نوروز کابلی چه رنگی است؟

مریم خرمی

هفته آخر ماه حوت سال 1385 است و من یک هفته ای است در کابل هستم. ماه حوت همان اسفند ماه تقویم ایرانی هست. در افغانستان از همان تقویم ایرانی استفاده میکنند ولی اسم ماه ها فرق میکند.

خرید شب عید در کابل

کمتر از یک هفته دیگه نوروزه. ولی خیابان‌های کابل به طور غیر معمول شلوغ نیستند. اول فکر کردم که شاید به خاطرفقر زیاد، مردم قدرت خرید ندارند ولی یکی از دوستان افغان گفت که عید نوروز در افغانستان مهم هست ولی نه به اندازه عید های مذهبی مثل عید فطر و عید قربان.
در مقایسه با ایران جنب و جوش عید رو کمتر می‌بینم. البته این بار اول است که من در کابل هستم و نمی‌دونم که چه توقعی را باید داشته باشم.

من هنوز هیچ مغازه‌ای را ندیده‌ام که ماهی قرمز یا سبزه بفروشه. ظاهرا اینجا رسم نیست. ولی مغازه‌ها ی خشکبار فروشی نسبتا شلوغ بودند.

من مهمان بنیاد آرمانشهرهستم .راستش اینجا همه همکارانم و افراد دور و برم به جز یکی از سرایدارها که بهش خاله می‌گیم مرد هستند. فکر کردم شاید به همین خاطر چیزی از نوروز نمی شنوم . تا این که دیروز خاله با یک کیسه قیسی اومد سراغم . تازه از بازار خریده بود. قیسی رو با شش میوه خشک دیگه مثل: بادام ، پسته، سنجد، کشمش سبز ، کشمش سیاه و مغز گردو ، چند روز قبل از نوروز در آب می‌ریزند . روزنوروز این میوه‌های خشک رو همراه با آبش که شیرین شده، می خورند. به این معجون خوشمزه می‌گن هفت میوه.

آجیل سفره هفت میوه

خاله میگفت که دخترهاش خانه تکانی می کنند و در نوروز اگه برنج داشته باشند سبزی را (اینجا اسفناج رو خیلی دوست دارند) با پلو می‌خورند. (حرفی از ماهی نزد). چیزی هم از خرید عید نگفت .ولی گفت که لباس نو یا حداقل تمیز می‌پوشند.

با کمی پرس و جو فهمیدم که عموما مردم خانه تکانی آخرسال ، انداختن هفت میوه ، و خوردن سبزی و پلو در شب قبل از نوروز را انجام می‌دهند. ولی در کابل بسته به اینکه از چه قومی باشند مراسم بیشتری هم دارند. مثلا من قراره که به مراسم سمنک پختن یک خانواده هزاره بروم. سمنک همون سمنو خودمون هست که شب قبل از نوروز زن‌های خانواده تا صبح سمنک می پزند و دایره می زنند و آواز می خونند. یادم میاد مادرم می گفت وقتی که بچه بودند، مادر بزرگم و زن‌های فامیل هم چنین مراسمی را داشتند.

اینجا به روز اول حمل (فروردین) می‌گن نوروز. معمولا نوروز و روز بعدش تعطیله. اینجا فقط روز نوروز و جشن می گیرند ولی لحظه سال تحویل رو جشن نمی‌گیرند. خبری هم از دید و بازدید‌های عید نیست . رفتن به خانه بزرگترها و قوم و خویش بیشتر مخصوص روز عید فطر و قربان هست.
برام خیلی جالب بود که اینجا عدد سیزده بد یمن ( نحس) نیست و خبری هم از سیزده به در هم نیست.

چهارشنبه سوری را در کابل جشن نمی گیرند ولی در ولایت (استان) بدخشان، به آخرین چهارشنبه سال ، چهارشنبه آخر می‌گن و روی تپه آتش‌های بزرگی می افروزند. در ایالت بلخ هم تا چهل روز بعد از نوروز هر چهارشنبه زنان گرد هم جمع می شوند و هر بار لباس نو می‌پوشند.

شنیده ام که بسیاری از افغان‌ها که در ایران بوده‌اند بیشتر نوروز رو به شیوه ایرانی‌ها جشن می گیرند و کنار هفت میوه، سفره هفت سین را هم پهن میکنند.