«ایران، توانایی ساخت بمب اتمی را دارد»

ایرج ادیب‌زاده

هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا در گفت‌ و گو با یک شبکه تایلندی گفت، تقویت توان دفاعی همسایگان ایران می‌تواند قدرت جمهوری اسلامی ایران را مهار کند. او ایده‌ی افزایش توان دفاعی متحدان آمریکا در منطقه را به‌عنوان راهی برای مواجه با ایران دارای قدرت هسته‌ای مطرح کرده است.

وزیر خارجه آمریکا همچنان معتقد است، در صورتی که ایالت متحده متحدانش را در منطقه زیر چتر دفاعی قرار دهد، تهران احساس قدرت و امنیت نخواهد کرد. برای بررسی بیشتر اظهارات وزیر خارجه آمریکا، با رضا تقی‌زاده، تحلیلگر سیاسی در گلاسکو گفت و گو کرده‌ام.

آقای تقی‌زاده، فکر می‌کنید چه وضعیتی پیش آمده است که وزیر خارجه آمریکا به جمهوری اسلامی این اخطارها را می‌دهد که کشورش می‌تواند با کشیدن چتر دفاعی در منطقه، ایران را مهار بکند؟

همان‌طور که گفته می‌شود، ساعت اتمی در حال تیک تیک کردن است و وقت برای ایران رو به پایان است، آمریکایی‌ها به بقیه‌ی دنیا و به ایران هشدار می‌دهند که با چه شرایطی می‌توانند مواجه باشند.

در آنچه خانم کلینتون می‌گوید یک نکته هست که به نوعی توضیح آن ادعایی ا‌ست که تاکنون آقای البرادعی مطرح می‌کرده و مدعی بوده است که اگر ایران گرایشی به سمت اتمی شدن دارد، به علت احساس عدم امنیت است. و حالا خانم کلینتون می‌گوید، آنچه ایران مدعی ا‌ست به‌عنوان عدم امنیت داشتن و او را جذب می‌کند به سمت تسلیحات اتمی، خودش یک خطر بالقوه برای بقیه‌ی منطقه است و آنچه بعداً ایجاد خواهد شد، صلح منطقه را در خطر قرار می‌دهد.

و اعلام می‌کند که برای خنثا کردن این خطر، حضور آمریکا در منطقه مؤثرتر خواهد شد و این حضور مؤثر با توجه به سیاست شناخته‌شده‌ی ایران که حضور آمریکایی‌ها را همیشه در منطقه نفی می‌کرده است، اعمال فشارهای بیشتری علیه ایران است.

رضا تقی‌زاده، تحلیلگر سیاسی

خانم کلینتون نتیجه‌گیری می‌کند که ما حاضریم از همسایگان ایران و همپیمانان خودمان در منطقه بیش از گذشته دفاع بکنیم و در ضمن آنچه ایران تصور می‌کند که با به دست آوردن احتمالی بمب اتمی امنیت بیشتری نیز به دست خواهد آورد، در حقیقت مخاطرات منطقه و فشارهایی علیه ایران را افزایش می‌دهد.

خانم کلینتون اعلام می‌کند، آمریکا در شرایط فعلی آماده است ‌پیمان‌های دوجانبه با کشورهای منطقه‌ای ببندد و شاید یک پیمان دفاع جمعی در منطقه علیه ایران دوباره شکل بگیرد. این سیاستی‌ است که در سه دهه‌ی گذشته آمریکا علیه اتحاد جماهیر شوروی و پیمان ورشو در منطقه داشته است.

در خاور دور هم همین سیاست اعمال شده است. حالا با حضور خطر تازه‌ای نظیر ایران در صورت تبدیل شدن این کشور به یک قدرت نظامی اتمی، تجدید سیاست‌های گذشته برای دربرگرفتن ایران دوباره مورد توجه قرار می‌گیرد.

آقای تقی‌زاده، این طور که من متوجه شده‌ام، آمریکایی‌ها دارند آماده می‌شوند که با ایران اتمی به نوعی روبه‌رو بشوند. نظر شما هم همین است؟

به هر حال برای متوقف کردن برنامه‌ی اتمی ایران، آمریکایی‌ها هم به این نتیجه خواهند رسید که اگر قرار باشد ایران واقعاً متوقف بشود، هیچ راهی به‌جز توسل به ابزار نظامی نیست. در حالی که آمریکا چنین آمادگی‌‌ای را حالا ندارد. شرایط منطقه هم شاید این را ایجاب نمی‌کند.

اگر ایران آماده باشد همه‌ی هزینه‌های اقتصادی و سیاسی برای تبدیل شدن به یک قدرت نظامی را تحمل بکند، به هر حال ایران قادر به این کار هست. زیرا در شرایط فعلی همه‌ی امکانات لازم را در اختیار دارد. یعنی به اندازه‌ی کافی اورانیوم غنی‌شده دارد که باید غنای آن‌ها را زیاد بکند و تکنولوژی دست پیدا کردن به بمب اتمی هم تکنولوژی پنهانی نیست.

اگر کره شمالی که یک کشور عقب مانده‌ی اقتصادی است و اصلاً ظرفیت صنعتی ندارد چنین بضاعتی را پیدا می‌کند و در گذشته پاکستان هم موفق به این کار شده، ایران با در اختیارداشتن بقیه‌ی ابزارها حتماً به این هدف، در صورت خواستن می‌رسد. بنابراین راهی برای متوقف کردن ایران وجود ندارد.

باز تکرار می‌کنم، اگر ایران آماده‌ی پذیرفتن هزینه‌ها باشد. حالا پلان دیگر آمریکایی‌ها این است که در صورتی که ایران این آمادگی را با دولت سخت‌گیری که حالا آماده‌ی روی‌ کار آمدن هست، پیدا کرد و این هزینه را پرداخت، با ایران چه باید کرد؟

این آمادگی‌هایی‌ است که آمریکا از حالا در مسیرش قرار می‌گیرد و دلگرمی‌ است که به همسایگان ایران می‌دهد که در صورت تبدیل شدن ایران به یک قدرت نظامی اتمی، ما آماده‌ی حضور بیشتر در منطقه هستیم و دفاع از امنیت منطقه و امنیت کشورهایی که در همسایگی ایران هستند.

آقای تقی‌زاده، پرسش پایانی من بازهم قسمتی از گفته‌های خانم هیلاری کلینتون است که گفته‌اند، ما همچنان درها را برای گفت ‌و گو با ایران باز نگهداشته‌ایم و در عین حال اقداماتی فلج‌کننده مثل بالابردن توان دفاع دوستانمان را انجام خواهیم داد. به نظر شما فکر نمی‌کنید یکی از مشکلات کنونی آقای اوباما که مایل به گفت‌ و گو با ایران است این است که نمی‌داند با چه کسی در ایران گفت ‌و گو بکند؟

قبل ازاین که انتخابات آمریکا برگزار بشود آقای اوباما، همان‌طور که همه می‌دانیم، اعلام کرده بود که آماده‌ی گفت ‌و گو با ایران است و ترجیح می‌دهد به‌جای توسل به ابزار نظامی از راه دیپلماسی وارد حل این ماجرا بشود. در حالی که خانم کلینتون نظری متفاوت داشت و این تفاوت هنوزهم تا حدی وجود دارد.

خانم کلینتون در گذشته به دفعات تأکید کرده بود که انتظار ندارند که ایران در جهت قبول خواسته‌های جامعه بین‌المللی همراه بشود و به این خواسته‌ها تمکین بکند. با وجود این، آن‌ها مصمم هستند که همچنان در دیپلماسی را باز نگه دارند.

به نوعی شاید اشاره‌ی خانم کلینتون با وجود نداشتن امیدواری زیاد به همراهی آینده‌ی ایران این است که بتواند کشورهایی را که دوستی و یا همراهی نیم‌بند با ایران دارند، همراه بکند، به‌خصوص روسیه. آمریکا می‌داند که تصمیم‌گیری با دولت ایران نیست، به‌خصوص در زمینه‌های اتمی و در جهت مسایل مربوط به امنیت منطقه.

و رهبری ایران که دولت بخشی از آن است در این مورد تصمیم‌گیری می‌کند. شاید در طول انتخابات انتظار داشتند تغییر دیگری پیش بیاید و آن‌ها با دولت متعادل‌‌تری روبه‌رو باشند. ولی با معرفی آقای احمدی‌نژاد به‌عنوان رییس دولت بعدی آن امیدهای اندک هم از میان رفته است.

حالا آمریکا، هم در جهت یارگیری بیشتر در منطقه و هم دادن هشدار نهایی به ایران برای اعمال تنبیهات بیشتر و هم دلگرمی به کشورهای همسایه‌ی ایران به نوعی یک زمینه‌سازی وسیع‌تری را برای شرایطی که از پیش نگران شکل ‌گرفتنش بودند، آغاز کرده است. و احتمال این شکل گرفتن را بیشتر از گذشته می‌بینند.