کابینه‌ای برای تصمیم‌گیری خود احمدی‌نژاد

فرنگیس محبی

پس از آن‌که محمود احمدی‌نژاد چهارشنبه گذشته لیست کامل وزرای پیشنهادی دولت دهم را به مجلس شورای اسلامی معرفی کرد، حضور سه زن در این لیست و چهره‌های جدید دیگر در این کابینه با واکنش‌های متفاوتی از سوی محافل سیاسی گوناگون در داخل کشور مواجه شده است.

برای بررسی بیشتر این موضوع با دکتر صادق زیباکلام، تحلیل‌گر سیاسی در تهران گفت و گو کردم و نخست از ایشان پرسیدم که علی‌ لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی گفته است که وزیر باید تجربه و تخصص داشته باشد و وزارتخانه جای یادگیری نیست. آیا این شرط در فهرست وزرای احمدی‌نژاد رعایت شده است؟

قطعاً وقتی شما به گذشته وزرایی که انتخاب شده‌اند، نگاه کنید، به هر حال آن‌ها تجربیاتی دارند. مثلاً مسئولان فلان تشکیلات بوده‌اند؛ رییس فلان سازمان بوده‌اند. اما بحث اساسی‌تر این است که این افراد انتخاب‌شده چه قدر واقعاً شناخته‌شده هستند از باب این‌که مدیران لایق و باتجربه‌ای در گذشته بوده‌اند. این است که یک مقداری من فکر می‌کنم سؤال‌برانگیز است.

به علاوه اساساً نفس بسیاری از انتخاب‌هایی که صورت گرفته، این است که یک مقداری فکر می‌کنم مجلس با دشواری برخی از این وزرا را قبول کند.

یکی از نمونه‌های بی‌تجربگی در فهرست آقای احمدی‌نژاد وزیر پیشنهادی اطلاعات است که مورد انتقاد بعضی از اعضای مجلس و از جمله آقای توکلی قرار گرفته است. از سوی دیگر وزیر اطلاعات باید حتماً مورد تأیید آیت‌الله خامنه‌ای هم باشد. آیا مجلس این قدرت را دارد که صلاحیت وزیری را که مورد تأیید رهبر نظام هست، تأیید نکند؟

البته همیشه این حرف مطرح بوده است که وزیر کشور و وزیر اطلاعات از سوی بیت آیت‌الله خامنه‌ای معرفی می‌شدند. ولی این که واقعاً چه قدر این در گذشته حقیقت داشته یا امروز دارد که افراد از بیت ایشان مشخصاً معرفی می‌شوند، قابل بحث است.

آن‌چه به سؤال شما بیشتر مربوط می‌شود، حالا مستقل از این که آیا واقعاً آقای مصلحی از طرف بیت رهبری معرفی شدند یا نشدند، یا مورد تأیید بیت رهبری هستند، به هر حال ایشان نمایندگی آیت‌الله خامنه‌ای را در نیروی زمینی سپاه و در سازمان اوقاف داشتند.

ببینید مسأله‌ی مهم دقیقاً همین است که در وزارت اطلاعات ایشان چه قدر تجربه و دانش در این حوزه دارند؟ چه قدر اساساً تجربه‌ی این‌چنینی در سوابق و گذشته‌شان وجود دارد؟ لذا من فکر می‌کنم که اتفاقاً یکی از وزرایی که ممکن است رأی نیاورد، همین وزیر اطلاعات است.

دکتر صادق زیباکلام

پس به نظر شما این قدرت را مجلس دارد که صلاحیت ایشان را رد کند؟

بله. شما ببینید مجلس هیچ دلیل مشخصی ندارد، شواهد و قرائن مشخصی ندارد که آقای مصلحی حکماً از طرف بیت رهبری منصوب و تعیین شده‌اند. به هیچ وجه چنین چیزی نیست.

مسأله‌ی دیگر سابقه‌ی جزایی بعضی از وزرای پیشنهادی است. یکی دو نفر از آن‌ها سابقه‌ی محکومیت در دادگاه‌های ایران را دارند و یکی از آن‌ها هم در لیست قرمز پلیس بین‌الملل است. تکلیف مجلس به نظر شما با این افراد چیست؟

حالا اگر که سابقه‌ی کیفری به این صورت باشد که دادگاه رأی صادر کرده باشد، چون مواردی هم هست که پرونده‌ای علیه یک نفر مطرح شده، ولی اگر رأی صادر شده باشد و محکوم شده باشد، باز این مسأله مطرح می‌شود که آیا میزان محکومیت به حدی هست که فی‌الواقع فرد نتواند وزیر بشود. این‌ها همه مطرح است.

البته مشکل اساسی این است که اغلب وزرا چهره‌های بسیار گم‌نامی هستند و بیشتر به نظر می‌رسد که آقای احمدی‌نژاد خواستند مجموعه‌ای باشند که در نهایت از ایشان حرف‌‌شنوی داشته باشند و خودشان در حقیقت در مورد بسیاری از زمینه‌ها تصمیم‌گیری کنند.

اولین ‌بار در این فهرست، یک نظامی شاغل به وزارتی غیر از وزارت دفاع منصوب شده است. آن هم وزارت کشور که مسئول برگزاری انتخابات و تعیین استانداران است. آیا این انتصاب به نظر شما رسمیت دادن به حضور سپاه و بسیج در امور حساس سیاسی کشور نیست؟

البته از زمانی که آقای احمدی‌نژاد رییس‌جمهور شدند، در دولت قبلی هم چند تن از معاونین وزارت کشور - حداقل تا جایی که یادم می‌‌آید دو مورد آقای سردار علیرضا افشار و یک دیگر از فرماندهان سپاه معاون سیاسی وزارت کشور - بودند که بالطبع سمت مهمی است.

من تصور می‌کنم که ممکن است آقای محمد نجار را در حقیقت به این دلیل آورده باشند که اگر قرار باشد که فرمانداران، بخشداران و غیره را از مسئولین سپاه یا از بدنه‌ی سپاه بیاورند، با شناختی که آقای نجار از سپاهیان دارند، این هماهنگی بتواند بهتر انجام بگیرد.