تاریخ انتشار: ۲۵ تیر ۱۳۸۷ • چاپ کنید    

گفت و گو با معمار برج آزادی

بیژن روحانی
rohani@radiozamaneh.com

برج آزادی یا شهیاد، یکی از موفق‌ترین نمونه‌های بناهای یادمانی در ایران است. برجی که آن را بیانی فشرده و انتزاعی از سیر تحول معماری ایرانی نیز به حساب آورده‌اند.

حرکت قوس‌ها در دهانه‌های برج از معماری ایران باستان آغاز شده و به هندسه پیچده‌تر در سده‌های بعدی می‌رسد.

‌معمار این برج، حسین امانت، آن را در سن ۲۴ سالگی طراحی کرد. برج پس از ساخته شدن خیلی زود به نماد تهران تبدیل شد. اکنون بعد از گذشت حدود ۳۷ سال از ساخته شدن برج، سازمان زیباسازی شهر تهران در حال مرمت کردن و تعمیر آن است.

آخرین خبر در مورد برج حاکی از آن است که محوطه اطراف برج به صورت چهارباغ طراحی و آبنماهای موزیکال هم در آن نصب می‌شود. (خبرگزاری میراث فرهنگی، ۱۹ تیرماه ۸۷)

از حسین امانت که در حال حاضر در ونکور کانادا زندگی می‌کند، می‌پرسم محوطه برج در اصل بر اساس چه الگوهایی طراحی شده و مداخله کردن در آن تا چه حد صحیح است؟

Download it Here!

من راجع به مداخله در محوطه و اصولاً این پروژه تعمیر، اطلاعی ندارم. ولی طرح میدان، ملهم از نقش زیر گنبد مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان است و دست زدن به آن، واقعاً خراب کردن طرح است.

ولی فکر نمی‌کنم کسی بخواهد آن قسمت را دستکاری کند. فکر می‌کنم در آن طرف خیابان، ‌یعنی خارج از بیضی‌ای که بنای آزادی در آن قرار دارد، در آن ناحیه می‌خواهند تصرفاتی بکنند.

اگر نیت این باشد فکر خوبی است، چون این کار به زندگی میدان اضافه می‌کند. ولی باید مساله‌ی مقیاس و ارتباط آن با تناسبات بنا و میدان، در نظر گرفته شده باشد. من عقیده دارم که باید یک مقدار ورود عابر پیاده را به مجموعه ی آزادی تشویق کنند.


حسین امانت

به دلیل وجود خیابان‌های دور میدان و ترافیک شدید در آن‌جا، ورود مردم به وسط میدان فقط از طریق راهرو‌های زیر زمینی ممکن است. ولی میدان باید زندگی خودش را داشته باشد و مردم دایم بیایند در فضای وسط میدان و بناهایی را که در زیر این یادمان مثل موزه و غیره ایجاد شده بود، ببینند.

این کارهایی را که شما گفتید، فکر می‌کنم می‌خواهند در فضای اطراف آن انجام دهند؛ یا اقلاً من امیدوارم کاری به آن وسط نداشته باشند، غیر از این‌که آن را تعمیر کنند و جاهایی را که خراب شده، درست کنند.

پیش از این نیز مهندس ایرج حقیقی که در زمان ساخت برج، مسوول کارگاه بود روند مرمت فعلی را غیر‌اصولی اعلام کرد. آیا شما در حال حاضر اطلاعی از پروژه دارید و آیا اصلاً کسی با شما به عنوان طراح اصلی برج مشورت کرده است؟

کسی‌ با من اصلاً مشورت نکرد. آقای حقیقی، ناظر اصلی این بنا بودند و حضورشان در آن‌جا منبع مهمی است برای آن که کارها درست انجام شود. بنابراین امیدوارم اقلاً با ایشان مشورت بشود.

اگر ایشان چیزی گفته‌اند که از آن می‌شود این را فهمید که راضی نیستند، این خیلی خوب نیست. من خودم خیلی نگرانم که آن‌ها چگونه به بنا دست می‌زنند. مثلاً بارها راجع به درز سنگ‌ها گفته‌ام که باید حتماً با یک ماستیک مخصوص پر بشود. اگر این درزها را با سیمان و بند‌کشی عادی پر کنند، سنگ‌ها می‌شکند و می‌افتد.


میدان آزادی، منبع amanatarchitect

در بنای آزادی، به جز حضور ارزش‌های نمادین، فضاهایی با کاربری‌های جدید و فرهنگی مثل موزه، نمایشگاه و سالن اجتماعات هم در زیر زمین طراحی شده است. در آن زمان چه نیازهایی شما را به فکر استفاده فرهنگی از فضای زیر یک برج یادمانی انداخت؟

وقتی‌که مسابقه‌ی بنای آزادی گذاشته شد، منظور فقط یک برج بود که یادآور تاریخ ایران و تاریخ شاهنشاهی و در حقیقت سلسله‌های مختلف ایران باشد. البته من این را برای خودم فرصتی دیدم که عظمت تمدن ایران را نشان بدهم.

چون این فضاهای داخلی در برج موجود بود، اولین فکری که برای استفاده فرهنگی از فضاهای داخلی آن ارایه شد، پیشنهاد خود بنده بود. یعنی بعداً، سالن ورودی زیر زمین را تبدیل به یک موزه کردیم.

البته از اول این نکته در فکر من بود که از آن باید استفاده شود. سالن‌های طبقات بالا هم البته برای نگاه کردن طراحی شده، ولی فضای داخلی و دیوارهایش، طوری‌است که می‌شود نمایشگاه هم آن‌جا برگزار کرد.

ولی آن عواملی که باعث شد بقیه‌ی این مجموعه ی بزرگ ‌زیر میدان شهیاد ایجاد شود، برنامه‌ی سمعی و بصری بسیار جالب هنرمندان چکسلواکی آن وقت بود که در نمایشگاه مونرآل ارایه کرده بودند و شاه خواسته بود آن‌ها بیایند و در ایران هم این برنامه را اجرا کنند.


نقش زیر گنبد شیخ لطف‌الله، منبع ویکی‌پدیا

بعداً به پیشنهاد من قبول کردند که در زیر زمین، مجموعه‌ای ایجاد کنیم و بعد از مدتی آن مجموعه‌ی فرهنگی هم اضافه شد. البته آن هم در زیرزمین است برای آن که به نمای برج صدمه‌ای نزند.

در سال‌های چهل و پنجاه خورشیدی شاهد تعدادی آثار معماری در ایران هستیم که به نوعی سعی داشتند دست‌آوردها و در حقیقت جوهره‌ی تاریخ معماری ایرانی را در کارهای مدرن و جدید ارایه دهند؛ مثل خود برج آزادی یا موزه‌ی هنرهای معاصر یا ساختمان سازمان میراث فرهنگی و چند اثر شاخص دیگر. کارهایی که البته فراتر از گرته‌برداری صرف از آثار تاریخ معماری رفته بود. شما که خود یکی از معماران این جریان بودید، اکنون بعد از گذشت حداقل سی سال، نگاه و ارزیابی‌تان نسبت به آن جریان چیست؟

شروع این فکر البته از آرشیتکت‌ها و معماران دیگری در ایران بوده است. یعنی از دوره‌ی طاهرزاده بهزاد و بعد آثار آقای مهندس سیحون و بعد ماها که شاگردهای مهندس سیحون بودیم.


برج آزادی، منبع amanatarchitect

اتفاقاً من دو هفته پیش در کنفرانسی که در شمال کانادا و در مورد توجه به اقلیم و ناحیه در معماری بود، شرکت کردم. آن‌جا تعدادی از کارهای خودم، یعنی ساختمان میراث فرهنگی، مدرسه بازرگانی دانشگاه تهران، سفارت ایران در پکن، شهیاد و چند کار دیگر را معرفی کردم و نشان دادم که چه‌طور عوامل اقلیم، ناحیه، فرهنگ و سنت می‌تواند در ایجاد فضاهای معماری تصمیم‌گیرنده باشد.

اما معماری دنیا، الان یک حالت بی‌شخصیت دارد. یعنی شما در هرجای دنیا ساختمانی را که می‌بینید می‌تواند این ساختمان درهر جای دیگری هم باشد. یعنی بی‌جایی و بی‌ارتباطی با محل. یعنی ساختمانی که شما در پکن می‌سازید، مثل همان ساختمانی است که در پاریس می‌سازید. این را الان به صورت یک بیماری در طراحی می‌بینند.

توجه به اقلیم و زمینه‌ی کار در مورد این پروژه‌هایی که به ‌آن‌ها اشاره کردیم وجود داشت. فکر می‌کنم نه تنها من، بلکه همه فکر می‌کنند که این خیلی کار مهم و صحیحی است که انسان به ریشه‌های خودش برگردد؛ به ریشه‌های تاریخی‌، فرهنگی و اقلیمی خودش.

شما وقتی‌که ساختمان سازمان میراث فرهنگی را می‌بینید، این ارتباط را کاملاً با شما برقرار می‌کند. این ارتباط، فقط از فرم قوس یا فرم‌های دیگر نتیجه گرفته نشده است، بلکه از وجود تناسبات فضا، چگونگی ورود از فضای حیاط خارجی به داخلی، از هشتی به بازار به باغ و در حقیقت از ارتباطات فضایی موجود در معماری غنی ایران آمده است.


برج آزادی، ‌منبع amanatarchitect

‌توجه من به سابقه معمای ایران، یک امر جوهری است و نه فرم آن که حالا قوس دارد یا گنبد. بلکه توجه به آن، اصل و اساسی است که آن را جالب می‌کرده است. این‌ها چیزهایی هستند که شما اگر در ایران بزرگ شده‌اید و در ایران درس گرفته‌اید و در آن‌جا ساختمان می‌سازید، نمی‌توانید از آن دور شوید.

البته اگر صمیمی باشید و اگر نخواهید آن‌چه را که درمجلات غربی می‌بینید، کپی کنید. به این ترتیب آن‌چه که در قدیم و در آن جریان معماری مورد اشاره شما انجام شده، به نظر من کار صحیحی بوده است.

فکر می کنم شروع خیلی جالبی بوده برای ایجاد نوعی معماری که از این حالت بی‌جا بودن و بی‌ارتباط بودن، بری بود و ارتباط خیلی قوی با تاریخ عمیق و غنی معماری ایران داشت.

حسین امانت در حال حاضر در ونکور چه کاری انجام می دهد و روی چه پروژه‌ی معماری متمرکز شده است؟

پروژه‌ای که الان برای من جالب است و در حال انجامش هستم، یک مرکز کوچک شهری است در جنوب ونکور. در حقیقت مجموعه‌ای است از یک ‌شاپینگ مال یا یک بازار و بعد هم یک مقداری فضاهای مسکونی. شهری است که حدود دوهزار واحد مسکونی در آن ایجاد می‌شود.


مدرسه بازرگانی دانشگاه تهران، ‌منبع amanatarchitect

اتفاقاً در همین کنفرانس اخیر که اشاره شد، تعدادی از طرح‌ها و کروکی‌هایم را در مورد این کار شرح دادم و گفتم که چطور طرح فضاهای شهری و بازارهای ایران بسیار با انسان در اتباط است و در محیطی مثل این‌جا (کانادا) هم فقط اقلیم متفاوت است ولی انسان و ارتباطش با فضا همیشه ثابت است.

در همه‌ی این طرح‌ها، آن چیزی که در سفرهای خودم با دوستان دانشکده‌ام و هم‌کلاسی‌هایم و آن‌چه که در کوچه پس کوچه های یزد و کاشان و مساجد و آب انبارها و ایوان‌ها و خانه‌ها دیده‌ام، همیشه با من همراهند. هرکاری که می‌کنید نتیجه‌اش نزدیک است با آن‌چه در وطن خودتان دیده‌اید.

Share/Save/Bookmark

پیش از این در زمانه:
طعم ایرانی در معماری مدرن
نظرات بیان شده در این نوشته الزاماً نظرات سایت زمانه نیست.

نظرهای خوانندگان

برج شهیاد بر عکس بیشتر برج های یادمان دنیا "مونث" است و نه "مذکر" و این تفاوت بسیار حائز اهمیت است بخصوص در کشور مرد سالار حادی مانند ایران. کاش این زاویه را نیز در نظر می گرفتید.

-- آریو دادمهر ، Jul 15, 2008

من قبلا در یکی از شبکه های ماهواره ای فرد دیگری را به عنوان معمار برج آزادی دیده بودم. اسمشون یادم نیست .

-- مستانه ، Jul 15, 2008

سلام در بروشوری که در داخل برج توزیع می شد انرا کار یک شرکت ایتالیایی معرفی کرده اند. ضمن اینکه نوع معماری انرا پست مدرن میگویند.(تلفیقی از معماری قدیم و جدید)اما مطمئن باشید اگر این بنا در کشورهای اروپایی بود همه ساله خیل بیشماری از توریست را با تبلیغات بسوی ان می کشاندند.
مثل اهن پاره های ایفل!

-- روشول ، Jul 16, 2008

سرکار خانم مستانه
با درودی به حسین امانت و دگر بزرگان ایران زمین .
این همان درد اساسی میهن ماست که از کناز همه چیز بسادگی مبگذریم و اهل خوانذن و پژوهش نیستسم و شاید بسیاری دیگر از مردم ما و حتی مهندسان ایرانی نمی دانند در سالهای پیش از کامپیوتر و اتو کد آقای مهندس امانت طراحی پروژه بی همتای یادمان شهیاد را در سال آخر دانشکده انجام دادند .دز ضمن سازه این بنا در نوع خود شاهکاری است و سنگ روکار بنا بعنوان قالب بتون می باشد. یعنی مانند روش معمول در بیشتر ساختمانها ابتدا ساختمان ساخته نشده و بعدا سنگ نما روی بتون نصب شود بلکه اول سنگهای نما نصب و سپس بتون ریزی سازه انجام گردیده . پاینده و سربلند باد ایران و ایرانی

-- جهانگیز ، Jul 16, 2008

برج شهیاد واقعاً شاهکار است. فکرش را بکنید معماری این برج مربوط به 37 سال پیش است ولی هنوز زنده و سر حال است. نکته قابل تأمل دیگر سن آقای امانت است که در زمان ساخت این برج 24 سال شان بود. واقعاً ببینید آن دوره چقدر برای یک جوان ارزش قائل بودند و چقدر راحت مسولیت ها و کار های بزرگ را دست جوان ها می دادند. . .

-- l f ، Jul 16, 2008

مصاحبه خوبی بود. ممنون

-- پیمان هوشمندزاده ، Jul 16, 2008

در تائید نظر مستانه خانم باید بگم که من هم قبلا نام فرد دیگری را به عنوان معمار برج آزادی شنیده بودم که برعکس مستانه اسمشون یادمه!
من شنیده بودم که فریبرز صهبا معمار برج بوده.

-- محمد ، Jul 16, 2008

قابل توجه دوستانی که به نام دیگری به عنوان معمار شهیاد اشاره کرده اند ، باید بگویم که فریبرز صهبا با حسین امانت دوستی نزدیکی دارد و در پروژه های بعدیشان در خارج از ایران با هم همکاری داشته اند. از آنجایی که هر دو آرشیتکت هستند احتمالا" این اشتباه صورت می گیرد. ضمنا" موزه ی هنر های معاصر تهران هم از طراحی های مهندس امانت است.

-- دوست زمانه ، Jul 16, 2008

shahyad Dorost Ast Va Na" Azadi"

-- Dara ، Jul 16, 2008

نام آقاي امانت به عنوان پيشنهاد دهنده برج شهياد در مطبوعات همان سال‌ها هم ديده مي‌شود، اما طرح نهايي، بعد از پيشنهاد ايشان، توسط عده‌اي از مهندسان حك و اصلاح شده و بعد براي اجرا به گروه ديگري سپرده شده است. لطفا در چنين مواردي به سوابق تاريخي بحث اشاره بفرماييد، شايد طراح اوليه، امروز خوش نداشته باشند كل ماوقع را بيان كنند، اما براي ما كل ماوقع اهميت دارد.

-- خواننده‌ اتفاقي ، Jul 16, 2008

بی بی سی هم یک یا چند عکس خیلی قدیمی که در هنگام ساخت برج برداشته شده را در مقاله گنجاند. عکسها نشان می دهند که مصالح توسط شتر و قاطر در محوطه حمل و نقل می شد.
بسیاری از زیباترین بناهای ایران توسط نسل قبل از انقلاب ساخته شد. ساختمانهایی که عشق سازندگانشان به ایران و به انسانیت در آنها متجلی است. بسیاری از آنها، مثلا مقبره خیام، چنان ساختار منتزعی دارند که بیننده را به رویاهای دور فرو می برند. اصالت و آرامشی که در آن مواج است ما را به یاد چیزی می اندازد که نمی دانیم چیست. انگار خودمان را به ما یاد آوری می کند. . . .

-- نوروز علی باستانی ، Jul 16, 2008

بهتراست به جای برج برای این بنا واژه زیبای یادمان را به کارببریم. یادمان از ساخته های دکتر محمد مقدم است در برابر monument

-- بدون نام ، Jul 16, 2008

Good interview Zamaneh!

-- بدون نام ، Jul 16, 2008

برای دوست عزیزی که گفتن : موزه ی هنر های معاصر تهران هم از طراحی های مهندس امانت است.
باید بگم که موزه ی هنر های معاصر تهران از شاخص ترین کارهای کامران دیبا است.

-- سولماز ، Jul 16, 2008

مرسي بابت اين مصاحبه
مصاحبه با ادماي مهمي كه بنا به دلايلي يادي ازشون نيست

-- روح اله بلوچي ، Jul 17, 2008

ایشان نقشه ی دانشگاه شریف را هم برای دکتر مجتهدی کاملاً مجانی رسم کردند ، خوب است در آستانه ی صدوین سالگرد ولادت آن دانشمند فقید در مور این استاد فرزانه شان با مهندس امانت و چگونگی ساخت دانشگاه مصاحبه بفرمایید.

-- س ، Jul 17, 2008

در پاسخ به "خواننده اتفاقی":
در پروژه‌های ساختمانی، از اولین مراحل طراحی و از فاز صفر تا ساخته شدن بنا، ممکن است بخشی‌هایی از طرح مورد بازبینی یا حک و اصلاح قرار گیرد. ضمن آن‌که چنین پروژه‌هایی محصول یک کار گروهی و یا چند گروه با تخصص‌های متفاوت است. در پایان، چنین یادمان‌ها یا بناهایی معمولا یا به نام دفتر و مشاور معماری آن شناخته می‌شود و یا به نام فردی که کانسپت و طرح‌های اصلی و ابتدایی ساختمان از او بوده است. اغلب طرح‌های معماری برای اجرا به گروه دیگری غیر از گروه طراح سپرده می‌شود. حتا در گروه طراحی نیز همه امور مربوط به یک ساختمان را یک نفر انجام نمی‌دهد و برای طراحی سازه و تاسیسات آن از افراد یا گروه‌هایی با تخصص‌های مرتبط استفاده می‌شود. اطلاق نام "معمار" یا "طراح" فلان بنا یا ساختمان معمولا به معنی کسی است که فکر و ایده اولیه را طرح کرده و بعد در روند کار جزییات طرح مورد بازبینی افراد مختلفی هم قرار گرفته‌اند.
بيژن روحانی

-- بیژن روحانی ، Jul 17, 2008

"دوست زمانه"، موزه ی هنرهای معاصر کار کامران دیباست. لطفاً در این موارد دقت بیشتری بفرمایید.

-- معمار ، Jul 17, 2008

نام اين بناي بسيار زيبا با آن ميدان وسيعش ، نه برج آزادي است ونه برج شهياد.روزي که آنرا به ياد جشنهاي دوهزاروپانصدساله ساختند و همان زمان بامراسمي مجلل ويک آتشبازي کم نظير افتتاح شد،آن را« شهياد آريامهر» نامگذاري کردند - و حتي بعدها شايع بود که در زيرزمين آن آرامگاهي براي«آريامهر»تعبيه شده است.مهندس امانت جوان را -آنچنان جوان که آدم باور نمي کرد- اولين با آنجا ديدم که داشت با اره برقي ، طرح هايي را که در ذهنش داشت روي پايه هاي بتني بنا نقش آفريني مي کرد. چه سال هايي بود!

-- شاهد ، Jul 17, 2008

بسیار عالی بود
از جناب روحانی سپاسگزارم
با اینگونه نوشتار ها، با حسرت تمام به یاد دوران پر فروغ معماری مدرن ایران می افتیم که دیگر این روزها از آن چیزی بر جای نمانده و معماری حال حاضر ایران تنها در بناهای کپی شده و بی روح پایتخت خلاصه شده است؛
به قول "شاهد" چه سال هایی بود، دریغ و صد دریغ !

-- امین کیا ، Jul 17, 2008

شایسته است مسؤلان رادیو زمانه ترتیبی بدهند تا آقای مهندس حسین امانت در مورد ابهامات و اختلاف نظر هایی که در پیام های ارسالی شنوندگان وجود دارد اظهار نظر و رفع ابهام کنند.

-- دوستدار ، Jul 17, 2008

آقای روحانی با تشکر از مصاحبه ی جذابتون ، می شه بفرمایین منظور از برج مؤنث یا مذکر چیست ؟چیزی که آقای دادمهر مطرح کرده بودند .
ممنون

-- نیکا ، Jul 22, 2008

خانم یا آقای "نیکا":
شاید بهتر باشد خود آقای دادمهر در مورد مقصودشان از برج مونث در برابر برج مذکر توضیح دهند. به هرحال ایشان این نظر را مطرح کردند.
بيژن روحانی

-- بيژن روحانی ، Jul 23, 2008

شهیاد کار معمارانه ی آوانگاردی است اما نقاط ضعفی هم دارد که به نظر می رسد به دلیل پرداخت فوق العاده طرح در محاق فراموشی مانده است مثل جانمایی غلط آن که در متن ترافیک شلوغ شهری واقع شده و یا عدم محافظت فونداسیون در برابر رطوبت ناشی از آبیاری های محوطه سازی های پیرامون

-- معینی ، Aug 13, 2008

بايد نام حسين امانت هميشه و هميشه بر سر زبانها باشد چونكه طرح برج آزادي الآن يك طرح ملي است و به عبارت ديگر آبروي من و شما و در كل ايران است

-- كرامت اميري ، Sep 12, 2008

سلام خسته نباشید.من میخواهم یک ماکت از برج ازادی درست کنم ابعاد و اندازه های انرا از کجا بدست بیارم.لطفا راهنمائی کنید.با تشکر

-- faramarz ، Nov 18, 2008

برج ازادی واقعا برج زیبایی است و از ان زیبا تر خود میدان ازادی.اسمش هم زیباست چون حرف از ازادی دارد ،در ضمن اسم علکی شهیاد هم قلابی است ،کدام شاه ، شاه مرد و هنوز مقداری ادم جاهل به این شاهکار میدان ش..یاد میگویند.

-- ارمین ، Dec 3, 2008

اشاره من به مونث بودن برج شهیاد بر پایه مبحثی است که بیان آنرا در سایت انگلیسی زبان زیر میابید:
http://blog.miragestudio7.com/2006/05/forbidden-architecture/
متاسفانه هیچ سایت فارسی زبان در این مورد پیدا نکردم. بهر حال کسانی هستند که اعتقاد به این دارند که ساختمان های بلند مانند بسیاری از کلیسا ها و بخصوص مساجد سمبل آلت جنسی مردان است که نشان دهنده قدرت، ثروت، خشونت و غیره است. مناره های مساجد ایران بخصوص آنهائی که بعد از انقلاب اسلامی بر پا شده اند نمونه های مشخص آن هستند. مسلای تهران با دو مناره بسیار بلند آن نیز بهترین نمونه بلند پروازی های رژیم ایران و پیچیده گی های جنسی مختص ایده لوژی اسلامی است که برای مصرف داخلی ساخته شده. برای مصرف خارجی برج میلاد سمبلی است بصورت "حواله" برای کشور های غربی. برج العرب در دوبی (http://www.funonthenet.in/content/view/111/31/) نمونه اسلامی عربی مدرن این پدیده معماری است. برچ شهیاد همچو برچ ایفل ضمن داشتن اندامی تنومند و به بلندی کشیده شده در درون فضا کاملا زنانه است و تمام اعضای آن دلالت بر فرهنگی دارد که ریشه موجودیت را در مادر بودن و یا زن بودن طبیعت، صلح دوستی و ظرافت زن و چذبه و زیبائی اندام زن دارد.

-- بدون نام ، Dec 31, 2008

من از مصاحبه شما ممنونم. راستش من از نزدیک با بنای آزادی در ارتباط هستم و در محل مرکز فرهنگی هنری انقلاب اسلامی(مجموعه برج آزادی) مشغول به کار هستم. از همین رو به تمامی دست اندرکاران این بنا خسته نباشید می گویم. اگر مطالب دیگری در رابطه با بنای آزادی دارید لطفاً برای من ارسال کنید.
با سپاس بی کران

-- میثم کاظمی ، Feb 7, 2009

نوشته بالا که با این کلمات شروع میشود، "اشاره من به مونث بودن ..." از آن من است. از اینکه فراموش کردم به ذکر نام خود عذر میخواهم. آریو دادمهر

-- آریو دادمهر ، Feb 17, 2009

نظر بدهید

(نظر شما پس از تایید دبیر وب‌سایت منتشر می‌شود.)
-لطفا به زبان فارسی کامنت بگذارید.
برای نوشتن به زبان فارسی می توانید از ادیتور زمانه استفاده کنید.
-کامنتهایی که حاوی اتهام، توهین و یا حمله شخصی باشد هرز محسوب می شود و منتشر نخواهد شد.


(نشانی ایمیل‌تان نزد ما مانده، منتشر نمی‌شود)