تاریخ انتشار: ۲۰ آبان ۱۳۸۹ • چاپ کنید    
گفت‌وگو با پیام رهنما روزنامه‌نگار و هنری‌نویس در تهران

«موسیقی ایرانی، رو به تاریکی می‏رود»

ایرج ادیب‌زاده
adibzadeh@radiozamaneh.com

پلیس تهران از دستگیری چندین تن از اعضای دو گروه موسیقی رپ زیرزمینی خبر داده است.

Download it Here!

سرتیپ حسین ساجدی، فرمانده‏ی پلیس تهران گفته است: «چندین دختر و پسر که در خانه‏های خالی از سکنه در حال تهیه‏ی کلیپ‏های صوتی و تصویری برای چندین شبکه‏ی ماهواره‏ای و سایت‏های اینترنتی بوده‏اند، بازداشت شده‏اند.»

به گفته‏ی فرمانده‏ی پلیس تهران، این افراد برای گمراه کردن مأموران پلیس، از محل‏های مخروبه استفاده و برای استتار محل‏ها، اقدام به شکستن شیشه‏‏ی پنجره‏ها و نصب پرده‏های کثیف کرده‏اند.محدودیت‏هایی که برای موسیقی در ایران وجود دارد و مشکلات بسیاری که به‏ویژه در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‏‏نژاد به‏وجود آمده، باعث شده تا جوانان به موسیقی زیرزمینی روی آورند. تا آن‏جا که در سال‏های اخیر، شماری از خوانندگان و نوازندگان موسیقی زیرزمینی دستگیر شده‏اند و تعدادی از آنان نیز مجبور به خروج از ایران شده‏اند.

هم‏چنین در ماه‏های اخیر، دو فیلم سینمایی «کسی از گربه‏های ایرانی خبر ندارد» از بهمن قبادی و «نه یک توهم» از ترنگ عابدیان، در جشنواره‏ها و اکران‏های عمومی به نمایش درآمدند که وضعیت موسیقی زیرزمینی ایران را نشان می‏دهند.

پیام رهنما، روزنامه‏نگار و هنری‏نویس در تهران، در این زمینه به زمانه می‏گوید که فعالیت گروه‏های موسیقی زیرزمینی و نحوه‏ی کار آنها، در حال حاضر، به یکی از مشکلات جمهوری اسلامی مبدل شده‌ است.

پیام رهنما:فعالیت گروه‏های موسیقی زیرزمینی، این‏روزها تبدیل به یکی از معضلاتی شده است که گریبان دولت‏مردان جمهوری اسلامی ایران را گرفته است. با توجه به گستردگی این گروه‏های زیرزمینی در ایران و عدم حمایت‏های دولتی از تعداد زیادی از آنها، بسیاری از این گرو‏ه‏های خلاق، با پشتیبانی از همدیگر تلاش می‏کنند بستری را فراهم کنند تا بتوانند آثار تولیدی خود را در سطح گسترده در جامعه منتشر کنند.

استقبال گسترده‏ی مردم از این افراد هم باعث شده تا مسئولین نظام این روزها به فکر مقابله و جلوگیری از گستردگی این گروه‏ها بیافتند و در همین زمینه، یکشنبه‏ی گذشته، رئیس پلیس تهران خبر دستگیری دختران و پسران هنرمندی را می‏دهد که این‏ روزها با فعالیت‏های زیرزمینی خود، آثار فاخری را تولید می‏کنند.

من فکر می‏کنم با روی کار آمدن آقای محمود احمدی‏‏نژاد، به عنوان رئیس جمهور کودتایی دولت ایران، فشار علیه گروه‏های موسیقی رپ و نه تنها این ‏گروه‏های موسیقی، فشار بر گروه‏های موسیقی سنتی هم بیشتر و بیشتر می‏شود و دایره‏ی تحرکات این گروه‏های هنری هر روز تنگ‏تر و تنگ‏تر می‏شود.

محدودیت‏ها و فشارهای گسترده روی موسیقی در ایران، به‏دلیل تلقی حکومت از موسیقی، آیا تعداد گروه‏های زیرزمینی را بیشتر کرده است یا برعکس توانسته حرکت آنها را آرام‌تر کند؟

افرادی که محتوای اغلب شعرها و تولیدات آنها، به نقد و تحلیل تبعیض، فشار، فقر و ظلم نظام استبدادی ایران بر مردم می‏پردازد، این‏روزها تحت نشانه‏ی دولت‏مردان کودتایی قرار گرفته‏اند.

این برخورد‏ها در حالی در ایران ادامه دارد که پیش از این هم شاهد ارائه‏ی آثار جالب توجهی از گروه‏های زیرزمینی در ایران بودیم. به‏طور مثال می‏توانم به فیلم آقای بهمن قبادی اشاره کنم که در آن به چگونگی فعالیت این گروه‏ها به شکل جزئی‏تری پرداخته و روند فعالیت آنها را در ایران زیر ذره‏بین قرار می‏دهد.

از جمله‏ شاخص‏ترین این افراد هم می‏توانم به محسن نامجو و شاهین نجفی اشاره کنم که تحت فشارهای دولتی، متأسفانه این دو رپر توانمند ایرانی مجبور به ترک وطن شدند.

موسیقی در ایران از سوی دولت حمایت نمی‏شود. سال پیش با تغییر وزیر ارشاد، بودجه‏ی مربوط به موسیقی پاپ قطع شد. در حالی که پیشتر، حتی در جشنواره‏ی فجر، بخشی هم به موسیقی پاپ اختصاص داشت. شما این را سیاست تازه‏ی دولت درباره‏ی موسیقی می‏دانید؟

من فکر می‏کنم این جریان اساساً برنامه‏‏ریزی شده است. به‏دلیل اینکه هنر و در زیرمجموعه‏ی هنر، موسیقی، می‏تواند حرف‏های زیادی برای گفتن و نقد از حکومت، یک حکومت دیکتاتور، داشته باشد و این‏بار دولت‏مردهای جمهوری اسلامی این مسئله را به‏طور دقیق آنالیز کرده‏اند و در جریان این حرکت هستند. درواقع می‏خواهند به‏طور گسترده، از فعالیت گروه‏های موسیقی جلوگیری کنند.


کسی از گربه های ایرانی خبر نداره

آقای ساجدی‏نیا در مطلبی که شنبه‏ی هفته‏ی گذشته روی خبرگزاری ایلنا قرار گرفته، خبر داده که برای مقابله با گروه‏های رپ و پاپ در ایران، باید به سوی حمایت از موسیقی فاخر ایرانی حرکت کنیم، اما می‏بینیم از وقتی آقای محمود احمدی‏نژاد به عنوان رئیس جمهور روی کار آمده‏اند، با گروه‏ها و کنسرت‏های موسیقی سنتی هم به‏شدت مقابله شده است. گروه‏های فشار برای تعطیلی کنسرت‏های این گروه‏ها، به سالن‏ها‏ ریخته‏اند و از جمله باعث تعطیلی کنسرت‏ همایون شجریان در تبریز، کنسرت شهرام ناظری در کرمانشاه و کنسرت حسام‏الدین سراج در استان گلستان شده‏اند و بسیاری دیگر از گروه‏های موسیقی را تعطیل کرده‏اند.

به‏نظرم این موج جدیدی از مبارزه با گروه‏های زیرزمینی در ایران است. شاید شکل گسترده‏تری به‏خود بگیرد و به این بهانه بخواهند در موسیقی را در ایران ببندند و همان بلایی که سر سینما و تئاتر این ممکلت آورده‏اند، سر موسیقی هم بیاورند.

در مرداد ماه گذشته، آیت‏الله خامنه‏ای در پاسخ به پرسش یک نوازنده‏ی جوان تار گفته بود: «ترویج موسیقی با اهداف نظام سازگار نیست.» آیا همین اعلام نظر رهبر جمهوری اسلامی بود که باعث شد برای آموزش موسیقی در مدارس غیر دولتی، محدودیت‏های تازه‏ای ایجاد شود؟

همین گفته‏ی آقای خامنه‏ای را در نظر داشته باشید و مطمئن باشید که دولت، همه‏ی زیرمجموعه‏ی دولت و همه‏ی زیرمجموعه‏ی بیت رهبری در ایران، به فرمایشات آقای خامنه‏ای عمل خواهند کرد و همان‏طور که داریم می‏بینیم تا الان هم عمل کرده‏اند و دارند با خیلی از این گروه‏ها برخورد می‏کنند.

متأسفانه خیلی از این گروه‏ها را به نابودی کشانده‏اند، فقط به‏خاطر ذهنیت منفی‏ای که آیت‏الله خامنه‏ای نسبت به جریان موسیقی در ایران دارد. مطمئن باشید که این دایره‏ی تهدیدات به‏دور گروه‏های هنری در ایران، هرروز سیاه‏ و سیاه‏تر و تنگ‏تر می‏شود.

در چنین شرایطی، آیا کنسرتی در تهران یا در دیگر شهرستان‏ها برگزار می‏شود؟

یک مثال واضح دیگر می‏توانم بزنم: هفته‏ی گذشته خانم سیمین غانم در تالار وحدت کنسرت داشتند. من برای بازدید از حواشی این کنسرت به خیابان‏های اطراف تالار وحدت رفتم و می‏دیدم که بسیاری از مردم در صف‏های طولانی برای حضور در کنسرت خانم غانم ایستاده‏اند و جمعیت انبوهی حضور دارد. در کنار این جمعیت یگان‏های پلیس را می‏دیدم که در محل قرار گرفته‏اند و با بستن خیابان‏ها و بستن چادرهای مشکی در اطراف تالار وحدت، ورود و حتی رفت‏وآمد آقایان به اطراف تالار وحدت را ممنوع کرده‌اند.

این می‏تواند نشانه‏ی بسیار بدی برای هنر این مملکت باشد. هنری که خانم سیمین غانم در پایان کنسرت خود به آن اشاره می‏کنند و می‏گویند: «متأسفانه موسیقی سنتی ما، موسیقی ایرانی ما، رو به تاریکی می‏رود و متأسفم از این‏که نمی‏توانم برای خانواده‏های شما، برای شوهران شما، برای پسران شما برنامه‏ای اجرا کنم و آرزو می‏کنم که هرچه‏ زودتر این اتفاق بیافتد.»

به نظر شما، موسیقی رپ و آثار موسیقی زیرزمینی چه جایگاهی در میان جوانان امروز ایران دارند؟

من‏ به‏طور قطع به شما می‏گویم که امروز ۷۰ تا ۸۰درصد جوانان ایران مخاطبان موسیقی زیرزمینی هستند. به دلیل اینکه حرف و درد دل جامعه‏ی ایرانی در کلام و زبان موسیقی زیرزمینی قرار گرفته است. موسیقی زیرزمینی دست روی نقطه‏ای گذاشته که درد مشترکی برای خود آنها و جامعه‏ی ایران است. مردم، به‏خصوص جوان‏ها، کاملاً با این موسیقی ارتباط برقرار می‏کنند.

مطمئناً برخوردهایی که حکومت ایران به‏شکل گسترده با این گروه‏ها خواهد کرد، باعث ترغیب بیشتر آن دسته از جوان‏هایی می‏شود که این کلیپ‏ها و آثار و قطعات را گوش نکرده‏اند و آن دسته از جوان‏هایی که بی‏خبر هستند یا اصلاً علاقه‏مند نیستند، برای یک‏بار هم شده، به آثار گروه‏های زیرزمینی سر خواهند زد و کارهای آنها را خواهند شنید. خود این باعث می‏شود که گروه‏های زیرزمینی فعالیت خود را دوچندان بکنند و فکر می‏کنم هیچ‏ کاری هم از دست نظام برنیاید.

جوانان شیفته‏ی موسیقی امروز در ایران، به‏جز اینترنت، از چه راه‏های دیگری به موسیقی‏های زیرزمینی دست پیدا می‏کنند؟

این گروه‏ها، کارهایی را که تولید می‏کنند، به‏صورت مخفیانه تکثیر می‏کنند. این آثار دست‏ به‏دست بین جوانان می‏چرخد و تعداد آن بیشتر می‏شود. جای مشخصی برای فروش این قطعات در نظر گرفته نشده است. فقط دست به‏دست می‏چرخد و اتفاقاً تعداد آنها هم روزبه‏روز بیشتر می‏شود.

Share/Save/Bookmark

نظرهای خوانندگان

بله واقعیت ِدین ِ مبین ِ اسلام در چند وجهی بودن نظریاتی ست که منبعث از تناقضات شگرف در دستورالعمل هاش است. البته در ادیان دیگر هم همین تناقض ها به وفور موجود است ولی فرق مذهب ِدر قدر ت و مذهب ِبی قدرت بحث دیگری است. روحانیت ِشیعه با وجود بسیاری ادعا ها و ایده ها اما هیچگاه در طول تولدش تا حالا نتوانسته به یک پرسش ساده پاسخی بایسته دهد که چرا اسلام اصولا با هنر ( موسیقی- نقاشی- ادبیات- هنر هفتم-رقص- هنرهای تجسمی و...)مخالف است ولی همۀ ساخت وسازها و زیرو زبر هاش را از همین ها اقتباس می کند.
در شیعه این تناقض مثلن در موسیقی اشکارتر است که معروفترین قطعۀ موسیقایی آن که اذان باشد ( آواز بیات ترک_ گوشۀ روح الارواح)روزی چند بار از رسانه ها وبلندگوهای مساجدش پخش می شود اما روی منبر که می روند از حرام بودن موسیقی و البته هنر های دیگر بیانیه می بافند و چون به خانۀ خود ودوست وآشنایی می روند با اهل وعیال در متن ِ مبتذلترین اهنگها می رقصند و سوی بازاری ترین باسمه های آویخته بر دیوارهاشان بشکن می زنند.
اما یک حرف را به یقین می توان گفت گرچه با بگیر وببندها فضای زیست هنرمندان تنگتر و حرکت طبیعی هنر کندتر می شود لیکن عروج آن باور کنید والاتر از پیش خواهد بود.

مهدی رودسری

-- بدون نام ، Nov 11, 2010

با وجود محدودیت هایی که درزمینه ی موسیقی ایران وجود دارد تعجب میکنم چطور بعضی از خوانندگان
از جمله «سیروان خسروی» براحتی کنسرت برگذار میکنند؟

-- مریم ، Nov 11, 2010

نظر بدهید

(نظر شما پس از تایید دبیر وب‌سایت منتشر می‌شود.)
-لطفا به زبان فارسی کامنت بگذارید.
برای نوشتن به زبان فارسی می توانید از ادیتور زمانه استفاده کنید.
-کامنتهایی که حاوی اتهام، توهین و یا حمله شخصی باشد هرز محسوب می شود و منتشر نخواهد شد.


(نشانی ایمیل‌تان نزد ما مانده، منتشر نمی‌شود)