خبر و نظر

«ریزش در نیروهای حکومت بسیار زیاد است»

فرنگیس محبی: جمعه‌ی گذشته، در جریان راهپیمایی روز قدس، ده‌ها هزار نفر با استفاده از این فرصت، صدای اعتراض‌شان را به نتیجه‌ی انتخابات ریاست جمهوری با شعارهایی در حمایت از میرحسین موسوی و مهدی کروبی منعکس کردند و بار دیگر قدرت حضور پر تجمع و اراده مصمم خود را در شهرهای متعدد ایران به نمایش گذاشتند. برگزاری روز قدس، از زاویه‌ی مقایسه‌ی اهداف اولیه‌ی آن با پیامدهای سیاسی تظاهرات امسال را، در گفت ‌و گویی با مهندس حسن شریعتمداری، تحلیل‌گر و فعال سیاسی بررسی کردم.

«تصمیم ترکیه برای آزادی زبان کردی، سیاسی است»

اخیراً دولت ترکیه با تدریس زبان کردی در دانشگاه‌های آن کشور موافقت کرده است. این اقدام دولت ترکیه در ادامه‌ی احقاق حقوق شهروندان کُرد بوده که یکی از شرایط اتحادیه اروپا برای پیوستن ترکیه به آن اتحادیه است. این دومین امتیازی است که دولت ترکیه در عرض شش ماه گذشته برای رضایت اتحادیه اروپا به کردهای آن کشور داده است. چندی پیش برای اولین بار نیز تلویزیون کردزبانان در ترکیه راه‌اندازی شد. برای بررسی بیشتر این موضوع با عرفان قانعی‌فرد پژوهش‌گر تاریخ خاورمیانه گفت‌وگو کرده‌ام.

«برخی تصمیم‏ها در کشور، فراسازمانی است»

به دنبال برکناری محمد علی‏آبادی و جایگزینی علی سعیدلو، به سمت ریاست سازمان تربیت بدنی ایران، روزی نیست که رسانه‏های ایران از تغییر و تحولات در مدیریت فوتبال ایران، از سوی رییس جدید تربیت بدنی، مطلبی نداشته باشند که هرکدام از منابع به گفته‏ی خود «موثق»، این گزارشات را نقل می‌کنند. با جان گرفتن شایعات مربوط به تغییر و تحول در فدراسیون فوتبال، بیم آن می‌رود که فوتبال ایران مجددا در خطر رویارو شدن با فیفا قرار بگیرد. در این زمینه با فریده شجاعی، نایب رییس فدراسیون فوتبال و رییس کمیته‏ی فوتبال بانوان ایران گفت‌وگویی کرده‌ام.

«آماده‌اند به بهانه اسلامی کردن، دانشگاه‌ها را تعطیل کنند»

در ادامه ابراز نارضایتی آیت‌الله خامنه‌ای از تدریس علوم انسانی در دانشگاه‌ها، امام جمعه موقت تهران نیز گفت که دانشگاهیان و شورای عالی انقلاب فرهنگی باید به سخنان رهبر توجه کنند. دکتر آرش نراقی، استاد فلسفه و ادیان در آمریکا در گفت و گو با زمانه در این باره می‌گوید: «شما تردید نکنید که کودتاگران کاملاً آماده‌اند که به بهانه اسلامی کردن علوم انسانی و اسلامی کردن دانشگاه‌ها، تمام دانشگاه‌ها را از اساس تعطیل کنند.»

افغانستان بر سر دوراهی وحدت ملی و صحت انتخابات

شایعه تقلب در انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان گسترش یافته است. امین‌الله حبیبی، محقق در آکادمی دفاعی بریتانیا درباره این مناقشه به زمانه می‌گوید: «این‌که افغانستان در نتیجه این مناقشات به دودستگی برسد، به نفع هیچ کدام از کاندیداها نیست؛ زیرا مردم به شدت از جنگ و بی‌نظمی خسته هستند و کوچک‌ترین مشکلی، صدمه به موقعیت بانی چنین تحول نامیمونی می‌زند.»

کابینه‌ای برای تصمیم‌گیری خود احمدی‌نژاد

پس از آن‌که محمود احمدی‌نژاد لیست کامل وزرای پیشنهادی دولت دهم را به مجلس شورای اسلامی معرفی کرد، این کابینه با واکنش‌های متفاوتی از سوی محافل سیاسی گوناگون در داخل کشور مواجه شده است. صادق زیباکلام درباره این کابینه به رادیو زمانه می‌گوید: «به نظر می‌رسد که آقای احمدی‌نژاد خواستند مجموعه‌ای باشند که در نهایت از ایشان حرف‌‌شنوی داشته باشند و خودشان در حقیقت در مورد بسیاری از زمینه‌ها تصمیم‌گیری کنند.»

«اکثر اعضای خبرگان، حقوق‌بگیران رهبر هستند»

«عملکرد آیت‌اله خامنه‌ای بررسی شود»، عنوان نامه‌ای بود که سه روز پیش از سوی مجمع نمایندگان ادوار مجلس به رییس مجلس خبرگان، هاشمی رفسنجانی نوشته شده است و در آن گروهی از نمایندگان خواستار بررسی عملکرد رهبر جمهوری اسلامی ایران شدند. قاسم شعله سعدی در این باره به زمانه می‌گوید: «طبق نامه‌ی آقای رفسنجانی، شرایط آقای خامنه‌ای از دست رفته است. ولیکن این بحث آقای رفسنجانی نیست که تصمیم‌گیری کند، این بحث مجلس خبرگان است که این اختیار را دارد. اکثریت اعضای خبرگان از طیفی است که موافق آقای خامنه‌ای است. هرچند اخیراً نتوانستند یک امضاء مفصل برای تایید شرایط موجود بگیرند.»

پیغامی روی پیغام‌گیر، تنها یادگار محسن صفایی فراهانی

علی‌رغم اعتراض‌ها به روند محاکمه بازداشت‌شدگان، روز شنبه دومین جلسه‌ی دادگاه متهمان وقایع بعد از انتخابات برگزار شد. احمد زیدآبادی، روزنامه‌نگار و دبیر کل سازمان ادوار تحکیم وحدت از جمله متهمان حاضر در این جلسه بود. محسن صفایی فراهانی، رییس هیأت اجرایی جبهه مشارکت و نماینده مجلس ششم هم از کسانی بود که در نخستین جلسه دادگاه حضور داشت. درباره وضعیت این دو با همسر احمد زیدآبادی و دختر محسن صفایی فراهانی گفت و گو کردم.

حمایت رهبری از احمدی‌نژاد، حتی با زیر پا گذاشتن اصول

برکناری ناگهانی غلامحسین محسنی اژه‌ای، وزیر اطلاعات ایران از سوی محمود احمدی‌نژاد، مخالفت‌های زیادی را در میان هواداران رییس‌جمهور ایران برانگیخته است. علیرضا نوری‌زاده، نویسنده و روزنامه‌نگار در لندن در گفت و گو با زمانه پیرامون این موضوع می‌گوید: «به اعتقاد من، آقای خامنه‌ای در حمایت از احمدی‌نژاد، تمام اصولی را که خودش هم به آن‌ها اعتقاد داشت، از جمله حمایت از افرادش را زیر پا گذاشته است.»

«انتخاباتی برای رهایی از سلطه‏ی دو رهبری سنتی»

در روزهای اخیر، انتخابات در کردستان عراق که در آن ائتلاف دو حزب بزرگ منطقه‏ی خودمختار، یعنی «حزب دمکرات» و «جبهه‏ی میهنی» بیشترین کرسی‏های پارلمان محلی را به دست آورده‏اند، یک رویداد سیاسی مورد توجه در منطقه بوده است. عرفان قانعی‏فرد در این باره به زمانه می‌گوید: «علت موفقیت حزب تغییر، در کنار خوشنامی رهبر آن، نوع تفکر جدیدی است که به نسل جوان تزریق کرد. چون نسل جوان کردستان عراق از رهبران سنتی و انحصارگرای خود به تنگ آمده بود. در شمال، بارزانی‏ها و در جنوب، طالبانی‏ها، تمام اختیارات را در دست دارند و هیچ‏وقت نیروی جوان حاذق به کار گرفته نشد.»

حقیقت‌جو: حکم تنفیذ احمدی‌نژاد، بی‏اعتبار است

دو روز پس از انتخابات دهمین دوره‏ی ریاست جمهوری ایران، میرحسین موسوی نخستین کسی بود که با انتشار بیانیه‏ای، اعلام کرد دولت محمود احمدی‏نژاد فاقد مشروعیت سیاسی است. پس از آن هم سید محمد خاتمی، رییس جمهور پیشین ایران، پیشنهاد همه‏پرسی از مردم را برای مشخص شدن مشروعیت نتایج انتخابات مطرح کرده است. فاطمه‏ حقیقت‌جو در این باره به زمانه می‌گوید: «احمدی‏نژاد رییس جمهور ایران نیست. بنابراین مشروعیت هم ندارد، به دلیل این‌که مقبولیت مردمی ندارد و از این حیث است که حکم تنفیذ ایشان هم بی‏اعتبار و بی‏ارزش است.»

«فکر می‌کنند هر کس از خارج آمده، جاسوس است»

آلان کوشان، آهنگ‌ساز و نوازنده سنتور به تازگی از ایران به آمریکا، محل زندگی‌اش برگشته است. با او در حاشیه اعتصاب غذای ایرانیان روبه‌روی سازمان ملل در نیویورک گفت و گو کردم. او درباره مشاهداتش در مدت حضورش در ایران می‌گوید: «فکر می‌کردند که هر کسی که از خارج آمده، الان صرفاً از طرف دولت آمریکا یا دولت‌های خارجی به این‌جا آمده که جاسوسی کند و این‌ها را به هر ترتیب و عنوانی می‌گرفتند.»

«سپاه هم خواهد شکست»

اعتصاب غذای صدها تن از معترضان به سرکوب‏های ایران، در مقابل دفتر سازمان ملل در نیویورک، بعد از سه روز پیاپی، جمعه‌شب به پایان رسید. در حاشیه‏ی مراسم روز جمعه با محمد برقعی و احمد باطبی، دو تن از شرکت‌کنندگان صحبت کردم. آقای برقعی معتقد است: «به اعتقاد من، اگر کمی ادامه پیدا کند، برعکس تصوری که می‏شود، سپاه می‏شکند. علت آن هم به ساختار سپاه برمی‌گردد. ممکن است در بالا افراد فرصت‏‌طلب باشند، ولی بدنه‏ی سپاه مجموعه‏‏ای از بچه‏های معتقد هستند.»

نهضتی که علیه هیچ‌کس نیست؛ حتی طرفداران احمدی‌نژاد

روز جمعه، سومین روز از اعتصاب غذای ایرانیان در همبستگی با مردم در ایران و اعتراض به خشونت‌ها در مقابل ساختمان سازمان ملل متحد در نیویورک بود. در حاشیه این اعتصاب، با مهرانگیز کار، حمید دباشی و سهیل توکلی گفت و گو کردم. آقای دباشی به زمانه گفت: «این نهضت یک نهضت تسامح است. یک نهضت صلح‌جویانه است. نهضتی است که هیچ مرگی را برای کسی، برای هیچ اعتقادی نمی‌خواهد؛ بلکه زندگی و رویش و سبزی را برای همه می‌خواهد.»

گوگوش: دغدغه‌ من، آزادی زندانیان سیاسی است

از سی و یکم تیر برابر با بیست و دوم ژوییه، اعتصاب غذای سه روزه در برابر مقر سازمان ملل متحد در نیویورک از طرف ایرانیان خارج از کشور برگزار شده است که در آن جمع بزرگی از روشنفکران و هنرمندان ایرانی نیز شرکت دارند. گوگوش از خوانندگان مشهور و محبوب ایرانی که حمایت خود را از این اعتصاب اعلام کرد و در اولین روز این تجمع در نیویورک شرکت کرد به زمانه می‌گوید: «ما این طرف آب‌ها باید هرآنچه را خواست مردم ایران در سرزمین‌مان هست، دنبال بکنیم و خواست آن‌ها را پررنگ کنیم تا به نتیجه‌ی دلخواه برسیم. در حال حاضر مهم‌ترین مسأله در ذهن من آزادی زندانیان سیاسی و عقیدتی است و فکر می‌کنم دنیا نباید ساکت بنشیند.»

"تقلب خونین معصیت خجسته"

«انتخابات ۲۲ خرداد و مسیر آینده ی جنبش سبز» عنوان گفت و شنود دیشب در مرکز مطالعات آفریقایی و شرقی دانشگاه لندن بود که از سوی «انجمن سخن لندن» برگزار شد. در این جلسه که اداره ی آن به عهده ی مجید تفریشی پژوهشگر تاریخ معاصر ایران بود و با استقبال زیاد ایرانیان مقیم پایتخت بریتانیا روبهرو شد، دکتر عبدالکریم سروش استاد فلسفه، مسعود بهنودنویسنده و روزنامه نگار، دکتر عطااله مهاجرانی نویسنده و وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی و فرخ نگهدار فعال سیاسی مقیم لندن سخنرانی کردند

«آقای یزدی می‌گوید بیعت را باید گرفت؛ ولو به زور»

سخنان آقای هاشمی رفسنجانی در نماز جمعه‏ی تهران با واکنش‏های متفاوتی از سوی جریان‏های محافظه‏کار و اصلاح‏طلب در ایران مواجه شده است. احمد سلامتیان در گفت و گو با زمانه درباره واکنش آیت‌الله یزدی به این سخنان می‌گوید: «آقای یزدی در پاسخ به آقای رفسنجانی می‏گوید پذیرش مردم جزو مشروعیت نیست و گویا فقط مقبولیتی زینتی است. بنابراین فقط بیعت مردم را باید گرفت؛ حتی اگر لازم شد به ضرب زور.»

«تصمیمات گروه هشت را نباید جدی گرفت»

سران گروه هشت کشور بزرگ صنعتی جهان موسوم به «گروه هشت» در جریان نشست خود در ایتالیا ضمن ابراز نگرانی جدی از خشونت‌های اخیر در ایران، اقدامات دولت ایران در سرکوب‌های اخیر را محکوم کردند. در این باره با علی محجوبی، مشاور رییس حزب سبزهای آلمان گفت و گو کردم. آقای محجوبی معتقد است: «نباید این انتظار را از گروه هشت داشت که به جز اظهاراتی که در واقع بیشتر حالت پذیرفتن یک واقعیت یا راه‌‌ دادن به انتقاد را دارد، گام‌های جدی برداشته شود.»

«برای جامعه‌ی بین‌المللی، پرونده‌ی هسته‌ای مهم‏تر است»

تنش میان تهران و لندن از هنگامی‌ شدت گرفت که ایران، ۹ تن از کارکنان سفارت بریتانیا را به اتهام نقش داشتن در اعتراضات اخیر مردم علیه اعلام نتایج انتخابات، بازداشت کرد. درباره با دکتر مهرداد خوانساری، کارشناس مسائل ایران و خاورمیانه در لندن گفت و گو کردم. آقای خوانساری معتقد است: «برای جامعه‌ی بین‌المللی، مهم‏تر از اوضاع داخلی ایران، مسأله‌ی پرونده‌ی هسته‌ای ایران است؛ چرا که این خطری برای امنیت بین‌المللی است.»

"صدای ما را به گوش جهان برسانید"

هفته گذشته سازمان عفو بین الملل از موج گسترده بازداشتها در ایران ابراز نگرانی عمیق کرد و روز جمعه با انتشار بیانیه ای درلندن خواهان آزادی فوری دهها روزنامه نگاری شده است که در جریان اعتراضهای اخیر در ایران بازداشت شده اند. عفو بین اللملل بازداشت روزنامه نگاران را تکان دهنده خواند. در این بیانیه از مجتبا پورمحسن ( سردبیر روزنامه گیلان امروز و از همکاران رادیو زمانه)، محمد قوچانی (سردبیر روزنامه اعتماد ملی) و جمعی دیگر از روزنامه نگاران نام برده شده است. "درواری دایک" رئیس بحش ایران میگوید که زندانیان عقیدتی باید بدون قید و شرط آزاد بشوند.