اختلاف در اتحادیه اروپا بر سر حفظ محیط زیست

بیژن روحانی

مقابله با تغییرات جوی و گرمایش زمین موجب اختلاف نظر میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا شده است. در حالی که سال گذشته اعضای این اتحادیه موافقتنامه‌ای را در زمینه مبارزه با گرمایش زمین و تلاش برای کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای امضاء کرد‌ه بودند، در روزهای گذشته تعدادی از کشورهای اروپایی مخالفت خود را با به اجرا درآوردن مفاد این موافقتنامه اعلام کردند.

در نشست هفته گذشته سران کشورهای عضو این اتحادیه در بروکسل، ایتالیا از جمله کشورهایی بود که مخالفت خود را با اجرای این موافقتنامه اعلام کرد. سیلویو برلوسکونی نخست وزیر این کشور به صراحت گفت که به دلیل تبعات و بار مالی فراوان این طرح، ایتالیا قادر به انجام تمام مفاد آن نخواهد بود.

به اعتقاد آقای برلوسکونی در حالی که کشورهای بزرگ تولید کننده گاز دی اکسید کربن مانند آمریکا و چین از اجرای طرح‌های کنترل گازهای گلخانه‌ای سرباز زده‌اند نمی‌توان انتظار داشت کشورهای دیگری همچون ایتالیا به تنهایی در این زمینه اقدام کنند.

در سال ۲۰۰۷ میلادی سران کشورهای اروپایی به دشواری توانستند بر سر امضای موافقتنامه‌ای برای مبارزه همه جانبه با پدیده گرمایش زمین به توافق برسند. در این موافقتنامه این کشورها متعهد شده‌اند که تا سال ۲۰۲۰ به میزان بیست درصد از انتشار گاز سمی دی اکسید کربن CO2 در اتمسفر بکاهند و برای یافتن منابع تجدیدشونده انرژی، سرمایه‌گذاری و تلاش بیشتری به خرج دهند.

این طرح صنایع بسیاری از جمله کارخانجات خودروسازی را مورد هدف قرار می‌دهد که طبق این معاهده باید برای کاهش غلظت و حجم گازهای آلاینده محیطی که توسط خودروها تولید می‌شود، تلاش کنند. اتحادیه اروپا از سال گذشته تاکنون به تهیه پیش‌نویس راهکار‌ها و پیشنهاداتی برای عملی شدن این طرح پرداخته است. پیشنهاداتی که در نشست هفته گذشته سران این کشورها می‌بایست به تصویب می‌رسید.

با این حال مخالفت ایتالیا با این طرح تنها صدای مخالف در اروپا نبود. لهستان نیز اعلام کرد که اگر تغییراتی در این طرح‌ها اعمال نشود آماده وتو کردن آن به همراه ایتالیا خواهد بود.

مخالفت این کشورها با اجرای موافقتنامه اروپایی در جهت حفظ محیط زیست باعث شده است تا این اتحادیه برای بررسی و محاسبه هزینه‌های وارده بر این کشورها و همچنین پیدا کردن راه حلی برای اجرای این موافقتنامه، نشست دیگری را در ماه دسامبر آینده در دستور کار خود قرار دهد.

نیکلای سارکوزی رییس جمهوری فرانسه که کشورش ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا را برعهده دارد در این نشست اعلام کرد که به دلیل جدی بودن مساله تغییرات جوی و گرمایش زمین، این اتحادیه نمی‌تواند از اجرای این طرح صرفنظر کند. بنابر اظهارات رییس جمهور فرانسه باید راه حلی برای رفع نگرانی برخی کشورها پیدا شود.

بسیاری از کارشناسان اقتصادی و همچنین محیط زیست امتناع این کشورهای اروپایی از اجرای تعهدات خود را تحت تاثیر وضعیت آشفته و رکود بازارهای مالی در جهان ارزیابی می‌کنند. در این شرایط به نظر می‌رسد تعدادی از کشورها ظرفیت ریسک اقتصادی کمتری داشته باشند.

ایتالیا یکی از اصلی‌ترین کشورهای مخالف این طرح معتقد است اجرای مفاد این موافقتنامه زیست محیطی سالانه هزینه‌ای بین ۱۸ تا ۲۵ میلیارد یورو برای صنایع ایتالیا دربرخواهد داشت. هزینه‌ای که می‌تواند اقتصاد این کشور را به زانو درآورد.

اما رقم اعلام شده از سوی دولت این کشور که به بهانه آن قرار است از اجرای موافقتنامه سرباز زند، از سوی اتحادیه اروپا و همچنین مدافعان محیط زیست غیرواقعی اعلام شده است.

در مقابل مخالفت ایتالیا و لهستان، تعدادی از کشورهای دیگر اروپایی معتقدند با اجرای این موافقتنامه و انجام یک انقلاب سبز که به حفظ محیط زیست کمک خواهد کرد، در نهایت فرصت‌های شغلی جدیدی ایجاد می‌شود، امنیت انرژی تضمین می‌شود و در سایه آن دستیابی به توسعه پایدار امکان پذیر خواهد بود.

موافقتنامه اروپایی امیدواری‌های زیادی را برای حفظ محیط زیست و مقابله با گرمایش کره زمین به وجود آورده بود. اما اکنون مخالفت ایتالیا با این طرح می‌تواند کل آن را با شکست رو به رو کند. از این رو در روزهای گذشته اعتراضات بسیار زیادی چه در سطح اروپا و در چه در سطح ایتالیا به دولت این کشور شده و بسیاری از منزوی شدن ایتالیا در اتحادیه اروپا سخن گفته‌اند.

دامنه وسیع این اعتراضات باعث شد تا نخست وزیر این کشور در ابتدای هفته جاری اعلام کند که ایتالیا در زمینه مخالفت با این طرح تنها نیست و ۹ کشور دیگر نیز با این کشور همراه خواهند بود. به اعتقاد برلوسکونی هزینه نجات محیط زیست می‌بایست به طور مساوی بین تمام شهروندان اتحادیه اروپا تقسیم شود زیرا پرداخت این هزینه‌ها تنها از سوی کشورهای تولید کننده، بسیار سنگین خواهد بود.

اتحادیه اروپا با تهیه این طرح در سال گذشته امید داشت بتواند الگوی مناسبی را در اختیار سایر کشورهای جهان برای مقابله با تغییرات جوی و زیست محیطی قرار دهد و کشورهای بزرگ تولید کننده آلاینده‌ها از جمله ایالات متحده آمریکا را تشویق به پیوستن به معاهدات جهانی کند. اما اکنون به نظر می‌رسد این اتحادیه در راه حفظ محیط زیست، درون مرزهای خود نیز با مشکلات جدیدی رو به روست.