صنعت هالوکاست

آمريکائي که نمي شناسيم ـ بخش پنجم

نوشتة عبدی کلانتری

شنيدن فايل صوتي

در کتاب پرفروشي به نام «صنعت هالوکاست» ، منتقد سکولار يهودي «نورمن فينکِل ستاين» مي نويسد در روزنامهء نيويورک تايمز ، ظرف يکي از سالهاي اخير ، اخبار و گزارش هاي مرتبط با «هالوکاست» مقام دوم را پس از گزارش هاي روزانهء هواشناسي داشته است! او از اين نکته مي خواهد نتيجه بگيرد که يکي از بانفوذترين رسانه هاي چاپي آمريکا ، با اهداف سياسي خاص ، مي خواهد داستان آدم سوزي هاي هيتلري را مدام پيش چشم خوانندگان اش زنده نگه دارد.

هالوکاست چيست؟

«هالوکاست» به معني آدم سوزي هاي هيتلري در جنگ جهاني دوم است که قربانيان آن در وهلهء اول يهوديان اروپائي بودند. هالوکاست يکي از تکان دهنده ترين صفحات تاريخ معاصر اروپا و يکي از دهشت بارترين نمونه هاي يهودي ستيزي و قتل عام نژادي است. اين قتل عام بزرگ در سالهاي پس از جنگ توسط گواهيِ بازماندگانِ واقعه و اسناد و اعترافاتي که از عاملانِ حزب ناسيونال سوسياليست آلمان باقي ماند ، مستند شد و در دهها موزه و صدها کتاب و فيلم به ثبت رسيد.

اما داستان هالوکاست همچون بسياري از روايت هاي تاريخي ، خود مضمون تفسيرهاي متفاوت و همچنين ابزار تبليغات سياسي اي قرار گرفت که منطق و دلايلي متفاوت از يهودي ستيزيِ مسيحي و آلماني داشت.

با پايان جنگ جهاني دوم ، يهودي ستيزي پايان نگرفت بلکه اشکال ديگري به خود گرفت؛ به ويژه پس از استقرار دولت اسرائيل در خاک فلسطين که به سرعت جايگاه «قرباني» را به «قرباني کننده» تبديل کرد. از آن زمان به تدريج نوع تازه اي از يهودي ستيزيِ سياسي درکشورهاي عرب و اسلامي رواج يافت که مي خواست از اين راه نامشروع بودن دولت اشغالي را به همگان بشناساند. آخرين نمونهء چنين رفتاري را ظرف يکي دو سال اخير در کارزار تبليغاتي رژيمِ شيعي ايران براي انکار هالوکاست ديديم.

اما از سوي ديگر مدافعان دولت اسرائيل ، به ويژه صهيونيست هاي افراطي نيز به نوعي ديگر روايت هالوکاست را حربه اي تبليغاتي براي رسيدن به اهداف سياسي خود کردند. تلاش آنها از سوي منتقدان ، «صنعت هالوکاست» نام گرفته است. صنعت هالوکاست يک ايدئولوژي است.

صنعت هالوکاست به مثابه ايدئولوژي


«ايدئولوژي» ، سيستمي از عقايد است که از منافع مادي و معنوي و از قدرت سياسي يک گروه اجتماعي حمايت می کند. «منافع» و «قدرت» گروهي يا طبقاتي ، دو عاملي هستند که يک ايدئولوژي بايد آنها را تقويت کند. ايدئولوژي ها ملغمه اي از حقيقت و کذب اند. هم واقعيت را مي نمايانند و هم در مواردي اگر لازم افتد واقعيت را وارونه به آگاهي جمعي مي رسانند.

صنعت هالوکاست به عقيدهء نورمن فينکل ستاين يک ايدئولوژي است براي جلو بردن منافع سياسي و طبقاتي بخشي از طبقات حاکم در آمريکا. اين ايدئولوژي مي خواهد به مردم بقبولاند که اقليتي قومي در آمريکا هنوز در مقام فرودست و «قرباني» قرار دارند. اين اقليت همان يهوديان اند. فينکل ستاين اشاره مي کند درست برعکس اين ادعا ، اقليت يهودي يکي از موفق ترين و پرقدرت ترين گروههاي حاکم در سراسر تاريخ آمريکا بوده است.

مقام و موقعيت «قرباني» در اينجا به معني قرباني تعصب و نسل کشي است. کسي که قرباني تعصب قومي يا ديني است ، در مقام دفاع از موجوديت خود ، بايد بر چيزي به نام «هويت» پا بفشارد. او بايد نشان دهد چنانچه دشمنان يا منتقدان او امکاني پيدا کنند اين هويت را که همان موجوديت اوست نابود خواهند کرد. او بايد نشان دهد که تلاش هاي او تدافعي است و مسألهء هستي و نيستي او در ميان است. براي نمونه به موقعيت بوميان اصيل آمريکائي يا همان «سرخپوستان» فکر کنيد.

در آمريکا نيز همچون بسياري از کشورهاي ديگر ، يهودي ستيزي وجود داشته است. اين تبعيضات به ويژه در ميان سفيد پوستان جنوب آمريکا و مسيحيان ايالت هاي جنوبي همواره به چشم مي خورده ـ همانها که تا همين سي چهل سال پيش به لينچ کردن يا کشتن سياهان مباهات مي کردند. بسياري از اين متعصبان جنوبي، يهوديان را «غاصب» به حساب مي آورند: «غاصب» مقامات دولتي و اقتصادي و رسانه های فرهنگی. درست مانند بخشي از اهالي خاورميانه ، در ميان اين متعصبان نيز انواع نظريه هاي مبتني بر «توطئه» رواج دارد.

اما تبعيضات ضد يهود به مرور در دهه هاي اخير رنگ باخته و از خشونت آن نيز کاسته شده است. گروههاي ديگري در آمريکا هنوز قرباني تبعيض اند: سرخپوستان ، سياهان ، همجنس خواهان ، مهاجران آمريکاي جنوبي که شهروند نيستند ، کارگران بدون تخصص و از اين قبيل. اين گروهها به درستی براي دفاع از موجوديت شان بر هويت فرهنگي خاصِ خود پا مي فشارند تا حقوق شان پایمال نشود.

اما استفاده از روايت «هالوکاست» براي برجسته کردن هويت قومي يهود شامل اين تعريف نمي شود؛ زيرا يهوديان در دهه هاي اخير نه مورد تبعيض سيستماتيک بوده اند و نه قرباني سياست هاي نژادي و نسل کشانه.

صنعت هالوکاست عليه منتقدانِ چپ

کتاب «صنعت هالوکاست» رابطهء سرآمدان يهودي را با قدرت حاکمه در آمريکا و سياست هاي اين کشور در خاورميانه دنبال مي کند. اين کتاب نقش متناقضي را که دولت اسرائيل قبل و بعد از جنگ هفت روزهء ۱۹۶۷ در سياست خارجي آمريکا بازي کرده ، نشان می دهد. دولت اسرائيل تنها پس از جنگ ۱۹۶۷ بود که به تدريج به متحد استراتژيک آمريکا و حافظ منافع آن در منطقه تبديل شد. صنعت هالوکاست نيز از همان زمان رونق گرفت. اين دوراني بود که صهيونيسم جمع گرا ، کيبوتسي و متمايل به سوسياليسم جاي خود را به سياست هاي افراطي همکاري با آپارتايد در آفريقاي جنوبي و اتحاد با ديکتاتوري هاي نظامي آمريکاي لاتين (نظير گواتمالا) داد ـ يعني درست همان کشورهائي که افسران نازي پس از جنگ جهاني در آنها مخفي و تحت حمايت گرفته شده بودند!

نورمن فينکل ستاين نويسندهء کتاب «صنعت هالوکاست» اعتقاد دارد اين ايدئولوژي درست به اين دليل اشاعه داده شد که جلوي انتقاد از اعمال دولت اسرائيل را بگيرد و اين دولت را به طور دائم در خطر نابودي از سوي اعراب جلوه دهد. يعني همواره آن را در موقعيت «ضعيف» در برابر دشمنان قوي و قسم خوردهء قوم يهود به مردم نشان دهد.

در ايالات متحده ، صنعت هالوکاست کمک مي کند که منتقدان دولت و رهبران سياسي اقشار فرودست ، نظير رهبران جنبش سياهان يا روشنفکران چپ و مارکسيست ، با برچسب «يهودي ستير» از مشروعيت و اعتبار بيفتند و صداي انتقاد شان به جائي نرسد. اتهام يهودي ستيزي در دهه هاي ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ ميلادي به طور مؤثري عليه جسي جکسون يکي از رهبران جنبش سياهان به کار گرفته شد. هم اکنون نيز در دپارتمانهاي مطالعات خاورميانه اي دانشگاههای آمريکا اتهام يهودي ستيزي عليه استادان حامي حقوق فلسطينيان به کارگرفته مي شود.

چگونه حقيقت به کذب مبدل مي شود

بسياري از دانش آموزان و دانشجويان ايراني تا زماني که در ايران به سر مي برند اطلاعات ناچيز يا غلطي از تاريخ يهوديان در دنيا يا در سرزمين خودشان دارند و به احتمال زياد هيچ چيز از کشتار يهوديان در جنگ جهاني دوم نشنيده اند. برعکس در آمريکا ، احتمالِ بيشتر اين است که دانش آموزان واقعهء هالوکاست و تعداد قربانيان آن را بهتر از شمارِ قربانيان انفجارهاي اتمي در هيروشيما و ناگازاکي به ياد آورند.

نوشتن تاريخ ، گزارش از تاريخ ، يا بازگوئي و «خاطرهء تاريخي» همواره مي تواند دستخوش دستکاري هاي ايدئولوژيکِ طبقات حاکم در هر کشوري قرار گيرد. تاريخ و خاطره در غالب موارد از صافي ايدئولوژي به ما مي رسند. همچنين بايد به خاطر سپرد که مبالغهء بسيار در اظهار يک حقيقت ، مي تواند آن حقيقت را به کذب مبدل کند.

هيچ مصيبتي در تاريخ منحصر به فرد نيست

يکي از روش هاي مدافعان «صنعت هالوکاست» آن است که اصرار بورزند هالوکاست يک تجربهء منحصر به فرد و يگانه در تمامي تاريخ بشريت است ، نقطه اي تاريک و ماوراي ادراک عقلاني که نه قبل و نه بعد از خود معادلي نداشته است. به زغم آنان مصيبتي که بر قوم يهود نازل شد به هيچ وجه قابل مقايسه با عذاب و مصايب انسانهاي ديگر نيست. اين همان «شر» يا مصيبتي است که همواره رازگونه باقي خواهد ماند ، معمائي تاريک که هرگز نمي توان برآن نوري افشاند و از همين رو نيز قربانيان آن چنين يگانه اند ، چنين «برگزيده» اند ، بی شباهت به هيچکس و هيچ قوم ديگري.

نورمن فينکل ستاين خود فرزند پدر و مادري يهودي است که هردو از بازماندگان اردوگاههاي مرگ ورشو در جنگ جهانی دوم بوده اند. به استثناي پدر و مادرش ، کليهء اعضاي خانوادهء پدري و مادري او در اردوگاههاي کشتار جمعي نازي ها به قتل رسيدند.

بازماندگان هالوکاست همچون بازآمدگان از دوزخ اند ، اگر چنين چيزي قابل تصور باشد. تجربهء آنها ، آنچه آنها شاهدش بوده اند هرگز براي نسل هاي بعد ، حتا براي فرزندان خود آنها قابل تجسم نيست. بسياري از اين بازماندگان روايت شان را با سکوت بيان کرده اند. آنچه در کتابهاي خاطرات و قصه ها و مصاحبه برجا مانده در نهايت تصوير کمرنگي از يک واقعهء هولناکِ اگزيستانسيل به دست می دهد. از اين رو ، هر اقدامي که بتواند از تکرار چنين فاجعه اي جلوگيري کند ، خدمتي است به بشريت. و هر کوششي که بخواهد از آن بهرهء سياسي بگيرد خيانتي است به کليهء اقوام ، نژادها و مذاهب.

نورمن فينکل ستاين منتقد يهودي «صنعت هالوکاست» به نقل از مادرش که از بازماندگانِ هالوکاست است مي گويد: «وقتي که به درد و رنج ديگران نگاه مي کنيم ، به تَعَب سياهان ، به قربانيان ويتنام ، و به شکنجه و دردِ بي پايان فلسطينيان می نگريم ، آنگاه خواهيم ديد که همهء ما قربانيان هالوکاست هستيم.»

لينک هاي مرتبط:

سيما راستين : يهودي ستيزي خشونتي کهنسال، سخت جان و همچنان موضوعِ روز

محمدرضا نيکفر: دو جنبه‌ي انكار هولوكاست

رويا حکاکيان : کاريکاتورهاي هالوکاست در تهران