«در ایران، پس‌انداز کار ابلهان است»

عدم حمایت آمریکا از یک حمله اسراییلی به ایران، پنج سال زندانی برای نویسنده خوزستانی یوسف عزیزی بنی‌طرف، سفر رییس‌جمهور ایران به ترکیه و تحریم‌های جدید آمریکا علیه شرکت‌های ایرانی از جمله خبرهای هفته گذشته رسانه‌های هلند در مورد ایران بودند. با هم نگاهی داریم به دیگر خبرهای بازتاب‌یافته در این رسانه‌ها در مورد ایران:

«ایران ماهواره غیرواقعی پرتاب کرد»

روزنامه آلخِمِینه داخ‌بلاد روز دوشنبه ۱۸ اوت زیر این عنوان و از قول منبع خبری آ.ان.پ. نوشت: ایران امروز دوشنبه یک ماهواره غیرواقعی را به فضا پرتاب کرد.

این خبر را خبرگزاری دولتی ایران، ایرنا اعلام کرده است. همین خبرگزاری پیش از این گزارش کرده بود که قرار است یک ماهواره واقعی پرتاب شود.

این ماهواره غیرواقعی توسط یک موشک پرتابگر ساخت داخل به نام سفیر از جایگاهی در بیابان‌های شمال ایران پرتاب شد.

با این موشک‌های پرتابگر می‌توان جنگ‌افزار نیز پرتاب کرد؛ ولی ایران می‌گوید که برنامه‌هایی برای این کار ندارد.

ایالات متحده قرار است یک سپر موشکی در اروپای شرقی بسازند تا از حملات دوربرد موشکی کشورهای «یاغی» مانند ایران و کره شمالی جلوگیری کند.

ایران زیردریایی کوچک هوشمند ساخت

روزنامه دپرس روز ۱۲ اوت نوشت: ایران یک زیردریایی جدید بدون سرنشین ساخته است که با ساخت آن ظرفیت‌های نظامی این کشور «به طور چشمگیری افزایش یافته است.» این را وزیر دفاع ایران روز سه‌شنبه اظهار داشته است.

این بار اول نیست که ایران اعلام می‌کند که جنگ‌افزار پیشرفته ساخته است. این کشور از سال ۱۹۹۲ تا کنون تانک، موشک، اژدر، بمب‌های هدایت‌شونده و هواپیما ساخته است.

ولی در مورد زیردریایی ساخت ایران اطلاعات کمی وجود دارد؛ به جز این‌که تهران چند سال پیش چند زیردریایی روسی خریداری کرد و طرحی برای ساخت گونه‌های کوچک‌تر آن را داشت.

در مورد آزمایش‌های این زیردریایی جدید و مشخصات فنی آن نیز هیچ اطلاعاتی داده نشده است.

«منافع چین در ایران بزرگ و پیچیده است»

روزنامه ان.آر.سی در یکی از شماره‌های اخیر خود در مورد وضعیت جدید چین در سیاست بین‌الملل و در بخش مرتبط با ایران نوشت:

چین در ۳۵ کشور آفریقایی در بخش مواد معدنی و فسیلی سرمایه‌گذاری کرده است. پروژه‌های مشابهی نیز در ایران، افغانستان و جمهوری‌های پیشین شوروی راه‌اندازی کرده است.

پروفسور ژا دائوجینگ از مدرسه مطالعات بین‌المللی دانشگاه پکن می‌گوید: در ایران منافع چین بسیار بزرگ‌تر و پیچیده‌تر است. ما نفت ایران را نیاز داریم؛ اما نمی‌خواهیم آمریکا را هم از خود برانیم. بنابر این در ایران بسیار با احتیاط عمل می‌کنیم. ما راه این کار را خوب بلدیم. جرج بوش هم از روش ما تمجید کرده است.

ایران، قطر را در بازی‌های غرب آسیا تحقیر کرد

منبع خبری فوتبال‌پریمور هلند روز ۱۲ اوت تحت این عنوان نوشت: برای قطر از رویارویی‌اش با ایران در جام فوتبال غرب آسیا خاطره خوشی به جا نخواهد ماند. ایرانی‌ها تیم این کشور نفتی را با نتیجه شش بر یک در هم شکستند.

تیم علی دایی، با این پیروزی وارد یک‌چهارم نهایی شد. چهارشنبه قرار است ایران با سوریه بازی کند.

ایرانی، پس‌انداز نمی‌کند

این عنوان یکی از مقاله‌های روزنامه ان.آر.سی است در یکی از شماره‌های اخیر خود. در صدر این مقاله آمده است: این تابستان خبرنگاران ما از کشورهای گوناگون، رابطه آن کشورها را با پول توصیف می‌کنند. این بار نوبت ایران است.

در این نوشتار که به قلم توماس اردبرینک، خبرنگار دائمی ان.آر.سی در ایران است می‌خوانیم: هنوز پس از شش سال سکونت در این کلان‌شهر، نمی‌دانم تهرانی‌ها از کجا پول در می‌آورند.

بسیاری افراد در نگاه اول به نظر می‌آید که هیچ درآمدی ندارند یا درآمدشان ۳۰۰ یورو بیشتر نیست. ۳۰۰ یورو نسبت به پولی که برای زندگی در تهران لازم است، انعامی بیش نیست.

با علم بر این‌که تورم در ایران بالاتر از ۲۵ درصد است، نظام همگانی پرداخت هزینه خرید خانه با اقساط وجود ندارد و کمک‌هزینه‌هایی که دولت به بیکاران می‌دهد، در حداقل قرار دارد، این پدیده که ساکنان تهران باز هم دستشان به دهانشان می‌رسد، یک راز عجیب است. البته چنین نتیجه باید گرفت که وضع زندگی تهرانی‌ها دشوار است.

با همه دشواری‌ها مردم باز هم پول برای خرج کردن دارند. این احتمالاً به خلاقیت بی‌انتهای آنان در به دست آوردن سود برمی‌گردد.

کسی که در ایران می‌خواهد سود کند، باید ۲۴ ساعت در فکر پول باشد. تهرانی‌ها هم به صحبت زیاد در مورد پول علاقه وافری دارند؛ چه در جشن‌ها، چه در تشییع جنازه، در فروشگاه‌ها، در سونا یا در تاکسی؛ فرقی ندارد.

این عادت بدی به حساب نمی‌آید؛ بلکه جزئی است از بازی زندگی. تبادل افکار در مورد روش‌های جدید درآمد همیشه ممکن است امکانات جدیدی را پیش پای فرد قرار بدهد.

فکر کردن به پول در ایران یک نیاز تلخ است، چرا که حکومت ایران، هر چه هم اسلامی و مهرورز باشد (یا وانمود کند که هست) باز این تک‌تک خود افراد هستند که باید گلیم خود را از آب بیرون بکشند.

در کشور بسته‌ای مانند ایران با تعداد فراوانی قوانین دولتی که آزادی فردی را محدود می‌کند (برای نمونه قوانین لباس، قوانین الکل) فرد می‌تواند با پول یک تکه از آزادی را در بازار سیاه برای خود بخرد. بازار سیاهی که همه‌ی چیزهای ممنوع در آن یافت می‌شود.

با پول می‌توانی فرزندت را برای تحصیل به خارج بفرستی؛ خانه بزرگ‌تری بخری تا دیوارهای باز هم بلندترش دنیای بیرون را پس بزند؛ و هر وقت به هنگام کار اشتباهی گیر افتادی، بتوانی به پلیس رشوه بدهی.

نمایندگان طبقه متوسط ایران، به ویژه شهرنشینان کلان‌شهر تهران، از همان نوجوانی کار بر روی ساختن یک وضعیت مطمئن مالی را آغاز می‌کنند.

سنت‌های ایرانی طی سده‌های متمادی یک طرح نبوغ‌آمیز مالی برای زندگی و آینده افراد ترتیب داده است. روش آن‌ها مانند هلند، ایجاد یک حساب بانکی پس‌انداز برای کودک نیست؛ بلکه سیستمی است که طبق آن باید فرزندان و نوه‌های شخص هم دارای مسکن شوند.

پرداخت بهای خانه با اقساط به سبکی که در اروپا وجود دارد، یعنی با بهره‌های نسبتاً پایین و قسط‌هایی که چندین دهه طول می‌کشد، در ایران وجود ندارد.

اما داماد و عروس جوان روی این حساب می‌کنند که خانواده داماد خانه را برایشان خواهد خرید و خانواده عروس وسایل خانه را.

برای رسیدن به چنین لحظه‌ای یک عمر سرمایه‌گذاری هوشمندانه پشت سر گذاشته شده است.

به تازگی یک بانوی جوان از دوستان من با پزشکی ازدواج کرد. با این‌که والدین او بایستی هزینه‌های خرید خانه را متقبل می‌شدند؛ ولی پدر عروس هم چندین قطعه زمین مختلف را که طی سال‌ها خریداری کرده بود، فروخت تا بتواند هزینه وسایل منزل دخترش را بپردازد (تلویزیون‌های بزرگ و مبل‌های مجلل).

بر طبق سنت، او از همان زمان تولد دخترش چند قطعه زمین خریده بود. قیمت این زمین‌ها به شدت بالا رفته بود.

یکی از زبانزدهای ایرانیان این است که بهای خانه و زمین در ایران هیچ‌وقت پایین نمی‌رود. هر خانواده‌ای که بتواند در مسکن سرمایه‌گذاری کند، حتماً این کار را برای روز مبادا هم که شده، انجام می‌دهد.

اما برای رسیدن به اطمینان مالی در ایران به چیزی بیش از خانه و زمین نیاز داری. بیشتر از ۸۰ درصد اقتصاد ایران در دست دولت است و ۲۰ درصد بقیه اکثراً در دست بازاریان و فعالان اقتصادی طبقه متوسط.

یکی از راه‌های موفقیت در ایران این است که از طرقی به دفاتر نمایندگی وارد شوی و حق فروش یک مارک یا محصول را در ایران نمایندگی کنی.

دفترهای نمایندگی در تمام اشکال و انواع و با این‌که محبوب هستند، در تمام درجات مختلف موفقیت در ایران یافت می‌شوند.

شخصی هست که حق انحصاری فروش آسانسورهای اوتیس را گرفته و تاجر دیگری فروشنده انحصاری مته‌های ماشینی مارک بوش است. اما آن شخصی که پیش از انقلاب ۱۹۷۹ واردکننده آبجوی هاینکن هلند به ایران بود، مجبور شد کار دیگری برای خود دست و پا کند.

زندگی ایران، یک زندگی پر از ریسک است. ایران کشوری است که در آن دولت، یک‌شبه بهره‌ها را نصف می‌کند و اسراییل را تهدید به بمباران می‌کند؛ با همه آثار پیش‌بینی‌ناپذیرش.

شاید برای همین هم هست که ایرانی‌ها سرمایه‌گذاران خطرپذیری هستند. طرز نگرش مردم به سرمایه‌گذاری هم با هلند فرق دارد.

وقتی می‌گویم که قسط خرید مسکن در هلند کمی بالای ۵.۵ درصد است، دوستان ایرانی‌ام با تعجب می‌پرسند که پس چرا من درجا ۱۰ خانه نمی‌خرم؟

در ایران برای خرید مسکن تنها می شود وام‌های کوتاه‌مدت گرفت؛ با بهره‌هایی بسیار بالاتر از ۳۰ درصد.

پس‌انداز در ایران، کار ابلهان است. تورم همیشگی باعث می‌شود که ارزش پول پایین بیاید؛ بنابراین باید با پول کار کنی. بیشتر ایرانی‌ها معتقدند که دم غنیمت است. برای همین هم بیشتر پول به دست آمده را با همان سرعت خرج اجناس لوکس می‌کنند تا وجهه بالاتری به دست بیاورند.

هر کس دشت خوبی داشته سریعاً یک ماشین گران‌قیمت یا کیف و لباس گران می‌خرد؛ چرا که همسایه‌ها باید ببینند که وضع ایشان خوب است.

در مهمانی‌ها و عروسی‌ها هم همه با علاقه، وضع مالی دیگران را بررسی می‌کنند. کسانی که پول دارند، حتی اگر این پول را از طریق تماس با حکومت به دست آورده باشند، به چشم افراد موفق دیده می‌شوند.

یکی از پرسش‌های استاندارد به هنگام غیبت از همسایه جدید یا داماد و شوهر جدید دخترخاله این است که: پولداره؟

در مورد هر تازه‌وارد به محفل بستگان ایشان هم که هنوز نرده‌های زیادی را از نردبان اجتماع باید بالا برود گفته می‌شود: «انشاءالله زود پولدار می‌شه» چرا که همه در ایران لزوم رسیدن به رفاه را درک می‌کنند.

حتی از آن هم فراتر، تلاش برای دستیابی به این رفاه، برای ایرانی یک نوع سبک زندگی شده است.