مینو صابری

بیل و شن‌کش؛ ابزار اطفای حریق

طی شش ماه اخیر، جنگل‌های استان کردستان و در واقع زاگرس دچار آتش‌سوزی‌هایی شدند که خسارت‌های جبران‌ناپذیری به این منطقه وارد کردند. بسیاری از گونه‌های گیاهی از بین رفتند. درختان نابود شدند. جانوران و حیوانات بی‌شماری در آتش سوختند و خاکستر شدند. هوای صاف و تمیز جنگل با دود آغشته شد. تعداد زیادی از هموطنانی که خود را به آتش زدند تا آن را خاموش کنند، خود دچار آسیب‌های جدی شدند.

اسماعیل ریاحی، کارگردان پیشکسوت سینما درگذشت

ریاحی یکی از قدیمی‌ترین کارگردانان سینمای ایران است. از نمونه فیلم‌های او می‌توان از فیلم‌های «دل‌های بی‌آرام» با بازی زنده‌یاد فریدون فرخزاد، «جاده‌ی مرگ من» با بازی زنده‌یاد آرمان، «خشم کولی»، «جوان پهلوان»، «شکوه جوانمردی» و ... نام برد. ریاحی علاوه بر کارگردانی در سینما، فیلمنامه هم می‌نوشت. در همین زمینه با پسر ایشان و ناصر ملک‌مطیعی گفتگو کرده‌ام.

صدای طهرون و مرتضی احمدی

دوسال پیش گفت‌وگویی با استاد «مرتضی احمدی» انجام دادم که از رادیو زمانه پخش شد؛ گفت‌وگویی که پیرامون نمایش روحوضی و ضربی‌خوانی بود. در لابه‌لای برنامه هم از ضربی‌خوانی‌های مرتضی احمدی استفاده کرده بودم. این برنامه بسیار مورد توجه ایرانیان پراکنده در سراسر دنیا قرار گرفت. از آن زمان تا به امروز نامه‌های بسیاری از مخاطبین عزیز دریافت می‌کنم که می‌پرسند چطور می‌توانند به قطعات ضربی‌خوانی این هنرمند دسترسی پیدا کنند.

هفتم آبان روز ملی کورش

پنج سال پیش که ماجرای آبگیری سد سیوند مطرح شد و به‌دنبال آن بسیاری از شخصیت‌های فرهنگی و مردم نسبت به این تصمیم اعتراض کردند از سوی «بنیاد میراث پاسارگاد»، روز هفتم آبان‌ماه (۲۹ اکتبر) روز کورش نام نهاده شد. بنیاد میراث پاسارگاد موسسه‌ای غیر سیاسی، غیر مذهبی و غیر انتفاعی است که توسط خانم شکوه میرزادگی به ثبت رسمی رسیده است. به مناسبت نزدیک شدن به روز ملی کورش، با شکوه میرزادگی گفت‌و‌گو کرده‌ام.

«دریاچه‌ها را می‌خشکانیم که مصنوعی بسازیم»

احداث دریاچه‌ی مصنوعی چیتگر در شمال غرب تهران، طرحی که با اعتراض‌های گسترده‌ی متخصصان محیط زیست روبه‌رو است به انجام می‌رسد. آب این دریاچه‌ی مصنوعی قرار است از رودخانه «کن» تامین شود؛ رودخانه‌ای که آب کشاورزی غرب تهران را تامین می‌کند و همین موضوع باعث اعتراض برخی اقتصاددانان کشور شده است. در این‌باره با فاطمه ظفرنژاد، متخصص محیط زیست که نزدیک به ربع قرن در بخش آب وزارت نیرو مشغول به کار بوده گفت‌وگو کرده‌ام.

گاوبانگی؛ فصل جفتگیری مرال

مینو صابری: ٢٨ چادر گاوبانگی در مناطق جنگلی استان گلستان برپا شده است. هدف از برپایی این چادرها جلوگیری از شکار بی‌رویه‌ی گونه‌ای از گوزنها است که به زبان بومی «مرال» خوانده می‏شوند. گاو بانگی اصطلاحی است که در مورد فصل جفت‏گیری مرال‌ها به‌کار برده می‌شود. فصل جفت‏گیری این‌گونه از حیات وحش که فرا می‏رسد گوزن‏های نر با ایجاد صدا، گوزن‏های ماده را به قلمرو خود فرامی‏خوانند.

اختراع دستگاه ردیاب برای مناطق حفاظت‌شده

اصغر درخشان، محیط‌بان منطقه‌ی چهارمحال و بختیاری به‌تازگی دستگاهی اختراع کرده است که برای ردیابی در مناطق حفاظت شده کار کردهای قابل توجهی دارد.اگر دستگاه اختراع شده توسط این محیط‌بان آنگونه عمل کند که مخترع آن توضیح می‌دهد، می‌تواند در آینده کمک‌ بسیاری برای حفظ محیط زیست ما در ایران باشد. با اصغر درخشان، مخترع دستگاه ردیاب، گفت‌وگوی کوتاهی کرده‌ام که در زیر می‌خوانید.

روز ملی یوز؛ سالروز کشتار یوز در بافق

جشنواره‌ی حفاظت از یوز آسیایی، عصر جمعه به کار خود پایان داد. این جشنواره، به همت جمعی از سازمان‌های مردمی طرفدار محیط زیست و با همکاری طرح حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، روزهای پنج‌شنبه و جمعه، 25 و 26 شهریورماه در محل باغ وحش ارم برگزار شد. با دو تن از دست‌اندرکاران این طرح، مژگان جمشیدی، مشاور رسانه‌ای جشنواره‌ی حفاظت از یوز آسیایی و هم‌چنین مدیر طرح حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، مهندس علیرضا جورابچیان گفت‌وگو کرده‌ام.

پلمب دفتر انجمن حمایت از حیوانات و حبس چهار بچه گربه

روز سه‌شنبه افرادی به محل دفتر انجمن حمایت از حیوانات در تهران مراجعه و آن‌را پلمب کردند. این اتفاق در حالی افتاد که این انجمن دارای مجوز قانونی است. در انجمن حمایت از حیوانات در تهران به ریاست دکتر «جاوید آل داوود»، به امور حیوانات آسیب دیده و بی‌پناه رسیدگی می‌شود و هیچ‌گونه فعالیت غیر مجاز در آن صورت نمی‌گیرد. با عبدالرضا باقری، مدیر روابط عمومی انجمن حمایت از حیوانات در این زمینه گفت‌وگو کرده‌ام.

«هزینه‌ی اجاره سالن در تهران بیشتر از همه دنیاست‬»

عبدالحسین مختاباد، مدرس موسیقی، آهنگساز و خواننده،روزهای ۱۴و ۱۵ مرداد همراه با گروه «رودکی» و«چهل‌دف»، در سالن«میلاد» نمایشگاه بین‌المللی به اجرای کنسرت خواهند پرداخت.در این کنسرت، علاوه بر گروه موسیقی رودکی، گروه «چهل‌دف» نیز با سرپرستی «فرشید غریب‏نژاد» شرکت دارد. بیش از دو ماه است که این گروه، برای آمادگی در کنسرت تمرین می‌کنند. به محل تمرین، سالن «رودکی» واقع در تالار «وحدت» رفتم و با مختاباد گفت‌وگویی کوتاه کرده‌ام.

«این کتاب بی‌هویت است»

در خبرها آمده بود کتاب «شعر شاعران ایران و جهان» هم‌زمان با نخستین همایش شاعران در تهران، اصفهان و شیراز منتشر شد. هنوز معلوم نیست نام کدام شاعر ایرانی در این کتاب آمده اما آن‌چه مشخص است در این کتاب نامی از زنده‌یاد «فروغ فرخ‌زاد» برده نشده است. به همین بهانه، ابتدا با «پوران فرخ‌زاد» گفت‌وگو کردم و سپس به سراغ «مهین خدیوی» شاعر معاصر میهن‌مان رفتم و از آن‌ها خواستم دیدگاه‌شان را پیرامون این حرکت بیان کنند.

هدف احداث «جاده‌ی ابر» تجاری است، نه عمرانی

صحبت​های اخیر دکتر محمدی​زاده، رئیس سازمان محیط زیست، حاکی از آن بود که تلاش‌های فعالان محیط زیست و علاقه​مندان طبیعت برای جلوگیری از احداث جاده در دل جنگل ابر بی​نتیجه ماند و به​زودی این جاده ساخته خواهد شد. جنگل ابر یکی از مناطق بسیار زیبای طبیعت ایران در استان سمنان است که در مسير جاده شاهرود به آزادشهر استان گلستان و در روستای ابر قرار دارد . در همین زمینه با دکتر ناصر کرمی گفت‌وگو کرده‌ام.

«حقوق باید از کوچه‌ی اخلاق بگذرد»

کتاب«نوروز و فلسفه‌ی هفت‌سین» نوشته‌ی دکتر محمدعلی دادخواه، همان‌طور که از نام‌اش پیداست در باره‌ی سنت‌های ایرانی و به‌خصوص هفت‌سین است. این کتاب برای نهمین‌بار تجدید چاپ شد و قرار است چاپ دهم آن هم به‌زودی آغاز شود. این استقبال بی‌نظیر از سوی مردم باعث شد تا به سراغ دکتر دادخواه بروم و با وی به گفت‌وگو بنشینم. گفت‌وگویی که علاوه بر موضوعات مربوط به کتاب؛ فعالیت‌های فرهنگی دکتر دادخواه را هم دربرگرفت.

چند توصیه برای رفتن به دامان طبیعت

هزاران سال است که روز ۱۳ فروردین، روز طبیعت، به دل طبیعت می‌رویم و از هوای سالم و فضای پرنشاط مناطق طبیعی بهره می‌بریم و خودمان را برای سال کاری جدید آماده می‌کنیم. اما در این روز طبیعت ما در اثر سهل‌انگاری برخی از هم‌وطنان آسیب‌های جدی‌ای می‌بیند که برخی از این آسیب‌ها جبران‌ناپذیر است! به همین مناسبت با دکتر اسماعیل کهرم و دکتر مرتضی خداقلی گفت‌وگو کرده‌ام.

«بیش از ۹۰درصد حیات‌وحش‌مان نابود شده است»

مینو صابری: از سوی بنیاد میراث پاسارگاد دکتر ناصر کرمی به عنوان برترین شخصیت سال فعال در حوزه‌ی محیط زیست معرفی شده است. دکتر ناصر کرمی، نویسنده، ليسانس خود را در رشته‌ی جغرافيای فيزيکی، فوق‌ليسانس خود را در رشته‌ی شناخت آب و محيط زيست و دکترای خود را در رشته‌ی شناخت محيط زيست دريافت داشته است. به بهانه‌ی انتخاب ناصر کرمی به عنوان شخصیت برتر فعال محیط زیست با او گفت‌وگو کرده‌ام.

«از هزاری استاد پیرنیا تا بزرگ‌داشت استاد شهیدی»

چهارمین و آخرین برنامه‌ی گپ نوزوزی اختصاص دارد به صحبت‌های دو تن از مفاخر عالم موسیقی میهن‌مان؛ استاد «حسن ناهید» نوازنده‌ی برجسته‌ی «نی» و استاد «ناهید دایی‌جواد» یکی از خوانندگان خوشنامی که آثار جاودانه‌ای در برنامه‌های «گل‌ها» از خود به یادگار گذاشته‌اند. حسن ناهید در تهران مشغول تدریس به هنرجویان علاقه‌مند به ساز «نی» هست و ناهید دایی‌جواد در اصفهان به هنرجویان در رشته‌ی «آواز» تعلیم می‌دهد.

«از لباس و کفش گشاد تا ساز دهنی»

در سومین برنامه‌ی گپ نوروزی؛ پای صحبت دو تن از پیشکسوتان رادیو و تلویزیون می‌نشینیم. اسماعیل میرفخرایی و بهروز رضوی. ابتدا حرف‌های اسماعیل میر فخرایی را می‌شنویم که از نوروز می‌گوید و این‌که هیچ خاطره خوشی از آن ندارد! میرفخرایی از حساسیت‌اش نسبت به محیط‌زیست هم می‌گوید و مسائلی را در این زمینه مطرح می‌کند. بهروز رضوی هم از خاطرات نوروزی برای‌ما صحبت می‌کند.

از نجات یک اعدامی تا ثواب زیارت مکه

در این برنامه با دو تن از هنرمندان قدیمی گفت‌وگو کرده‌ام. ابتدا با خانم «پوری بنایی» بازیگر سینما و سپس با آقای «احمد رسولی»، کمدین کافه‌ها و کاباره‌ها. سه سال پیش گفت‌وگویی با «پوری بنایی» داشتم که در ایام نوروز از «رادیو زمانه» پخش شد. و احمد رسولی یکی از کمدین‌های مشهور کافه‌ها و تاترها و کاباره‌های تهران بود که به همراه برادرش – که به «برادران رسولی» مشهور بودند - به روی صحنه می‌رفتند و دل مردم را شاد می‌کردند.

«پسته و شیرینی خوردن یواشکی»

عباس وفایی؛ مشهور به «وفا» از جمله خوانندگان پاپ دهه‌ی پنجاه بود که بین جوانان آن زمان از محبوبیت خاصی برخوردار بود. او بعد از پیروزی انقلاب مانند شمار زیادی از هنرمندان؛ ممنوع‌الصدا و ممنوع‌التصویر شد. وفا در ایران ماند و در همه‌ی این سال‌ها در مراسم و جشن‌های خصوصی برنامه اجرا کرد. قبلآ با «وفا» گفت‌وگوی مفصلی داشته‌ام؛ اما این یک گپ خودمانی نوروزی است!

«جُوق‌جُوق و ذکر خنجر؛ در موسیقی ترکمن»

ذکر خنجر یکی از آئین‌های قدیمی ترکمن است که پیش از ظهور دین اسلام، توسط «شامان»ها یا «شَمن»ها اجرا می‌شده است. به‌این صورت که چند نفر؛ که حتما باید تعدادشان فرد باشد و از پنج نفر هم بیشتر باشند؛ حلقه‌ای را درست می‌کنند، شمن دوتار می‌زند و اشعار حماسی یا عرفانی می‌خواند و کلماتی هم توسط گروهی که حلقه زده‌اند به‌صورت ریتمیک خوانده می‌شود.