«مبارزه با شبکه تروریسم، کار یک کشور نیست»

ایرج ادیب‌زاده

عملیات گسترده و هماهنگ تروریستی اسلام‌گرایان که جمعه‌ی گذشته در بمبئی آغاز شده بود، با دخالت نیروهای ویژه‌ی پلیس هند صبح شنبه به پایان رسید.

برای اطلاعات بیشتر درباره‌ی این عملیات گسترده و هماهنگ تروریستی با خانم دکتر فیروزه نهاوندی، استاد دانشگاه بروکسل، کارشناس کشورهای در حال رشد به ویژه پاکستان گفت و گو کردم.

خانم نهاوندی، برخی تحلیل‌گران ضمن برشمردن کارنامه‌ی گروه‌های افراطی اسلامی در هند نام گروه مجاهدین دکند که از فلاتی وسیع در مرکز جنوب هند گرفته شده را یک نوع پوشش می‌دانند. به نظر شما تروریست‌ها چه کسانی بودند و هدف آن‌ها چه بوده است؟

البته نمی‌توانم بگوییم تروریست‌ها چه کسانی بودند و هنوز تکلیف روشن نیست و خبرها دقیق نیستند. تنها چیزی را که می‌توان گفت این‌که این گروه تروریستی برای پلیس هند و به طور کلی از نظر بین‌المللی ناآشنایند.

ممکن است برای خودشان اسمی پیدا کرده باشند. به هر حال، بعضی از کارشناسان می‌گویند این گروه باید با لشکر طایبه نزدیک باشند.

ولی فکر می‌کنم این‌که این‌ها چه کسانی هستند، آن‌قدر مهم نیست، چیزی را که باید روی آن تکیه کرد این است که فرق زیادی بین تروریسم ملی که در سال‌های قبل بود و تروریسم بین‌المللی وجود دارد.

تروریسم بین‌المللی که از سال ۲۰۰۱ خیلی از آن صحبت می‌شود. این اتفاقات روزهای قبل در هندوستان را باید با تروریسم بین‌المللی ربط داد نه با تروریسم هندی.

برای همین است که تعجبی ندارد اگر یک پاکستانی هم در آن شرکت کرده باشد. واقعاً این‌ها را باید در چارچوب تروریسم بین‌المللی و وضعیت آن منطقه گذاشت.

دکتر فیروزه نهاوندی، استاد دانشگاه بروکسل / عکس: اختر قاسمی

می‌توان گفت پان‌اسلامیست‌های پاکستانی بسیار نزدیک به القاعده و طالبان؟

یک شبکه بین‌المللی وجود دارد و فکر می‌کنم همه کارشناسان هم موافق باشند. یک شبکه بین‌المللی هست که با برخی گروه‌های پاکستان و طالبان افغانستان ربط دارد، یا همدیگر را تقویت می‌کنند.

نخست وزیر هندوستان، پاکستان را متهم کرد. فکر نمی‌کنم بتوان گفت دولت پاکستان در این وضعیت شرکت کرده باشد. ولی نباید فراموش کرد که پاکستان و افغانستان پناهگاه اسلامی‌گری‌ها است. در نتیجه تاکید می‌کنم که این بیشتر یک مشکل منطقه‌ای است.

همان‌طور که شما به پاکستان و افغانستان اشاره کردید‌، این عملیات نشان داد که این سه کشور در معرض تهدید مشترک تروریست‌ها قرار دارند. موقعیتی مثل قرار گرفتن بر شن لغران است. با توجه به مطالعات و آشنایی نزدیک شما به مسایل منطقه به ویژه پاکستان و اسلام‌گراها آینده را چطور می‌بینید؟

اول می‌خواهم بگویم که تروریسم فقط در منطقه نیست و امروز در همه دنیا آسیب می‌رساند، همان‌طور در کشورهای غربی که در کشورهای مسلمان یا در کشورهایی مثل هندوستان.

فکر می‌کنم در آینده به جز این‌که تمام کشورها با هم کمک بکنند، راه‌حل دیگری بر ضد تروریسم وجود ندارد و مبارزه با این شبکه بین‌المللی کار یک کشور نیست.

بعد از این چند روز مبارزه گفته شده بود‌، دولت هندوستان نتوانسته در گذشته با ترور مقابله بکند. نمی‌دانم آیا یک کشور می‌تواند به تنهایی مقابله بکند؟

وقتی می‌دانیم در آمریکا هم همچین اتفاقاتی می‌افتد، در انگلیس، در اسپانیا و کشورهای دیگر، فکر نمی‌کنم یک کشور بتواند به تنهایی مبارزه بکند.

هتل تاریخی تاج‌محل

خانم دکتر نهاوندی، می‌دانید که شهر بمبئی به نیویورک هند مشهور است و موتور اقتصادی این کشور است، ۲۵ درصد تولید صنعتی هند را در خودش متمرکز کرده است. یعنی ۷۰ درصد از معاملات تجاری را. همه جوامع مذهبی هم در آن گرد آمده‌اند. تأثیر اقتصادی این عملیات تروریستی را گسترده می‌دانید؟

تروریسم این چند روز اخیر، البته روی اقتصاد و توریسم اثر می‌گذارد یعنی برای چند وقتی توریست‌ها کمتر به هندوستان خواهند رفت. ممکن است روابط اقتصادی یک مقدار محتاطانه‌تر به کار بیافتند.

چیزی که ممکن است اتفاق بیافتد و باید گفت، این است که این اتفاقات وضع مسلمانان در هندوستان را یک مقدار سست می‌کند و به آن‌ها ضرر خواهد رسید.

شکی نیست که در مقابل این اتفاقات، هندوها هم به هر حال ممکن است عکس‌العمل نشان بدهند، امنیت داخلی مسلمانان در خطر قرار دارد. تصور می‌کنم برای آینده‌ی سیاسی هندوستان به این هم باید توجه کرد.

یعنی فکر می‌کنید به تنش بیشتر هند و پاکستان در شرایطی که دو کشور داشتند به هم نزدیک می‌شدند، دامن بزند؟

مدت‌هاست که رابطه بین هند و پاکستان پر از پایین و بالاست. البته متهم کردن پاکستان از طرف هندوستان کار را درست نمی‌کند.

ممکن است مذاکراتی که بین این دو کشور در جریان است و تلاش روسای هر دو کشور که سعی در نزدیک کردن روابط داشتند، یک مقدار سست بشود.

ولی فکر می‌کنم وضعیت مسلمانان در هندوستان بیشتر در خطر است. می‌دانیم در گذشته هم که هر وقت چنین اتفاقی افتاده، یک تروریسم مثلاً مسلمان در هندوستان پیش آمده، هندوها بلافاصله عکس‌العمل شدید نشان داده‌اند.

فکر می‌کنم در سال ۲۰۰۲ در گوجارات‌، ۲۰۰۰ مسلمان هندی کشته شدند. در نتیجه باید یک مقدار امنیت داخل هندوستان در آینده مورد توجه قرار بگیرد‌، به خصوص که در چند وقت آینده هم انتخابات مختلفی در این کشور برگزار خواهد شد.