صدمه دیده بودند یا خودشان را خیلی درگیر کرده بودند.

به هر حال به این نتیجه رسیده بودیم که آنچه ما را به هم پیوند می‌دهند علاقه به علم است و اگر وارد مسایل سیاسی و یا مسایل دیگری بشویم، مسایلی که مربوط به اعتقادات فردی است باعث اختلاف خواهد شد.

در واقع همین خط را از بیست سال پیش در پیش گرفتیم و در اساسنامه خودمان ذکر کردیم که انجمن، انجمنی است صرفاً علمی و هدفش این است که جوانان ایرانی را چه در هلند و چه در ایران، به ادامه تحصیل و یادگیری تشویق بکند.

همین هم باعث شده است که توانسته‌ایم در این بیست سال انجمن را حفظ بکنیم و تقریباً سالی چهار یا پنج برنامه علمی داریم که در زمینه‌های مختلف است. از اواسط سال‌های ۹۰ وقتی گروه جدیدی از ایرانی‌ها وارد هلند شدند ما که مدت طولانی‌تری بود اینجا بودیم، دیدیم تجربه‌هایی داریم که ممکن است به درد دوستان دیگرمان و کسانی که تازه آمده‌اند، بخورد.

به همین دلیل شروع به برگزاری یک سری برنامه‌های توضیحی و اطلاعاتی در مورد کار و تحصیل در هلند کردیم. این کار را با همکاری تعدادی از تشکیلات هلندی در شهرهای مختلف انجام دادیم. سال پیش موزه بزرگی در آمستردام، یک نمایشگاه در مورد ایران داشت و ما برنامه بازدید از آن موزه را گذاشتیم.

سعی می‌کنیم برنامه عید را هر سال برگزار بکنیم که بچه‌های ما با فرهنگ ایرانی آشنا شوند، البته همه ما در خانه جشن می‌گیریم ولی دوست داریم بچه‌های ما هم آن حالت جشن را بگیرند و بدانند. سعی می‌کنیم به نحوی حاجی فیروز و عمو نوروز را فراموش نکنند. در نتیجه فقط مسأله‌ی سخنرانی علمی نیست. کارهای دیگری هم انجام می‌دهیم ولی همه حول محور یادگیری، علم و تعلیم و تربیت است.

بیست سال پیش، این انجمن با این هدف شکل ‌گرفت‌ که دستاوردهای علمی خود را و چیزهایی را که یاد گرفتید با یکدیگر به شراکت بگذارید، راجع به آن بحث بکنید و سخنرانی بگذارید، اینترنت نبود یا در آن سال‌ها به این شکل مورد استفاده قرار نمی‌گرفت. شاید ایرانی‌‌ها نیاز داشتند که با یکدیگر در جمعی جمع بشوند و به زبان خودشان به زبان فارسی بحث‌های علمی بکنند ولی خیلی از جوان‌ها الان در جامعه هلندی به شکلی جا افتاده‌اند و به علت این‌که دیگر مشکل زبان و انطباق با جامعه را ندارند سخنرانی‌ها را در مراکز و جاهایی که فعال هستند به زبان هلندی یا انگلیسی دنبال می‌کنند‌. یا حتی از طریق اینترنت آن اطلاعاتی را که لازم دارند، می‌گیرند. فکر می‌کنید با این وجود‌، نیاز به انجمن ایسان در جامعه امروز ایرانیان هلند چقدر است؟

در واقع نمی‌توانم به سوال شما جواب بدهم. اگر نگاه بکنید، امروز که یک روز تعطیل است و در یک آخر هفته طولانی نیز بوده است و با این هوای خوبی که است، ۱۵۰ نفر دور هم جمع شده‌اند و همه‌ی روز را از صبح تا الان مشغول بحث و هم‌فکری در مورد علم هستند.

به شما حق می‌دهم، روش‌های جدید ارتباطی از جمله اینترنت نقش بسزایی در روابط امروزی افراد دارد. و آن‌ها می‌توانند از این طریق اطلاعات را با هم رد و بدل بکنند. ولی این‌ها جای رابطه انسانی و در کنار هم بودن را نمی‌گیرد. یک ارزش به آن اضافه می‌کند ولی جای آن را نمی‌تواند بگیرد.

این با هم بودن و ارتباط‌های اجتماعی جای خودش را دارد و انجمن به این جنبه ارزش می‌دهد. همه با خودمان فرهنگ ایرانی را داریم، همه ما در هلند هستیم و همه به علم علاقه‌مندیم. این سه عامل را که با هم جمع بکنیم دلیل زنده بودن این انجمن است و افراد با علاقه می‌آیند و در جلساتش شرکت می‌کنند.

انجمن علمی ایسان چه حمایتی می‌تواند از دانشجویان و دانش‌پژوهان ایرانی بکند. به عنوان مثال، سال گذشته دولت هلند تصمیم داشت برای دانشجویان ایرانی ممنوعیت یا محدودیت تحصیلی ایجاد بکند‌. ایسان چقدر توانست از این قشر دانشجو و دانش‌پژوه ایرانی حمایت بکند؟

کاری را که ما کرده‌ایم، می‌توانم به شما بگویم، اما این‌که تا چه حد موثر بوده است، نمی‌توانم درست تخمین بزنم. آنچه می‌دانم این است که به محض این‌که این مسأله عنوان شد انجمن علمی ایرانیان از اولین تشکیلاتی بود که نسبت به آن اعتراض کرد. خودم در روزنامه فیننشال داخلد (‌Het Financieele Dagblad‌) در این مورد مقاله نوشتم.

خیلی نسبت به این موضوع توجه شد و من چندین مصاحبه کردم. به هر حال کاری که ما می‌توانستیم انجام بدهیم این بود که مردم هلند را از این‌که چنین قانونی گذاشته شده است آگاه بکنیم. فکر می‌کنیم این قانون درست نیست. حتی در دادگاهی شرکت کردند. به هر حال این انجمن برنامه‌های توضیحی هم در این مورد گذاشت.

مورد دیگری که در آن باره خیلی کار کردیم مسأله‌ی مهاجران علمی است. شرکت‌های هلندی به دلیل مشکلات اقتصادی که درگیرش شدند کارمند‌هایی را که با قانون «مهاجران علمی» به هلند آمده بودند، اخراج کردند.

انجمن علمی باز هم جزو اولین گروه‌هایی بود که در کل هلند به این قضیه بلافاصله اعتراض کرد. چون اعضای ما جزو کسانی بودند که اخراج شدند در نتیجه سریع‌تر از همه کس می‌دانستیم که این مشکل وجود دارد‌. این است که فکر می‌کنم انجمن در این زمینه‌ها به خصوص خیلی موثر بوده است و فعالیت زیاد داشته است.

چقدر از هم‌صنف‌های خودتان در ایران حمایت کردید؟

خیلی کم.

علتش چه بود؟

زمانی که در بم زلزله شد، انجمن یاری کرد و با کمک انجمن، مدرسه‌ای در شهر بم ساخته شد که همه‌ی اطلاعتش موجود است. زمانی که دانشگاه‌های ایران شروع به کمک کردن به مدارس ایران کرده بودند که اینترنت در اختیارشان بگذارند انجمن تعدادی کامپیوتر تهیه کرد و تا حدودی همکاری کرد که این پروژه موفق بشود.

چیزی که خیلی با آن برخورد می‌کنیم این است که دانشجویان از ایران با ما تماس می‌گیرند و تقاضا می‌کنند که به آن‌ها در مورد امکان تحصیل در هلند اطلاعات بدهیم‌. اکثراً مسأله تحصیل در حد دکترا است. واقعیت را به شما بگویم ما در این مورد زیاد کاری نکردیم و خیلی هم مشکل است در این زمینه کاری بکنیم.

چون پیدا کردن آن پروفسورهایی که پروژه دارند و قبول می‌کنند که دانشجو بگیرند کار ما نیست و نمی‌توانیم آن‌ها را به راحتی پیدا بکنیم. به شما حق می‌دهم که ما در این زمینه فعالیت زیادی نداشته‌ایم و الان هم در مدت کوتاه، به نظرم نتوانیم کاری بکنیم.

به غیر از کمک در جهت علمی دانشجویان ایران که شما صحبتش را کردید، بحثی است که زمان ۱۸ تیر ۷۸ میان اعضای انجمن و ایرانیان هلند به راه افتاد که از آن زمان که دانشجویان با مشکلات سیاسی مواجه شدند و هم‌صنف‌های دانشجویان ایرانی در هلند بودند، انجمن نقش خاصی در حمایت از آن‌ها نداشت. در این باره چه توضیحی دارید که بدهید؟

مسأله‌ی جالبی را مطرح می‌کنید. آنجایی که مثل امروز، مسأله حق و حقوق صنفی دانشجویی یا حقوق تحصیل‌کرده‌های بالای ایرانی یا هلندی که مشغول به کار هستند، مطرح می‌شود انجمن خیلی فعال است.

آنجایی که مسایل سیاسی ایران نقش بازی می‌کرده است و مسأله دانشجویان، مسایل سیاسی بوده است انجمن با این قضیه خیلی مشکل داشته است. دلیلش هم همان مسأله‌ای است که در مورد پایه انجمن به شما گفتم که از روز اول به این نتیجه رسیدیم که اگر انجمن بخواهد در مورد مسایل سیاسی ایران موضع بگیرد، هدف اصلی انجمن که نزدیک کردن افرادی است که عاشق علم و یادگیری هستند و آنچه را یاد گرفته‌اند می‌خواهند با هم در میان بگذارند‌، تحت شعاع قرار می‌دهد.

در حال حاضر در اعضای انجمن افرادی هستند که ما هیچ‌ وقت نمی‌پرسیم چه دید سیاسی یا چه عقیده مذهبی دارند ولی آنچه را من مطمئن هستم این است که همه جور عقاید سیاسی و مذهبی عضو انجمن هستند و موضع‌گیری در موردی که بخواهد این هدف اصلی انجمن را زیر سوال ببرد، برای ما خیلی سخت است.

الان هم نمی‌توانم به شما قول بدهم که اگر مورد مشابه‌ای پیش بیاید، انجمن چگونه عکس‌العمل نشان خواهد داد و هیأت مدیره باید تصمیم بگیرد که چگونه عکس‌العمل نشان خواهد داد.

از این برنامه برای ما بگویید که چطور پیش رفت؟

خیلی خوب و خیلی بیشتر از آنچه ما انتظار داشتیم. امروز در مرکز مدیریت De Baak که مربوط به کارفرمایان هلندی است یک روز «فضای باز» است برای هرچه مربوط به علم و آموزش است.

فقط کسانی که دعوت شدند می‌توانستند بیایند، و افرادی هستند که عاشق یاد گرفتن هستند و کسانی که آنچه را یاد گرفتند با علاقه به دیگران می‌گویند و شما می‌بینید که دقیقاً همان اساس و پایه انجمن ما است.

جزو برگزار کنندگان این «فضای باز» در مرکز مدیریت بودم و به آن‌ها گفتم که انجمن ما هم همین اساس را دارد و خیلی استقبال کردند و دعوت کردند که انجمن هم در این فستیوال آموزشی شرکت بکند.

در برنامه‌ای که امروز داشتیم چیزی حدود ۴۰ ـ ۴۵ نفر شرکت کرده بودند. اولین بخش آن نگاهی بود به بیست سال فعالیت انجمن‌، در قسمت دوم، چند تا از پزشکان خانواده که عضو انجمن هستند در مورد سیستم پزشکی هلند توضیح دادند.

بعد صحبتی بود از یک استاد فلامنگوی ایرانی که اولین و تنها استاد فلامنگو در دنیا است و درجه استادی دارد. بخش کوچکی هم من و شروین نکویی تهیه کردیم که مقاله‌ای است در مورد Intercultural Leadership in Education که آن هم بعداً چاپ خواهد شد و قسمت آخرش هم یک رقص فلامنگو بود که همان استاد فلامنگوی عضو انجمن انجام داد.در واقع ما این را به این روز به تشکیلات، کادو دادیم و برنامه امروز با آن تمام شد.

اگر بخواهید این بیست سال را جمع‌بندی بکنید و با توجه به آنچه امروز در موردش صحبت کردید، آینده انجمن ایسان را چطور می‌بینید؟

خیلی مثبت نگاه می‌کنم. فکر می‌کنم اگر نگاه بکنید به امروز و این‌که ما توانستیم در یک روز تعطیل و در همچین شرایطی وسط یک تعطیلی طولانی، این همه آدم علاقه‌مند به علم را دور هم جمع بکنیم و با توجه به این‌که علم چیزی است که می‌تواند آینده بچه‌های ما را تضمین بکند، برای هر فعالیتی که این را تقویت و تشویق بکند آینده خوبی پیش‌بینی می‌کنم. انجمن هم تا زمانی که اهداف خودش را فراموش نکند و برای یادگیری انرژی بگذارد، پا برجا خواهد بود.