«اعدامی‌ها، قربانیان بی‌انصافی در سیستم قضایی»

ایرج ادیب‌زاده

اعدام ۲۱ نفر فقط در طی دو روز در چند شهر ایران با اعتراض‌های گسترده‌ی عفو بین‌الملل و نهادهای مدافع حقوق بشر در جهان روبه‌رو شده است. اتحادیه‌ی اروپا هم در بیانه‌ای اعدام‌های گسترده‌ی اخیر را توسط جمهوری اسلامی ایران به شدت محکوم کرده است.

برای بررسی واکنش فعالان حقوق بشر در مورد این اعدام‌ها و بیانیه‌ی اتحادیه‌ي اروپا با خانم لادن برومند، فعال حقوق بشر و مدیر بنیاد «عبدالرحمان برومند‌» گفت و گو کرده‌ام.

خانم برومند اعدام ۲۱ نفر طی دو روز در ایران را چطور توجیه می‌کنید؟

متأسفانه این روندی است که جمهوری اسلامی هر از گاهی از آن استفاده می‌کند و به صورت یک موج اعدام می‌کند. در تابستان گذشته هم همین کار را کردند.

تعداد افرادی که هنگام وقوع جرم، از نظر جمهوری اسلامی صغیر بودند و باعث یک حرکت بین‌المللی شدند. در چند روز اخیر همین‌طور که اتحادیه‌ی اروپا در بیانیه‌ی خودش اعلام کرده است چندین نفر را در یک روز اعدام کردند.

به طور روزمره اعدام‌ها را مستند و پیگیری می‌کنیم، محققین ما در ژانویه‌ی ۲۰۰۹ اعدام ۳۸ نفر را ثبت کردند. روز دوشنبه هم یک نفر اعدام شد که مجموع اعدام‌ها تا به امروز در ماه ژانویه‌ی سال ۲۰۰۹ به ۳۹ نفر می‌رسد.

خانم برومند، به این تریتب در ماه ژانویه که هنوز به پایان نرسیده است ۳۹ نفر اعدام شدند یعنی از روزی نه نفر هم بیشتر است.

بله، متأسفانه، ما در سال گذشته ۳۸۱ مورد را ما مستند کردیم و سال قبلش در سال ۲۰۰۷ میلادی ۴۶۶ نفر اعدام شدند. این ارقام فقط اعدام‌های رسمی است که دولت اعلام کرده است.

ما سخنان و بیانات جمهوری اسلامی را مستند کردیم که خودشان اعتراف می‌کنند همه‌ی اعدام‌ها را اعلام نمی‌کنند و رسماً خبرش منتشر نمی‌شود.

به نظر شما که فعال حقوق بشر هستید و نظارت دارید، فکر می‌کنید به چه دلیل این اعدام‌ها همچنان ادامه دارد؟ آیا مسأله‌ی ارعاب و وحشت یا انگیزه‌ی دیگری دارد؟

فکر می‌کنم مجموعه‌ای از عوامل دست به دست هم می‌دهند. ولی به طور کلی وقتی به منظره‌ی بین‌المللی نگاه ‌می‌کنید ۱۹۷ کشور در سازمان ملل عضو هستند.

از این ۱۹۷ کشور ۱۳۸ کشور به طور کلی دیگر از مجازات اعدام استفاده نمی‌کنند اکثریت کشورهایی که مجازات اعدام را از قوانین خودشان حذف کرده‌اند دارای دموکراسی‌ هستند.

به غیر از ایالت متحده‌ی آمریکا، ژاپن و هند که نهادهای دموکراتیک دارند بقیه کشورهای استبدادی هستند که از حکم اعدام استفاده می‌کنند و حاضر نیستند این مجازات را لغو کنند.

همین‌طوری که شما گفتید ایجاد رعب و وحشت یکی از دلایل است، و این‌که حکومت با حذف یک نفر و گرفتن جانش به جامعه نشان می‌دهد که کنترل زندگی افراد در دست او است. البته این یکی از عواملش به خصوص در چهارچوب جرایم سیاسی و جرایم عقیدتی است.

اما به طور کلی در سطح اجتماعی هم است برای این‌که در بیشتر کشورها که حتی هنوز اعدام هست، فقط برای جنایات خیلی مشخص و خیلی پلیدی حکم اعدام را اجرا می‌کنند.

ولی در ایران برای هر کاری از رابطه‌ی جنسی گرفته تا مواد مخدر تا شراب خوردن بی‌حد می‌تواند منجر به اجرای حکم اعدام بشود و این دقیقاً برای ارعاب است.

یک بهانه‌ی دیگری که جمهوری اسلامی دارد این است که به طور کلی برای مبارزه با فساد در جامعه و جنایت و جنایتکاران این کار انجام می‌شود. چون اکثر کشورهای دنیا حکم اعدام را لغو کرده‌اند واقعیت ثابت می‌کند که این‌ها اشتباه می‌کنند و دولتی که خودش اعمال خشونت می‌کند، نمی‌تواند خشونت را از سطح جامعه حذف کند.

خانم برومند، خبرگزاری‌ها گزارش دادند که قرار است روز پنج‌شنبه در زندان رفسنجان زن ۳۲ ساله‌ای به نام معصومه اعدام شود. به گفته‌ی وکیلش او نه سال پیش در یک رویداد اتفاقی باعث مرگ شوهرش شده است و از آن زمان تا به حال در زندان به سر می‌برد.

ببینید، به طور کلی قوانین ضد زنی که در ایران حاکم است در روابط خانوادگی تأثیر بی‌نهایت منفی دارد و خشونت را در روابط خانوادگی تشویق و به شکلی تقویت می‌کند.

به دلیل این‌که وقتی زن‌ها مورد آزار در چهارچوب خانواده، همسرانشان، برادران یا پدرانشان قرار می‌گیرند هیچ راهی در جامعه و دولت و حکومت ندارند که از آن‌ها حمایت بشود، طبیعتاً شرایطی ایجاد می‌شود که برای نجات جان خودشان می‌توانند مورد مرتکب خشونت بشوند.

حالا چه تصادفی و به طور کلی در دفاع از خودشان باشد، همین‌طور که به خاطر دارید چند ماه پیش زنی را اعدام کردند که فقط برای حمایت از دخترش که مورد تجاوز همسرش قرار گرفته بود همسرش را کشته بود و این زن اعدام شد.

به این ترتیب اینجا هم دولت اسلامی به خاطر بی‌انصافی که در قوانینش هست و عدم رعایت انصاف در سیستم قضایی مسئولیت عظیمی به عهده دارد‌. خودش عامل تشویق و رشد خشونت در جامعه می‌شود و به جای این‌که راه حل درست را انتخاب کند قربانی را اعدام می‌کند.

در مورد کودکان هم همان‌طور که دیدید همه‌ی جریان‌های بین‌المللی و مقامان بین‌المللی در مورد جمهوری اسلامی روی مسأله‌ی اعدام تأکید دارند.

به این دلیل است که جمهوری اسلامی امضا کننده‌ی میثاق بین‌المللی حقوق سیاسی و مدنی است و از نظر قانونی و حقوقی مکلف است که حکم اعدام را در مورد کودکان حذف و لغو کند.