«ما را در آن‌ روز قرنطینه می‌کنند»

ایرج ادیب‌زاده

ده سال از قتل‌های سیاسی آذر ۱۳۷۷ گذشت. رویدادی که در ایران و جهان به پرونده‌‌ی «قتل‌های زنجیره‌ای» معروف شد.

درباره‌ی انتشار این بیانیه یا طومار دادخواهی با خانم پرستو فروهر، دختر داریوش و پروانه فروهر در آلمان تماس گرفته‌ام.

خانم پرستو فرهر، در این بیانیه‌ی دادخواهی یا طومار شما چه خواسته‌ای دارید؟

بعد از گذشت ۱۰ سال این تلاشی که ازسوی خانواده‌های قربانیان شروع شده برای یادآوری جنایتی است که در مورد آن دادخواهی انجام نشده است.

به اعتقاد ما تا آن زمانی که رسیدگی صحیح به این جنایت‌ها نشود، تا زمانی که کلیه‌ی حقایق در مورد چگونگی سازماندهی این جنایت‌ها، بافت فکری و عقیدتی که به چنین جنایت‌هایی مهلت بروز داد مشخص و کاملاً برای جامعه روشن نشود، این جنایت‌ها به عنوان یک زخم باز بر وجدان جامعه وجود دارد و این وظیفه‌ی نه تنها ما به عنوان بازماندگان آن قربانیان، بلکه یکایک ایرانیان است که خودشان را نسبت به این مساله متعهد بدانند.

هدف ما در واقع همین بوده که به صورت خیلی ساده‌ای بیان شود که بله من خودم را برای پیگیری چنین جنایت‌هایی که در مملکتم اتفاق افتاده است مسوول می‌دانم.

متاسفانه اگر امروز شرایط طوری است که ما نمی‌توانیم به این خواسته برسیم اما از یاد نمی‌بریم و آن را به‌عنوان یک خواست در بین خودمان نهادینه می‌کنیم تا زمانی که بتوانیم تلاش‌هایمان را به جایی برسانیم که این امید را داریم که چنین اتفاقی بیفتد.

مراسم سالگرد فروهرها

قتل‌های زنجیره‌ای در دوره‌ی نخست ریاست‌جمهوری محمد خاتمی به صورت سازمان یافته و از درون نهادهای حکومتی انجام گرفت. با گذشت ۱۰ سال این پرونده در چه وضعیتی قرار دارد؟

پرونده به لحاظ قضایی و در سیستم قضایی جمهوری اسلامی مختومه اعلام شده است. آن‌ها بعد از درست کردن یک پرونده‌ی سر تا پا دروغ و پر از مخفی کردن حقایق به جای افشا کردن حقایق یک دادگاه فرمایشی تشکیل دادند.

عده‌ای مامور اجرای قتل‌ها در آن دادگاه محاکمه کردند بدون این‌که مساله‌ی قتل‌های سیاسی در چارچوب واقعی خودش یعنی ابعاد سیاسی خودش هیچ نوع رسیدگی به ان نشد.

رسیدگی آن‌ها مثل این بود که این افراد از سر دشمنی خصوصی آمده‌اند پدر و مادر من یا محمد مختاری یا محمدجعفر پوینده را کشتند.

در صورتی که خود این افراد همواره گفته‌اند که ما وظیفه‌ی سازمانی خودمان را انجام دادیم و چنین نوع اعمالی حتا قبل از چنین جنایت هایی جزء وظایف سازمانی ما بوده است.

اما این‌ها سعی کردند که تمام ابعاد اصلی قضیه مشخص نشود و تقریباً آن را تبدیل به پرونده‌ی قتل خصوصی تبدیل کردند و بعد هم آن عده را پای میز محاکمه کشاندند. آن‌ها هم هر چقدر گفتند ما دستور را انجام دادیم فایده‌ای نداشت.

دو متهم ردیف اول گفتند ما دستور را از وزیر وقت دری نجف‌آبادی گرفتیم که به این اظهارات رسیدگی واقعی نشد و بعد هم سر و ته قضیه را بستند. یعنی این‌ها یک روند سر تا پا ساختگی و دروغ را پیش بردند تا آن‌جا که این پرونده را ببندند.

ولی ما از همان موقع اعلام کردیم که ما این روند را به رسمیت نمی‌شناسیم و در آن دادگاه فرمایشی هم شرکت نکردیم و همچنان بر این موضوع پافشاری می‌کنیم که این دادرسی به هیچ وجه دادرسی نبوده است. بلکه در واقع ظلم مضاعفی در حق قربانیان قتل‌های سیاسی.

مراسم سالگرد فروهرها

فکر می‌کنید چه نهادهایی و چه کسانی از افشای حقایق جلوگیری می‌کنند؟

من نمی‌توانم به‌صورت دقیق نام ببرم. ولی آن‌چه که مسلم است از قدرت بالایی برخوردار است و یا کل سیستم است که نمی‌خواهد چنین روندی را به‌طور صحیح به جلو ببرد.

تمام تجربه‌ی من روی این پرونده و رفتن با این روند این بوده است که دستگاه قضایی جمهوری اسلامی نخواسته که دادخواهی بکند و درست روند عکس را پیش برده است.

ما حتا از زبان رییس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس به اصطلاح اصلاحات آقای انصاری‌راد گفتند که ما در تحقیقاتمان به نکانی برخوردیم که توانایی احضار آن‌ها برای پاسخ‌گویی به مجلس را نداریم.

این یعنی چه؟ یعنی به هر صورت از جایگاه‌های قدرت بالا چنین مسایلی پیش آمده است که حتا مجلس در آن موقع نمی‌‌توانسته آن‌ها را برای پاسخگویی به پارلمان فرا بخواند.

با گذشت ۱۰ سال گفته شده است که مسوولان امنیتی حتا به خانواده‌ی قربانیان اجازه‌ی برپایی مراسم رسمی را نمی‌دهند. آیا درست است؟

متاسفانه در چند سال گذشته این‌گونه بوده است. در مورد مراسم بزرگداشتی که هر ساله ما به عنوان خانواده و نزدیکان داریوش و پروانه فروهر سعی کردیم که برگزار کنیم، الان چندین سال است که از برگزاری این مراسم جلوگیری می‌کنند حتا از برگزاری این مراسم در خانه‌ی شخصی آن دو نفر.

از صبح زود ماموران انتظامی در دو طرف کوچه را می‌بندند و حتا اجازه‌ی حضور نزدیک‌ترین اقوام را هم به آن خانه نمی‌دهند. به‌قول خودشان در آن روز قرنطینه می‌کنند و نه ما که در خانه هستیم: برادر‌ام، مادربزرگم، خاله‌هایم و من حق نداریم که از منزل بیرون بیاییم و نه اجازه‌ می‌دهند که کسی از کوچه رد شود.

این شیوه‌ای است که در عرض سال‌های گذشته به کار برده‌اند. من امیدوارم که امسال اینگونه نباشد. ما همچنان به روال هر ساله برای برگزاری این مراسم در اول آذر‌ماه در منزل داریوش و پروانه فروهر تلاش می‌کنیم و امیدوارم که امسال بتوانیم این مراسم را برگزار کنیم.

اسامی قربانیان قتل‌های سیاسی و امنیتی در جمهوری اسلامی ایران لیست بالابلندی را تشکیل می‌دهد. شما از وضعیت خانواده‌های این قربانیان خبر دارید؟

دقیقاً درست است. این روند قتل‌های سیاسی به قولی از شادروان دکتر کاظم سامی که ۱۰ سال قبل از پدر و مادرم کشته شد آغاز می‌شود که در تمام طول این سال‌ها ما با قربانیانی روبه رو هستیم.

البته آن موقع می‌گفتند که این‌ها سکته‌ی قلبی کرده‌اند، دزد به آن‌ها حمله کرده است. تصادف رانندگی بوده است. به‌هر صورت علت اصلی مرگ را هیچ‌وقت بیان نمی‌کردند تا مساله‌ی قتل پدر و مادر من و قتل‌های بعد از آن در آذر ۷۷ پدید آمد که در آن جا زیر فشار افکار عمومی مجبور شدند که بگویند از درون وزارت اطلاعات این قتل‌ها انجام شده است.

بقیه‌ی خانواده‌ها هم که قبل از آذر ۷۷ عزیزان خود را از دست داده‌اند به مرور سعی‌می کنند که در این مورد صحبت کنند و مساله‌را به عنوان قتل سیاسی جا بیاندازند.

خیلی از آن ها سعی می‌کنند که مراسم کوچکی بگیرند ولی بدانید که فشار همچنان روی آن خانواده‌ها هم فوق‌العاده زیاد است و نمی‌خواهند اجازه بدهند که پیوندی بوجود بیاید بین بازماندگان قربانیان این جنایت‌ها که تعدادشان همان‌طور که شما گفتید بسیار زیاد است و به قولی بیش از ۱۳۰ نفر است.