جای خالی «کافه نادری»

لیدا حسینی‌نژاد

برای نخستین بار در هلند نمایشگاهی از مجموعه آثار هنرمندان و نقاشان ایرانی مقیم این کشور برگزار شده است. این نمایشگاه که در سالن کونستلینی (de Kunstlinie) در شهر آلمیره برگزار می‌شود، از دیروز ۱۲ دسامبر آغاز به کار کرده و تا ۲۳ ژانویه هم ادامه خواهد داشت.

با بهارک دهقان هنرمند و نقاش که هم در نمایشگاه شرکت دارد و هم هماهنگ‌کننده و برگزارکننده‌ی این نمایشگاه است، گفت‌وگویی انجام داده‌ام و ابتدا از او در مورد چگونگی برگزاری مراسم گشایش این نمایشگاه پرسیدم.

باید بگویم خیلی از آن چیزی که من تصورش را می‌کردم بهتر بود. نه این‌که فقط نظر شخصی من باشد، این چیزی بود که از همه می‌شنیدم.

هم از هنرمندان شرکت‌کننده در این نمایشگاه، هم از بازدیدکنندگان و هم مدیر نمایشگاه که به من گفت، تا به حال چنین نمایشگاهی، به این خوبی و با این کیفیت، در این گالری نداشتند. و پارتنر و همکار من، آقای آرنولد اسلوت هم خیلی راضی بود.

ما برای افتتاح نمایشگاه قادر عبدالله را دعوت کردیم. ایشان نمایشگاه را افتتاح کردند. که نامشان برای نمایشگاه ما خیلی مهم بود. چون نه فقط ایرانی‌ها، بل‌که بسیاری از هلندی‌ها به خاطر اسم ایشان آمدند و نمایشگاه را دیدند و با هنرمندان ایرانی و کارهایشان آشنا شدند.

در این نمایشگاه تعدادی از هنرمندان، از جمله خود من و شریکم آرنولد اسلوت از شال سبز و رنگ سبز استفاده کردیم. هدف این نمایشگاه این نبود که بخواهد جنبش سبز را حمایت کند. اساس‌ آن بر چیز دیگری بود، ولی بعداً این موضوع هم اتفاقی به آن اضافه شد.

چه طور امکان برگزاری چنین نمایشگاهی به‌وجود آمد؟ آیا تلاش شخصی افراد یا خود شما بود؟ یا این‌که نهاد هلندی خاصی به برگزاری این نمایشگاه کمک کرد؟

نه، این یک کار شخصی بود. در واقع ایده‌ی من بود که این کار را بکنم و من از شریکم خواستم که به من کمک کند. او هم قبول کرد که برگزارکننده‌ی نمایشگاه باشد و ازجمله محل نمایشگاه، کاتولوگ، انتخاب هنرمندان و در رابطه با خیلی چیزها کمکم کرده و نمایشگاه را برگزار کردیم. نه، این یک کار فردی بود و کار نهاد یا ارگان خاصی نبود.

حضور ویژه‌ی قادر عبدلله که باعث جذب مخاطبین هلندی شد

چه طور تصمیم گرفتید که چه نقاشی‌هایی در این نمایشگاه شرکت کنند؟ آیا سبک خاصی را در نظر داشتید یا هنرمندان آزاد بودند با هر سبکی در این نمایشگاه شرکت کنند؟

موضوع نمایشگاه خیلی خاص نبود. ما هنرمندان را از روی کیفیت کارها و نه از روی سبک انتخاب کردیم. چون سبک‌ها مختلف بودند. ما نمی‌خواستیم سبک خاصی در این نمایشگاه باشد. از این جهت آزاد بود، ولی ما هنرمندان را از روی کیفیت کارهایشان انتخاب کردیم و گفتیم که کارهایشان را برایمان بفرستند.

ولی من به آن‌ها گفتم کارهایی را بفرستند که حول موضوع نوستالژی باشد. چون ما همه مقیم یک کشور بیگانه هستیم. بنابراین کارها هم دور همین موضوع بود.

صحبت قادر عبدالله هم در افتتاح نمایشگاه بیشتر راجع به نوستالژی بود و این که چه‌طور نوستالژی، کار و فکر هنرمند را تغییر داده و بر کار هنرمند اثر می‌گذارد. و البته این موضوع در کار تمام هنرمندان شرکت‌کننده‌ در این نمایشگاه حضور داشت.

شیوه‌ی گزینش آثار چه طور بود؟ آیا برای گزینش آثار هیأت خاصی را تشکیل داده بودید؟ آیا هنرمندان می‌باید از کارهایشان برایتان عکس می‌فرستادند؟

من از روی عکس‌ها هنرمندان را انتخاب کردم و بعد از تماسی که گرفتم، با آن‌ها قرار گذاشتم. ما دو نفر، من و آرنولد، کار هنرمندان را دیدیم و انتخاب کردیم.

یعنی هیأت خاصی نبود که بخواهد تصمیم بگیرد. اما اگر ما بخواهیم بار دیگر این نمایشگاه را تکرار کنیم، آن موقع انتخاب کارها را با کمک یک یا دو نفر از هنرمندان انجام می‌دهیم.

هنرمندان شركت كننده و شال‌های سبز

پس تصمیم دارید که این کار را ادامه دهید و این نمایشگاه را در آینده وسیع‌تر برگزار کنید!

بله، همین‌طور است. الان ارگانی داریم به اسم «کافه نادری» تا سالی یک‌بار این نمایشگاه برگزار شود، ولی با کیفیت بهتر.

آن طور که من از صحبت‌های شما فهمیدم، شما خودتان با هنرمندان تماس شخصی گرفتید و از ‌آن‌ها دعوت کردید که در نمایشگاه شرکت کنند و احتمالش هست که هنرمندانی در هلند باشند که شما به آن‌ها دسترسی نداشتید. آیا قصد ندارید برای دفعات آینده فراخوان عمومی‌تری بدهید یا هنرمندان بیشتری را شرکت دهید؟

بله، همین‌طور است. چون همین دیروز در طول نمایشگاه من چند هنرمند را دیدیم که در هلند زندگی می‌کردند و با آ‌ن‌ها هم صحبت کردم. این‌ها کسانی بودند که من اصلاً اطلاعی نداشتم و نمی‌شناختم‌شان.

اما در آینده‌، برای بارهای دیگر، ما می‌خواهیم این نمایشگاه را گسترده‌تر کنیم و فقط در هلند نباشد. می‌خواهیم با هنرمندان ایرانی‌ای که در اروپا هستند تماس بگیریم، تا برای این نمایشگاه هنرمندان برجسته‌تر را هم دعوت کنیم.

فکر می‌کنید یک روزی از ‌هنرمندان ایرانی هم دعوت کنید که کارهایشان را این‌جا برای علاقمندان هلندی یا غیرایرانی به نمایش بگذارید؟

یک روزی ممکن است. ولی الان نمی‌توانم جوابی صددرصد بدهم. فقط می‌دانم برای دفعه‌ی بعد من یک‌دفعه نمی‌خواهم قدم خیلی فراتری بردارم. فعلاً می‌خواهیم این کار را به خود اروپا محدود کنیم تا هنرمندان ایرانی ساکن اروپا را پیدا کرده و با آن‌ها این نمایشگاه را برگزار کنیم.

البته من این تصور را دارم که روزی هنرمندان ایران را هم دعوت کنم، که با هنرمندان مقیم اروپا، باهم این نمایشگاه را داشته باشند.

«کافه نادری» در سالن کونستلینی

چه‌طور توانستید به لحاظ مالی از عهده‌ی برگزاری این نمایشگاه برآیید؟ آیا از جایی توانستید کمک مالی جمع کنید یا سوبسیدی بگیرید، یا این که همه‌اش هزینه‌ی شخصی بوده؟

نه، هزنیه‌ی شخصی نبود. ما برای هزینه‌ی این نمایشگاه از شهرداری شهر آلمیره کمک گرفتیم. شهرداری هزینه‌اش را پرداخت، ولی هزینه‌اش به هرحال محدود بود. ولی ما اگر بخواهیم باردیگر این کار را بکنیم، بهتر می‌دانیم که چه کارهایی باید انجام دهیم تا کیفیت برگزاری نمایشگاه بهتر شود.

استقبال هلندی‌ها از نمایشگاه چه‌طور بود؟

استقبال هلندی‌ها از این نمایشگاه خیلی خوب بود. در واقع هدف اصلی من از برگزاری این نمایشگاه هم این بود که هنرمندان ایرانی و به‌طور کلی فرهنگ ایرانی را تا حدودی به هلندی‌ها نشان بدهم.

پوشش رسانه‌ای هلندی هم داشتید؟

در اینترنت، بله. ولی در رسانه‌های جمعی نه. یعنی متأسفانه زمان برای دعوت از رسانه‌ها خیلی کوتاه بود و این کار انجام نشد. شاید. برای دفعه دیگر حتماً این کار را خواهیم کرد.

آیا همه‌ی هنرمندان در طول برگزاری نمایشگاه در داخل نمایشگاه ‎حضور دارند؟

بله، همه هستند.

به‌عنوان سؤال آخر. در مورد عنوان این نمایشگاه، «کافه نادری»! چه طور شد که چنین عنوانی را برای این نمایشگاه انتخاب کردید؟ ارتباطش با موضوع آثاری که در این نمایشگاه شرکت داده شده، چه هست؟

این عنوان در واقع بر این اساس انتخاب شده است که ما جمعی از هنرمندان ایرانی را دورهم جمع کردیم، تا این‌ها باهم گفت‌وگویی داشته باشند و باهم آشنا شوند.

خیلی از این هنرمندان اصلاً همدیگر را نمی‌شناختند و به‌خاطر این نمایشگاه باهم آشنا شدند. به‌ همین دلیل اسم «کافه نادری» را برای این نمایشگاه انتخاب کردم.

چون کافه نادری هم محلی بود که هنرمندان همدیگر را در آن‌جا می‌دیدند، باهم آشنا می‌شدند و باهم بحث و گفت‌وگو می‌کردند. این نمایشگاه تم یا موضوع خاصی نداشت، فقط هدف من این بود که هنرمندان ایرانی مقیم هلند باهم آشنا شوند و یک کار گروهی انجام دهند.