«بادبادک‌باز» روی پرده‌ی سینما

شهره جندقیان

فیلم سینمایی «بادبادک‌باز» The Kite Runner که بر اساس رمان پرفروش خالد حسینی، نویسنده‌ی سرشناس افغان - امریکایی ساخته شده است، از ماه نوامبر امسال در آمریکای شمالی بر روی پرده‌ی سینماها خواهد رفت. رمان «بادبادک‌باز» از زمان نخستین چاپ خود در سال ۲۰۰۳ تا به امروز همچنان در صدر فهرست کتاب‌های پرفروش و پرخواننده در آمریکا باقی مانده است. این رمان که تا به حال به ۴۲ زبان مختلف ترجمه شده، مرکز توجه بسیاری از محافل ادبی و هنری قرا گرفته تا جایی که در سال گذشته شرکت‌های بزرگ فیلمسازی چون دریم وورکس (Dreamworks) و پارامونت وانتیج (Paramount Vantage)، تصمیم به سرمایه‌گذاری و ساخت فیلم بلندی بر اساس این رمان گرفتند.

صحنه‌ای از فیلم «بادبادک باز»

داستان کتاب «بادبادک‌باز» در افغانستان دهه‌های شصت و هفتاد اتفاق می‌افتد و رابطه‌ی دوستی بین دو پسر نوجوان به نام‌های امیر و حسن را روایت می‌کند که با وجود فاصله‌ی طبقاتی زیاد، رفاقت عمیقی بین آن‌ها شکل گرفته است. امیر فرزند خانواده‌ای‌ست متمول و مرفه در کابل و حسن پسر خدمتکار این خانواده است. امیر و حسن روزها را با هم به بادبادک بازی و گفتن قصه‌هایی درباره‌ی مکان‌های مرموز و جنگاوران تنومند می‌گذرانند، تا اینکه به دنبال اتفاقی غیرمنتظره و ناگفتنی، رابطه‌ی این دو دوست برای همیشه تغییر کرده و به مسیری می‌رود که هرگز تصور آن را نمی‌کردند. این ماجرا هم زمان با اشغال افغانستان توسط روس‌ها می‌شود که در نتیجه‌ی آن امیر و پدرش مجبور به ترک وطن و به ایالت کالیفرنیا در آمریکا می‌گریزند.

در آنجا نیز امیر همچنان به خاطر بی‌وفایی و خیانت به نزدیک‌ترین دوستش در عذاب وجدان به سر می‌برد تا اینکه سال‌ها بعد تصمیم به بازگشت به افغانستان می‌گیرد. به سرزمینی که تحت سلطه‌ی طالبان قرار گرفته و در آتش جنگ می‌سوزد.

«بادبادک‌باز»، رمانی‌ست درباره‌ی دوستی، خیانت، صداقت و رستگاری. داستانی‌ست درباره‌ی فرهنگی غنی در سرزمینی زیبا که به خاطر جنگ، تجاوز و تعدی در حال از بین رفتن است.

عناصر دراماتیک و جذابیت‌های تصویری نهفته در رمان «بادبادک‌باز» توجه تهیه‌کنندگان بسیاری از جمله شرکت‌های فیلمسازی پارامونت وانتیج و دریم وورکس را به خود جلب کرد تا جایی که آنان را مصمم به ساخت فیلمی خارج از استانداردهای همیشگی هالیوود کرد: فیلمی بدون بازیگران و ستارگان غربی و به زبانی غیر از زبان انگلیسی. برای کارگردانی فیلم نیز از مارک فورستر (Marc Forster) سازنده‌ی فیلم‌های تحسین شده‌ای چون «ضیافت اهریمن» و «در جستجوی ناکجا آباد»، دعوت شد.

مارک فورستر، کارگردان سویسی تبار هالیوود در گفتگویی با نیویورک‌تایمز درباره‌ی تصورش از سبک و ساختار فیلم می‌گوید: «برای من از ابتدا مشخص بود که این داستان باید در قالب فیلمی حماسی روایت شود. به خصوص برای بازسازی فضای شهر کابل با خیابان‌های شلوغ، زنده و رنگارنگ در دهه‌ی هفتاد که افغانستان هنوز به لحاظ سیاسی - اقتصادی در موقعیتی نسبتا ثابت قرار داشت.»

اگرچه بیشتر داستان در افغانستان اتفاق می‌افتد ولی به‌خاطر مشکلات ناشی از عدم امنیت برای فیلمبرداری در این کشور، تهیه‌کنندگان فیلم مجبور به جستجو برای یافتن محلی شدند که به فضای شهری کابل و جغرافیای افغانستان نزدیک باشد. آن‌ها در حدود بیست کشور از هندوستان و مراکش تا آفریقای جنوبی را در نظر گرفتند تا سرانجام شهر کوچک «کاشگر» در کشور چین را انتخاب کردند. پس از دکورسازی و صحنه آرایی در خیابان‌های این شهر، تنها جمعیتی متشکل از مردان و زنان افغان در لباس‌های محلی لازم بود تا تصویر شهر کابل را بازسازی کند.

امیر و حسن دو نقش اصلی فیلم

تلاش برای یافتن بازیگران اصلی فیلم، به‌خصوص پسربچه‌ها، چالش بزرگ دیگری برای تهیه‌کنندگان این فیلم بوده است. آن‌ها جستجوهایشان را از خانواده‌های افغانی که ساکن کشورهای اروپایی بودند آغاز کردند. ولی خیلی زود متوجه شدند که این کودکان به‌خاطر دور بودن از سرزمین مادری، به لحاظ فرهنگی نیز از آن جامعه فاصله‌ی زیادی گرفته‌اند.

این نتیجه‌گیری، مدیر تولید فیلم را به کوچه و خیابان‌ها و مدارس کابل کشاند که پس از جستجویی یک ماهه موفق به یافتن دو دانش آموز در یکی از مدرسه‌های کابل شد. این دو نوجوان که پیش از بازی در فیلم «بادبادک‌باز» همدیگر را نمی‌شناختند، برخلاف آنچه که در قصه‌ی فیلم اتفاق می‌افتد، پس از پایان فیلمبرداری رابطه‌ی دوستی عمیقی بین آن‌ها شکل گرفت.

صحنه‌ای از فیلم

از دیگر بازیگران فارسی زبانی که در این فیلم ایفای نقش کرده‌اند، می‌توان از «همایون ارشادی» بازیگر سرشناس سینمای ایران نام برد که به‌خاطر بازی درخشانش در فیلم‌های «طعم گیلاس» عباس کیارستمی و «درخت گلابی» داریوش مهرجویی شناخته شده است. همایون ارشادی در فیلم «بادبادک‌باز» نقش «بابا» پدر امیر، شخصیت اصلی داستان را بازی می‌کند.

از دیگر نکات گفتنی درباره‌ی تولید این فیلم می‌توان به بادبادک‌های زیبایی که در صحنه‌های کابل دیده می‌شوند، اشاره کرد. این بادبادک‌ها توسط یک بادبادک‌ساز حرفه‌ای افغان در اتاق محقرش در کابل ساخته شده اند و پس از فیلمبرداری، از طریق مدل‌سازی و با استفاده از نرم‌افزارهای ویژه در استودیویی در کالیفرنیا، به صحنه‌های مورد نظر در فیلم اضافه شده‌اند.

فیلمبرداری فیلم «بادبادک باز» در ماه دسامبر ۲۰۰۶ به پایان رسیده و زمان نمایش فیلم برای دوم ماه نوامبر سال جاری در نظر گرفته شده است. فیلم به زبان فارسی همراه با زیرنویس انگلیسی است و اکثر بازیگران فیلم، فارسی زبان و اهل افغانستان هستند.