تاریخ انتشار: ۳۰ مرداد ۱۳۸۸ • چاپ کنید    
گفت و گو با سام خسروی‌فرد، نویسنده و کارشناس محیط زیست

طرحی برای تضعیف جایگاه محیط زیست

بیژن روحانی
rohani@radiozamaneh.com

آیا نقش نظارتی سازمان حفاظت محیط زیست کم‌رنگ‌تر می‌شود؟ این سوالی است که بعد از ارائه طرحی برای ادغام این سازمان با وزارت جهاد کشاورزی و به‌وجود آمدن وزارتی جدید، بین کارشناسان حوزه‌ی محیط زیست مطرح شده است.

این طرح در مرداد‌ماه امسال از سوی نمایندگان مجلس و به دلیل «کوچک کردن دولت» ارائه شده و قرار است در صورت تصویب تعداد وزارتخانه‌ها از بیست و دو به شانزده وزارتخانه تقلیل پیدا کند. اما طرح ادغام سازمان محیط زیست با مخالفت بسیار گسترده‌ی کارشناسان این حوزه روبه‌رو شده است.

سام خسروی‌فرد، نویسنده، روزنامه‌نگار و کارشناس حوزه محیط زیست، معتقد است این ادغام نقش نظارتی سازمان محیط زیست را به شدت کم‌رنگ می‌کند.

Download it Here!

سازمان حفاظت محیط زیست یک دستگاه نظارتی است و وزارت جهاد کشاورزی بیشتر دستگاه اجرایی است. در واقع بخش عمده‌ای از فعالیت‌هایی هم که وزارت کشاورزی انجام می‌دهد، مخل فعالیت‌های محیط زیست است.

از جمله مسایلی که در ارتباط با تولید سم و کودهای شمیایی وجود دارد و یا مسایل مرتبط با پرورش و تولید آبزیان و حتا مسایل مربوط به جنگل‌ها و مراتع که این وازرت کارنامه‌ی خوبی تا به امروز نداشته است. دلیل اصلی مخالفت در واقع این است که دو وظیفه متغایر و متفاوت باهم در یک جا جمع می‌شود و باعث می‌شود که محیط زیست بیشتر از گذشته غیرفعال و منفعل بشود.


سام خسروی‌فرد، نویسنده و کارشناس محیط زیست

اما موافقان طرح بر این عقیده هستند که در صورت ادغام، جایگاه محیط زیست در حد یک وزارتخانه ارتقاء پیدا می‌کند و از طرف دیگر مسئولان این وزارت جدید در برابر نمایندگان مجلس موظف به پاسخگویی خواهند بود.

واقعاً در این چند سال گذشته چندبار وزرا در برابر مجلس پاسخ‌گو بودند و پاسخ‌ها چقدر برای افکار عمومی قانع‌کننده بوده است؟ نکته مهم‌تر این است که وقتی سازمان محیط زیست به عنوان معاونت نخست وزیری طراحی شد، به این دلیل بود که بر کارهای سایر وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی اشراف و نظارت داشته باشد.

در واقع جایگاه معاونت نخست وزیری که بعد از انقلاب در سال ۱۳۶۸ تبدیل به معاونت ریاست جمهوری شد‌، در سلسله مراتب اداری به نوعی بالاتر است و یکی از بازوهای اجرایی ریاست جمهوری و ناظر بر فعالیت‌های سایر نهادهای اجرایی به حساب می‌آید.

این سازمان اگر به وزراتخانه تبدیل بشود‌، هم‌ردیف سایر وزارتخانه‌ها می‌شود. آن وقت چگونه قادر خواهد بود وظیفه نظارتی خود را انجام دهد. وزارتخانه‌شدن تنها به معنی بزرگ شدن است و نه به معنای ناظربودن یا پاسخ‌گو بودن.


فاطمه واعظ جوادی، رییس سازمان حفاظت از محیط زیست در دولت نهم / عکس: حسین فاطمی، خبرگزاری فارس

به گفته‌ی آقای خسروی‌فرد از ابتدای سازمان تشکیل حفاظت محیط زیست همواره وزارتخانه‌ها و نهادهای دیگری که در امر توسعه به موانع زیست محیطی برخورد می‌کردند، با این سازمان به مخالفت بر‌می‌خواسته‌اند. او این طرح ادغام جدید را هم مرتبط با این مخالفت‌ها می‌داند و به نوعی راه‌حلی برای پاک کردن صورت مسأله‌ی محیط زیست قلمداد می‌کند.

آنچه در خبرها آمده و براساس گفته‌های آگاهان در مسایل محیط زیست است ، این است که مخالفت‌هایی که سازمان حفاظت محیط زیست با بخش کشاورزی و به‌خصوص کمیسیون کشاورزی مجلس داشته، باعث شده که این طرح دوباره مطرح شود و به بهانه‌ی کوچک کردن دولت، سازمان محیط زیست ادغام بشود با جای دیگر. معمولاً هم همین جوری است. یعنی هیچ وقت مشکل حل نمی‌شود، در واقع صورت مسأله حل و پاک می‌شود.


روستایی در نزدیکی اردبیل / عکس: علی وکیلی‌راد، منبع: Irpedia

به‌جز سازمان حفاظت محیط زیست، شورایی هم در ایران به نام شورای عالی محیط زیست وجود دارد که در دو سال گذشته از سوی دولت منحل شده است و جلسات آن دیگر برگزار نمی‌شود. واعظ جوادی، رئیس فعلی سازمان محیط زیست وعده داده است که در کابینه جدید شورا بازسازی شود. سام خسروی‌فرد از اهمیت این شورا و زیان‌های حاصل از عدم فعالیت آن می‌گوید.

شورای عالی حفاظت محیط زیست در واقع به نوعی باعث هماهنگی دستگاه‌های مختلف می‌شود. چون می‌دانید که بخش عمده‌ای از وزارتخانه‌ها در این شورا عضویت دارند، رئیس شورای حفاظت محیط زیست رییس جمهور است، دبیر شورا هم رییس سازمان محیط زیست است و سایر اعضا هم مثل وزیر مسکن، وزیرجهاد کشاورزی، وزیر نفت و به‌هرحال وزارتخانه‌هایی که با توسعه و آبادانی درگیر هستند، در این شورا می‌نشینند و در مورد پروژه‌های عمرانی و در ارتباط با مناطق حفاظت‌شده تبادل نظر می‌کنند.

این نشست‌ها و این جلسات باعث می‌شود افرادی که در وزارتخانه‌های مختلف نقش اساسی و قدرت اجرایی دارند با مسایل محیط زیست بیشتر آشنا بشوند. وقتی این جلسات تشکیل نمی‌شود، هر وزارتخانه‌ای ساز خودش را می‌زند و یک ارکستر ناهماهنگِ نا‌کوک بیرون می‌آید که ثمره‌اش همین چیزی است که الان می‌بینیم.

می‌خواهند سازمان محیط زیست را تعطیل کنند. بعد از این همه وقت که انتخابات برگزار شده، هنوز معلوم نیست رییس سازمان محیط زیست چه کسی است و هر کسی هم در واقع هر برنامه‌ی توسعه و پروژه‌ای دارد به عنوان پروژه‌ی عمرانی یا آبادانی یا هر چیز دیگری انجام می‌دهد، بدون این‌که محیط زیست حتا کوچک‌ترین نقشی داشته باشد.

به نظر من، دلیل اصلی‌اش این است که این افراد در شورای عالی محیط زیست دورهم جمع نمی‌شوند تا از مسائل و مشکلات باخبر بشوند و این‌که بدانند اساسأ چرا باید به محیط زیست احترام گذاشت و حفاظت محیط زیست یعنی چه؟

Share/Save/Bookmark
نظرات بیان شده در این نوشته الزاماً نظرات سایت زمانه نیست.

نظرهای خوانندگان

moshkelate zist mohiti dar iran be sheddat jeddi hastand. shakhsan fekr mikonam ijad yek vezarate omoor mohit zist, be jaye moavenat reis jomhoor, baes mishavad ke dolat dar moghabel majles pasokhgoo bashad va bilan kar bedahad. dar hali ke moaven reis jomhoor be kesi gheyr az reis jomhoor pasokhgoo nist.bilan khanom javadi ke karzar ast. ichan na tanha pasokh kesi ra nemidahad , hatta ba khabarnegaran ham moshkel darad. shoraye aaliye mohit zist bayad ehya shavad. roshde jameeye madani dar mohit zist bayad dar on soorat nazer bashad, az majles o dolat bilan bekhahad. amoozesh o parvaresh bayad masael mohi zist ra varede doroos madares konad.dar keshavarzi masrafe balaye kood o alafkosh darad salamate khak va mardom ra nabood mikonad. vaz kharab ast
--------------
دوست عزیز
سپاس از نظر شما. لطفا جهت آسان شدن خواندن نظرات، به خط فارسی بنویسید. برای این کار می توانید از ادیتور زمانه که لینک آن در قسمت نظرات آمده استفاده کنید
سپاس
زمانه

-- بدون نام ، Aug 21, 2009

بزرگترین خطری که اینده ایران را تهدید میکند نه از جانب دشمن است و نه غرب و شرق بلکه از سوی مدیرین غلط و مدیران نادانی مانند خانم جوادی است.
به هر گوشه ایران که سر میزنید میتوانید شروع یک فاجعه بزرگ محیط زستی را ببینید. دریاچه ارومیه در حال خشکیدن است که در صورت خشک شدن کامل فاجعه مهلک بخش بزرگی از کشور را تهدید میکند. در دامنه دماوند در حال جاده کشیدند. مرداب انزلی به شدت الوده شده است. زباله و به خصوص نایلون و پلاستیک در حال بلعیدن کشور است. امکان ندارد بتوانند جایی را در طبیعت بیابد که مردم زباله های خود را نریخته باشند.
تا چند سال دیگر حتی یک یک متر از ساحل مازندران را نخواهید یافت که بتوانید لختی بنشینید چون زباله و ساخت و ساز غیر مجاز در حال یورش به دریا هستند. هر روز اشنایان و فامیل فلان گردن کلفت حکومتی صدها متر از ساحل را میبلعند.
مناطق حفاظت شده تنها نامشان مانده است. سری به خجیر و مناطق اطراف تهران بزنید و ببینید که در کنار سد ماملو زمین خواران در حال سوزاندن هر روزه جنگلها هستند تا زمینهای پرورش گلشان را زیاد کنند. در انجا شاهد بودم که کارکنان محیط زیست هم کاری از دستشان بر نمی اید و حتی اتش نشانی حاظر نیست کسی را برای خاموش کردن اتش بفرستد.
هموطن عزیز ایا دوست دارید هفته دیگری که برای لذت بردن از طبیعت میروید روی تل زباله بنشینید؟؟ اگر نه پس چرا زباله های خود را در طبیعت خالی میکنید؟؟؟ ایا فکر میکنید برای هر یک از شما باید یک مامور گذاشت؟؟

-- Ali ، Aug 23, 2009

salam
mmanoon az in in barresie jame va kamele shoma.
bayad hame yad begirim ke mohit zist bazi vaghta az joone adamha ham bishtar arzesh dare
chon ye amanate

-- farid ، Aug 28, 2009

salam
kamelan ba nazare doste azizam sam movafegham va vaghaan az shoma va hamkaraneton ham ke in forsato dar ekhtyar delsozane tabiat gharar midin tashkor mikoam.dar morede movafeghine tarh hamontor ke jenabe khosravifard goftan ba tabdil in sazman be vezaratkhane vazife nezarati sazman kmelan az byn miravad. ama be nazare man dar sharayete kononi agar didgahe keshavarzi yani tolid va estefade paydar dar hite mohit tabiee hakem shavadd mosmer samar khahad bood.

-- abdollah salari ، Aug 28, 2009

نظر بدهید

(نظر شما پس از تایید دبیر وب‌سایت منتشر می‌شود.)
-لطفا به زبان فارسی کامنت بگذارید.
برای نوشتن به زبان فارسی می توانید از ادیتور زمانه استفاده کنید.
-کامنتهایی که حاوی اتهام، توهین و یا حمله شخصی باشد هرز محسوب می شود و منتشر نخواهد شد.


(نشانی ایمیل‌تان نزد ما مانده، منتشر نمی‌شود)